Tímarit iðnaðarmanna - 01.08.1947, Blaðsíða 14

Iðnaðarritið 7. - 8. XX. 1947
Þingskjal um iðnaðarmálefni
Frumvarp Gísla Jónssonar alþm. um iðnaðarmálastjóra og framleiðsluráð
Þess hefur áður verið getið hér í ritinu, er
Landssamband iðnaðarmanna og Félag ísl. iðn-
rekenda bauð Alþingismönnum á s.l. vetri að
skoða nokkrar verksmiðjur og iðnfyrirtæki i
Reykjavík og Hafnarfirði.
Enginn vafi er á því, að þingmenn undu heim-
sóknunum vel og margir þeirra höfðu við orð
að boði loknu, að þeir mundu gefa iðnaðinum
meiri gaum eftir en áður.
Lítið hefur reynt á skilning þingheims á mál-
efnum iðnaðarins frá því er þetta skeði og þang-
að til nú á haustþinginu, er fram kom lagafrum-
varp um málefni iðnaðarins. Nefnist það frum-
varp til laga um iðnaðarmálastjóra og fram-
leiðsluráð, flutt af Gísla Jónssyni, þingmanni
Barðstrendinga, en Gísli hefur, sem kunnugt er,
rekið niðursuðuverksmiðju á Bíldudal, og er því
af eigin reynslu vel kunnur íslenzkri iðnaðar-
framleiðslu. Á nú eftir að sannast hvern hug
alþingismenn bera í garð íslenzks iðnaðar, eftir
þeirri meðferð, sem frumvarpið kann að hljóta
á þinginu. Víst má svo vera, að frumvarpið þurfi
ýmissa endurbóta við, en meginhugsun þess er
að skapa iðnaðinum sess við hlið landbúnaðar
og sjávarútvegs sem þýðingarmiklum atvinnu-
vegi þjóðarinnar, og verður að segja að iðnrek-
endur og iðnaðarmenn hafi hingað til lengi og
árangurslaust vænzt siíkrar viðurkenningar af
löggjafarþinginu.
Félag ísl. iðnrekenda hefur þegar á almennum
félagsfundi, lofað þá viðurkenningu, sem felst
í frumvarpinu og greinargerð þess á þýðingu og
þörfum íslenzks iðnaðar, en fyrir þá lesendur
Iðnaðarritsins, sem ekki hafa haft tækifæri til
þess að kynnast þessu máli af eigin raun, viljum
vér birta hér á eftir óbreytta greinargerð frum-
varpsins.
Greinargerð:
Allt frá því að Island byggðist og fram í lok síðustu
aldar er landbúnaðurinn aðalatvinnuvegur þjóðarinnar.
Það var því engin tilviljun, að þegar hafizt var handa
80
um viðreisn um miðja öldina sem leið, eftir margra
alda vesaldóm, er jafnframt hafizt handa um að efla
þennan atvinnuveg á skipulagðan hátt. Ekkert annað
var eðlilegra og sjálfsagðara. Menning landsins er svo
samgróin þessum aldagamla atvinnuvegi, að yrði hann
ekki treystur svo sem föng voru á, hlaut menning lands-
ins sjálf að bíða óbætandi hnekki. Þessi staðreynd hefur
jafnan siðan verið löggjafanum fujlljós, og því er það, að
enginn ágreiningur er um það, að ríkissjóður skuli eftir
megni standa undir árleguum kostnaði af búnaðarfélög-
um, búnaðarþingum, búnaðarmálastjóra, landnámsstjóra
og margvíslegri tilraunastarfsemi í þágu búnaðarmála,
auk fjölda styrkja til búnaðarframkvæmda.
Fyrir breyttar aðstæður og meiri þekkingu á atvinnu-
málum urðu svo stórstígar framkvæmdir á þessari öld
í sjávarútvegi landsmanna, að hér hefur skapazt annar
aðalatvinnuvegur þjóðarinnar, enn umfangsmeiri og enn
stórbrotnari en landbúnaðurinn. Er nú svo komið, að
á honum veltur allt um það, hvort landið hefur nægan
erlendan gjaldeyri til þess að geta lifað menningarlífi
á borð við aðrar þjóðir. Þessi staðreynd hefur einnig
verið viðurkennd af löggjafanum, og því er enginn á-
greiningur um það, að ríkissjóði beri að standa undir
árlegum kostnaði af fiskifélögum, fiskiþingum, fiski-
málastjóra og margvíslegri tilraunastarfsemi í þágu fisk-
veiðanna, auk fjölda styrkja til sjávarútvegsmála.
I kjölíar þeirra margvíslegu möguleika, sem þessi at-
vinnuvegur ýmist skapaði eða bjó yfir, kom þróun iðn-
aðarins. M. a. hin stórkostlegu fiskiðjuver, svo sem síld-
arverksmiðjur, frystihús, lýsisvinnslustöðvar, niðursuðu-
verksmiðjur o. fl. Og nú er svo komið að hér hefur risið
upp þriðji aðalatvinnuvegur þjóðarinnar: iðnaðurinn.
Það er alveg ljóst, að þessi atvinnuvegur er engu þýð-
ingarminni fyrir afkomu og menningu þjóðarinnar en
bæði landbúnaðurinn og sjávarútvegurinn, enda alveg
víst að því öflugri sem hann er gerður því traustari reyn-
ast hinir aðalatvinnuvegir þjóðarinnar, vegna þess að
hráefni þeirra og afurðir verða fyrir atbeina iðnaðarins
gerð jafnan margfallt verðmeiri og auðseldari. Þessi at-
vinnuvegur hefur þó ekki enn mætt sama skilningi af
hálfu löggjafans eða notið sama fjárhagslega styrks eins
og hinir aðalatvinnuvegirnir, sem m. a. kann nokkuð að
stafa af því hve ungur hann er enn. Málum hans hefur
ekki enn verið komið fyrir á sama hátt og málum hinna.
En úr því er þessu frv. sem hér er borið fram ætlað að
bæta.
Fyrsti kafli frv. er um stjórn iðnaðarmálanna. Er þar
lagt til að skipaður sé sérstakur iðnaðarmálastjóri, og
er það i samræmi við fyrirkomulag um stjórn búnaðar-