Stúdentablaðið - 01.12.1981, Blaðsíða 16

16
v i
1. des. blað
TORFI OLAFSSON
formaður kaþólska safnaðarins
Er hægt að
koma á
varanlegum
friði?
Jtíhannes XXIII. pái var heims-
frægur maöur fyrir kærleika sinn
til allra manna og ást á friöi. Arið
1963 sendi hann frá sér páfabrefið
PACEM IN TERRIS (Friður á
jöröu), og þaö hefst á þessum
oröum : „FRIÐUR A JORÐU — á
öllum öldum hafa menn þráö
hann heitast af öllu, en þaö er
sýnilega engin leið til aö koma
honum á, engin leið til aö tryggja
hann, nema meö því aö varðveita
samviskusamlega þaö skipulag
sem Guð gaf heiminum.”
Guö skapaöi heiminn í upphafi
og fékk mönnunum i hendur
umráð yfir honum, meö öllum
þeim gæöum og möguleikiim,
sem honum fylgja. Og Guö ætlaöi
heiminum ákveöið skipulag, þar
sem menn liföu saman I friöi og
styddu hver annan. En maöurinn
fékk einnig i vöggugjöf frjálsan
vilja og þann vilja tókst honum
ekki alltaf aö nota til góðs. Hann
ágimtist meira en hann þurfti og
hann þráöi völd yfir öörum mönn-
um. En ágirnd og valdastreita
leiða til þess að gengið er á
réttindi annarra. Jöröin og allt
sem á henni er, tilheyrir öllum
mönnum sem á hana fæöast sam-
eiginlega, og taki ég í mi'nar
hendur meira en ég þarfnast, hlýt
ég aö taka það af einhverjum
öörum, ef ég bý i nábýli viö aðra
menn, og þaö er ekki samrýman-
legt vilja Guös. Þá er ég aö spilla
skipulaginu i sköpunarverki
hans.
Þaö ereins meö skipulag Guösí
heiminum og margbrotna vél.
Bili eitthvert hjól eöa skríifa I
henni, vinnur hún ekki eins og
henni er ætlaö. Eins spillir hver
sá maöur sköpunarverki Guös
sem brýtur gegn þvi skipulagi
sem hann hefur ætlað þvi.
Viö þurfum ekki aö viröa heim-
inn lengi fyrir okkur til þess aö
sjá aö i honum eru æöi mörg hjól
biluð, ef til vill flest, og þvi er
skipulag hans allt i molum, þetta
skipulag sem átti aö vera gott og
færa öllum mönnum hamingju. 1
austri og vestri standa stórveldi
hvort gagnvart ööru, grá fyrir
járnum, og hafa i hótunum. 1
suðri svelta menn heilu hungri, en
i rikustu iðnaöarlöndunum sóa
menn peningum fyrir hégóma og
verja stjarnfræöilegum upp-
hæöum f framleiöslu drápstækja.
Þaö er ekki um aö villast, skipu-
lagiö er i molum.
En eygjum viö þá enga von? Jú,
vlst er til von, en hún er svo litil
og fjarlæg aö ýmsir telja hana
ekki umtalsveröa. Þessi von er sú
aö menn taki sinnaskiptum, aö
menn opni augun og sjái aö meö
valdagræðginni og ágirndinni
uppskerum viö ekki annaö en
ranglæti og stríö, en meö kær-
leika og sáttfýsi getum viö unniö
allt, aö sé vopnumhlaöiö i sihækk-
andi stafla, kemur loks aö þvi aö
hann hrynur, yfir menn og lönd,
og heimsstyrjöld á okkar tlmum
mundi sennilega merkja allsherj-
ar tortimingu. Þaö þýöiraö sagan
um heimsendi, sem við hentum
gaman aö í æsku, er oröin aö ógn-
vænlegum möguleika. Og þaö
raunalega er aö flestir þessir
menn sem vopnin skaka á okkar
dögum, eru inn viö beinið bestu
menn og viljaekkiillt, heldur eru
flækir i pólitískar og efnahags-
legar aðgeröir, sem eru raun-
verulega farnar aö stjórna þeim.
Styrjaldarótti er vlöa oröinn
áberandi, menn efna til
mótmælaaðgerða og gera kröfur
um afvopnun, kjarnorkulaus
svæöi og þar f ram eftir götunum.
IbúarEvrópu skelfast viðtilhugs-
unina um að börn þeirra og
barnabörn veröi aö upplifa sömu
hörmungarnar og þeir uröu aö
þola á styrjaldarárunum, eða
kannske enn verri. En hlustar
einhver á þetta fólk og það sem
mara er, beinast mótmæli þeirra
og kröfur að þvl ö uppræta sjálft
meiniö? Er þaö ekki aö berjast
viö sjúkdómseinkenni, frekar en
sjúkdóminn sjálfan?
Mér sýnist sannleikurinn vera
sá aö almenningur I Evrópu muni
engu geta um þaö ráöið, hvort til
vopnaviðskipta kemur eöa ekki.
Vandinn, hvaö Evrópu snertir,
eru stórveldin tvö, i austri og
vestri. Sagan sýnir aö þau hafa
aldrei spurt smáþjóðir um vilja
þeirra, ef þeim hefúr fundist tlmi
til kominn að taka til hendinni.
Smáþjóð er aldrei spurö hvaö hún
vilji, hinnsterkineyöir hana tilað
láta undan og lætur kné fylgja
kviöi, ef hún ber sig á móti. Um
þaö höfum viö dæmi allt fram á
þennan dag. Þaö er ennþá veriö
aö brytja niður saklaust fólk a!
þvl einu aö þaö vill ekki lúta vilja
stóra bróöur. Smáþjóöir eru
hnepptar I fjötra, þaö eru tekin af
þeim hin sjálfsögöu
mannréttindi, af þvi einu að þau
eiga aö hlýöa hinum sterka
nágranna, af þvi þaö er hans hag-
ur, efnahagslegur eöa pólitiskur,
aö geta staöið meö fótinn i hálsi
þeirra. Það eru stórveldin sem
valda mestum vanda i hinum
sundurþykka heimiog þaö veröa
þau sem kveikja neistann aö al-
heimsbálinu, efsvo iila feraðþað
-blossar upp.
Menn hafa borið fram kröfur
um kjarnorkulausa Evrópu og
kjarnorkulaus Norðurlönd, vafa-
laust af góöum vilja og I
barnslegri einfeldni, en ég hef
ekki trú á aö kjarnorkulaus
Evrópa eöa kjarnorkulaus
Norðurlönd stuöli neitt frekar aö
heimsfriöinunrt en vinveitinga-
banniö á miövikudagskvöldum
stuölar aö minni drykkjuskap i
landinu. Hlutleysi landa og vopn-
leysi er ekki annaö en hégómi I
augum stórvelda, allt slíkt viröa
þau minna en sokkana slna, ef til
alvörunnarkemur. Þaö eina, sem
gæti haft einhver áhrif á
stórveldin, væru öflug fjöldasam-
tök I þeirra eigin löndum,samtök
manna sem neitiíiu aö láta teyma
sig út I manndráp og voöaverk.
En halda menn að stórveldin
mundu yfirleitt llöa slikum sam-
tökum aö láta til sin taka, aö
gagnrýna valdagræögi þeirra og
hroka? Ég á ekki von á því.
En eigum viö þá aö leggja árar
i bát? Nei, þaö eigum viö ekki að
gera ogþað megum viö ekki gera.
Við eigum látlaust aö vinna aö
auknum kærleika, við eigum aö
afneita græðginni, munaöarsýk-
inni, valdaþorstanum og hégóm-
anum. Viö eigum aö hætta aö elt-
ast viö pólitisk „frelsunar-
prógrömm”, þvi «annleg ráö og
kerfi hafa ávallt riðlast I fram-
kvæmdinni og frekar oröiö til
bölvunar en gagns, hversu vel
sem þeir menn hafa viljað sem
frumdrættina geröu aö þeim.
Viö eigum völ á einu bjargráöi,
sem ekki er frá mönnum komið,
heldur frá skapara okkar og
frelsara, og það er aö iöka kær-
leika og fyrirgefningu, þvi aö
„þóttég talaöi tungum manna og
engla, en heföi ekki kærleika,
væri ég hljómandi málmur eða
hvellandi bjalla....” Ef hver ein-
asti maður reyndi af heilum huga
aö fara eftir oröum Krists, I staö
þess aö vera meö orö hans á
vörunum, en breyta samkvæmt
vilja andskotans, þá væri hægt aö
bjarga þessum hrellda heimi, þá
væri hægt aö styðja hungraða til
sjálfsbjargar og þá mundu menn
hætta að veifa kjarnorkuvopnum
hver framan I annan. Og ef stór-
veldin gætu komið sér saman um
að draga úr vopnabúnaði og
leggja hann loks meö öllu niður,
munduönnur rlki vonandifara að
dæmi þeirra. En til þess þarf
traust og til þess veröa þau að
sýna vilja sinn i verki en heimta
ekki allt af mótaðilanum.
Það kann aö vera aö vonin okk-
ar sé veik, en meöan við lifum
geymum við hana i hjartanu. Og
vel mættum viö minnast þess, að
það viröist engin leiö vera fær til
aö koma friöinum á eöa tryggja
hann önnur en sú, ,,að varðveita
samviskusamlega þaö skipulag
sem Guö gaf heiminum.”
Torfi Ólafsson.
GUNNAR THORODDSEN
IJr þingræðu i sept. ’46
,,Málaleitunin um herstöðvar af hálfu Bandarikj-
anna var gersamlega ósamræmanleg sjálfstæði Is-
lands. Og min skoðun er sú, að til litils hafi þá verið
skilnaðurinn við Dani og stofnun lýðveldisins, ef
skömmu siðar hefði átt að gera slika skerðingu á
sjálfstæði okkar.”