Stúdentablaðið - 01.12.1981, Blaðsíða 11

1. des. blað
11
Rússum, fjandinn fjarri mér.
Þess vegna er ekki sama hvernig
Islandi er stjórnað.
Mig minnir að það hafi verið
Sigurður Nordal sem sagði ein*
hvern tima að það væri stórkost-
leg tilraun sem Islendingar væru
að gera, að halda uppi frjálsu og
fullvalda riki, 200 þúsund menn.
Þessa tilraun má ekki eyðileggja.
bessi tilraun verður að takast.
Þessi tiiraun mun takast ef við
vöndum okkur. Ekki með þvi að
rembast og streða og auglýsa sig
eins og Alþýöubandalagið, ekki
með þvi ab leggjast hundflatir
eins og kratar eða ihaid, heldur
með þvi að vanda okkur, gleyma
aldrei hvert við erum að fara og
átta okkur á hvernig við eigum að
kunna fótum okkar forráð. I raun
og veru erum við sammála, við
viljum allir það sama, að þessi
stórkostlega tilraun takist.
Eins og menn vonandi hafa tek-
ið eftír er erlendur her i Keflavik.
Ég tel persónulega sem bóndi
fyrir noröan að þessi her ætti að
fara, það sé meiri hætta að hafa
hann heldur en að láta hann fara.
Þó hef ég rikt i huga að Rússar
taka eftir okkur ekki siður en Svi-
um. Þaö eru hinsvegar ekki
stjórnmálalegar forsendur eins
og stendur til þess aö láta herinn
fara. Meirihluti er ekki fyrir
þvi á Alþingi. Þess vegna verðum
við að búa við þessa óværu enn
um sinn. Þá er mikilvægt að ein-
angra herlifiö frá þjóðlifinu svo
velsem viðgetum. Þaö hefur ver-
ið gert mikið veöur út af flug-
stöðvarbyggingu i Keflavik. Al-
þýðubandalagsmenn hafa snúizt
mjög öndverðir gegn öllum hug-
myndum um nýja flugstöð.
Stundum liggur leið min til út-
landa. Alltaf hryllir mig upp þeg-
ar ég fer þarna fram hjá skúrn-
um, þó er ennþá verra að lenda.
Ég er ekki einn þeirra manna
sem aðhyllist Aronskuna og vilja
láta Bandarikjamenn borga fyrir
aðstöðu hér og satt að segja veit
ég fátt fy rirlitlegra en að selja sig
svoleiðis, en ég er þó á þvi aö
Bandarikjamenn eigi að byggja
flugstöð i Keflavik. Rökin eru
þessi: Bandarikjaher er hér,
reyndar mér til ama, ekki eru
pólitisk skilyröi til að visa honum
heim til USA að svo komnu. Við
verðum að aðskilja algjörlega
herlif og þjóðlif að meðan við
verðum að umbera þetta lið. Her-
inn er hér fyrir USA en ekki fyrir
okkur. Herinn er ekki ofgóður að
Framhald á 14. siðu
Pétur
'rsson
„SLIÐRA ÞÚ
SVERÐIД
Nitjánöldum áöuren sá ónefndi
maður sagði: „Vopnin verja friö-
inn,” sagöi annar ráðamabur:
Allir, sem sverði bregöa, munu
fyrirsveröi falla.” (Matth. 26.52).
Tvær heimsstyrjaldir á 20. öld-
inni og rauöi þráður vopnanna
gegnum aldirnar staðfesta þessi
ummæli Jesú frá Nazaret.
Þaö er blekking, er menn ætla,
að bezt sé aö verja og tryggja frið
með vopnum og valdi. Ef menn
ætla að öðlast varanlegan frið i
heiminum, verður annað og
meira að koma til. Mér kemur i
hug textinn, sem þýzkikirkjuleið-
toginn tók, er hann ávarpaði al-
heimsþing lútersku kirkjunnar i
Hannover 1952: „Ekki með valdi
né krafti, heldur fyrir anda
minn,” segir Drottinn allsherjar.
(Sak. 4.6).
Þetta var i skugga seinni
heimsstyrjaldar. Evrópa var enn
i sárum og kirkjunnar mönnum
frá Austur Evrópu var meinað aö
sækja alheimsþing kirkju sinnar.
Vitrustu og beztu mönnum hef-
ur ætið verið ljós kenning Meist-
arans frá Nazaret. Og þetta finn-
um viöí öðrum trúarbrögðum. I
sjónvarpsviötali sagöi Anvar
Sadat, 1975, um ágreiningsmálin
miklu fyrir botni Miðjarðarhafs-
ins: „Strið eða vald getur aldrei
leyst deilur Araba og Israels-
manna.” Sama sjónarmiö kemur
fram i orðum kardinálans Tóm-
asar Fiaich, er hann hvatti bresk
stjómvöld tii að láta af þrjósku
sinni f hinni aldagömlu réttinda-
baráttu á Irlandi, og fordæmdi
aögeröir IRA-manna, morð og of-
beldi.
Skýringin á þvi, hvers vegna
vopnavald er svo viðsjárvert
kemur glöggt fram i ummælum
móður Teresu er hún viðhafði um
mitt þetta ár: „Allar aðgerðir,
sem eyöa lifi, eru rangar.”
Frið verjum við þvi aöeins, aö
lif okkar grundvallist á lifshátt-
um og lögmálum friðar og
bræðralags. Þó að kristnir menn
hafi beitt sveröi er það eigi krist-
indóminum að kenna, heldur
hinu, að við höfum ekki reynst
menn til þess að lifa eftir kenn-
ingu Meistaransfrá Nazaret. En i
kenningu Krists sé ég einu sönnu
friöarvon mannkynsins. Sam-
skipti postulanna og frumsafnað-
arins i Jerusalem bera ljósan vott
um náungans kærlák og góðvild i
garð náungans, sem er forsenda
friðar svo á heimili sem i öllum
heimi.
Jáyrði viö hinni ævafornu
spurningu: A ég að gæta bróður
mins? - er svar kristindómsins
við spurningunni um frið og
hvemig hægt er að eiga friö milli
manna og þjóöa.
Þaö er eðlilegt að f jöldahreyf-
ingar spretti upp, þegar horfst er
i augu við aukið vigbúnaðarkapp-
hlaup. Og þab er skpðun min að
friðarhreyfingar hijóti aö koma
frá almenningi en ekki valdhöf-
um, rétt eins og aldan myndast
ekki við fjöruborð, heldur f djúpi
hafsins. Mannkyn þráir frið, og
það setur ölduna, vakninguna af
stað, þó aö vitrustu menn, sem
fara fyrir öörum þjóðum, séu á-
vallt til.
Envið skulum þó athuga vel, að
einhliða afvopnun getur aldrei
leitt til heimsfriðar. Það er áber-
andi hve stórveldin vigbúast.
Bandarikjamenn skipuleggja að-
gerðir si'nar i þessu kapphlaupi
fyrir opnum tjöldum, en Rússar á
bak viö tjöldin.
Ég tel tsland hafa sérstöku
hlutverki að gegna á baráttu fyrir
friði, þar sem Island hefur engan
her. Ég tel iögreglu og landhelg-
isgæzlu ekki flokkast undir her,
ekki frekaren aðihópi lærisveina
Krists voru lærisveinar - einn eða
fleiri, sem báru sverð. Kristur
varaði þó jafnvel viö notkun
þessa sverðs, er hann sagði:
„Sliðra þú sverðiö.”
Friöur verður fyrst og siðast
söttur og varinn meö hugarfari
réttlætis, kærleika og sáttfýsi.
Postulinn talaöi um „sverö and-
ans.” Og það er þetta „sverö”,
sem ver friðinn mest og bezt.
Þessiorð vilég undirstrika meö
þvi að vitna i ummæli Páls post-
ula.þar sem hann talar um varð-
veizhi friðar: „Standið þvi girtir
sannleika um lendar yðar og
klæddir brynju réttlætisins og
skóaöir á fótunum með fúsleik til
aö flytja fagnaðarboðskap friðar-
ins. Takið umfram allt skjöld trú-
arinnar, sem þér getiö slökkt með
öll hin eldlegu skeyti hins vonda.
Takið við hjálmi hjálpræbisins og
sverði andans, sem er Guðs orö.”
(Ef. 6. 14.-17.).
Pétur Sigurgeirsson,biskup
Sighvatur
Björgvinsson
NEI! ENSAMT...
Við tslendingar höfum reynslu
af þvi, að vopnleysið hefur ekki
varið friðinn. Hlutleysið ekki
heldur. Við erumekkieinirum þá
reynslu.
Skyldu vopnin þá fá þvf áorkað,
sem hvorki vopnleysiö ná hlut-
leysið hafa getað tryggt? Aö þvi
spyr 1. desember-nefnd stúdenta.
Sumir munu sjálfsafjt svara
þeirri spurningu játandi. Þeir
vitna þá til þess, ab um aldir hef-
ur Evrópa veriö vigvöllur sög-
unnar. Þar hófust heimsstyrjald-
imar báðar. Þar lauk þeim. Að
þeimloknum héldu striðsátök þar
áfram.Frá einu landililannars,
sem hvert af ööru féll fyrir ofbeldi
undir einræöi, sem átti rætur sin-
ar meðal erlends valds. Uns þau
riki, sem eftir lifðu bundust varn-
arsamtökum undir kjörorðinu, aö
árás á eitt skyldi skoöast sem á-
rás á öll. Siðan em liðfn 30 ár. A
þeim 30 árum hafa veriö háöar
meira en 150 styrjaldir i heimin-
um. Alls staðar annars staöar en
á landssvæði þeirra rikja, sem
samtökum bundust um að verja
friö sinn. I þau þrjátiu ár hefur
grasið fengið aö grda á vígvöllum
Vestur-Evrópu. En ekki i Ung-
verjalandi. Og ekki i Tékkósló-
vakiu. Og ekki handan múrsins i
Austur-Berlln. Og ekki i Póllandi.
Allt eru þetta staðreyndir. Menn
geta lokað augunum fyrir þeim.
Menn geta horft i aðra átt. Menn
geta snúið talinu að öbru. En
menn geta ekki hafnað þeim. Með
skfrskotun til þeirra munu ýmsir
svara spurpingu 1. des.-nefndar
stúdenta játandi. Vopnin verja
friðinn. Þau hafa variðokkar friö.
Mér eru staðreyndimar ljósar,
ég sný ekki talinu að öðm, en ég
er ekki sammála. Vopnin tryggja
dcki frið. Þau ógna honum. Lik-
legusteru friðslit ef hernaðarlég-
iryfirburðir eins rikis veröa ótvi-
ræöir. Þá er liklegast^ aö menn
vilji fylgja málstaö sínum eftir
með vopnavaidi. Til þess sækjast
menn eftir hernaöarlegum yfir-
buröum. Að sjá vigbúnað risa-
veldis iheimiágreinings og átaka
vaxa til hernaðarlegra yfirburða
er aö horfa á friðinn slitna.
Fyrir friöi er engin trygging til.
Hvorki vopn né vopnleysi. Hvorki
hlutleysi né afstaða. Engin undir-
skrift. Engin loforö. Engar menn-
ingarvökur. Engar göngur. Eng-
ar ræður. Engin tónlist. Engin
kvikmynd. Engin pennateikning.
Bara ef málið væri svo einfalt.
Svo einfalt er það ekki. Vanda-
málið er ekki hvernig eigi að
ganga fyrir friði, hvemig eigi að
syngja um friö eða funda um friö.
Slikt er auðleyst i okkar hluta
heims. Þvi er ekki alls staöar svo
variö. Menn ganga ekki friðar-
göngur i Moskvu. V iöfangsefni
okkar er aö finna þann farveg,
sem viö getum látið sameiginleg-
an friðarvilja alls mannkyns falla
eftir þannig að varðveizla friðar-
ins veröi raunverulegt og daglegt
viðfangsefni i stjórnmálum og
samskiptum þjóða.
A meðan þjóöir, sem deila,
sadcjast eftir hernaöarlegum yf ir-
burðum til þess aöfylgja málstaö
sinum eftir er friði ógnað. Það
vigbúnaöarkapphlaup stöðvast
ekki nema um sé samið. Slikur
samningur verður ekki til nema
báðir aðilar telji, aö hernaöarlegt
jafnvægi riki á milli þeirra og
hvorugur þurfi að óttast yfirburöi
hins. Hvorugur aöilinn getur á-
kveðið einhliða, hvert þetta jafn-
vægi eigi að vera né hvenær þvi
hafi verið náð. JUm það verða
menn aö semja. Það er fyrsta
skrefið i átt til tryggari friöar.
Fyrsta raunverulega viöfangs-
efniö, sem leysa verður.
Hiðnæsta er, aö báðir aöilar nái
samkomulagi um að draga úr
vopnabúnaði sfnum skref fyrir
skref og beina fjármunum sinum
og þekkingu i hagnýtari viöfangs-
efni en hvernig eigi að eyða lifi.
Einnig þetta er raunverulegt viö-
fangsefni sem veröur aö leysa
meö samningum. Þeirsamningar
verða ekki nema báðir aöilar séu
sannfærðir um, aö jafnvægi riki
áfram á milli þeirra. Þeirri sann-
færingu verður upp á hvorugan
þröngvað.
Eiga friðarhreyfingar ein-
hverju raunhæfu hlutverki hér að
gegna? Já, miklu. Að berjast
fyrir þvi' að til slikra xviöræðna
veröi gengið. Aö kef jast þess að
raunhæf viðfangsefni i friðar-
gæziu veröi leyst. Aö berjast gegn
þvi að annað risaveldið reyni ab
ná hernaðarlegum yfirburðum
yfir hitt. Að gera stórveldunum
ljóst, að friðarvilja fólks á Vest-
urlöndum, sem hefur frelsi til
þessaöláta þann vilja Iljós,megi
ekki túlka sem þróttleysi og upp-
gjöf og til marks um að tækifæri
sé nú komið fyrir hinn aðilann aö
geta náð þeim yfirburðum i
vopnabúnaði sem vigbúnaðar-
kapphlaupið hefur snúist um.
Festi slikur grundvallar-mis-
skilningur um eðli og tilgang frið-
arhreyfinga á Vesturlöndum ræt-
Framhald á 14. siðu