Tímarit iðnaðarmanna - 01.07.1977, Page 56

aðsmöguleika heima fyrir eða framleiða til út-
flutnings.
fi. f fjármagnsfrekum greinum svo sem skipa-
smíða- og viðgerðaiðnaði þurfa stjórnvöld og
fjárfestingastofnanir að gera sér grein fyrir
hagkvæmri verkaskiptingu stöðva þannig að
framboð og eftirspurn haldist í hendur og
tryggð sé hámarks samkeppnishæfni og nýting.
Þessi örfáu stefnuatriði, sem ég hef drepið á
hér eru vissulega engan veginn tæmandi, rniklu
frekar sýnishorn. Heila málið er það, að enn vant-
ar mikið upp á, að Islendingar séu almennt farn-
ir að átta sig á því, að ísalnd er orðið hluti af al-
þjóðlegu markaðstorgi, þar sem lögmál sam-
keppni, framboðs og eftirspurnar gilda alfarið.
Ekki verður sagt að við séum sérlega vel í stakk
búin til að mæta til þessarar glímu. Frarn til þessa
hefur íslenskur hugsanagangur verið frekar inn-
hverfur. Við höfum með fáeinum undantekning-
um Italdið dauðahaldi í atvinnuuppbyggingu sem
mótaðist á fyrri hluta aldarinnar. „Alvöruat-
vinnuvegirnir" liafa haft algjöran forgang um
fjármagn fram á þennan dag og áfram er fjár-
magninu dælt út í æðar atvinnulífsins eftir hin-
um vélgenga pólitíska hjartslætti sjóðakerfisins.
Allt ta) um iðnþróun, svo ég ekki minnist á áætl-
anagerð þar að lútandi, verður nánast hjákátlegt,
á meðan við ausum stórfé í það að gefa útlending-
um landbúnaðarafurðir og höldum áfram að yfir-
fjárfesta í of stórum fiskiskipaflota eftir þvf sem
aflatakmarkanir verða þrengri. Hagkeðjan hans
Kristjáns Friðrikssonar er ekki síst athyglisverð
fyrir það, að hann skoðar myndina í lieild, land
og haf, atvinnulíf og þjóðarhag. Innbyrðis er allt
atvinnulíf okkar nátengt, eitt mengi, ef svo mætti
segja. Hvað er háð öðru: Þéttbýli- dreifbýli, iðn-
aður landbiinaði, sjávarútvegur iðnaði, land-
búnaðar sjávarútvegi og öfugt. í reynd á hvað að
styðja annað. Forsendan er, að eitt sé ekki rekið á
kostnað annars, heldur gildi sömu leikregiur og
jafnræði sé með atvinnuvegum. Öðruvísi fæst
ekki rétt mynd af möguleikum þjóðarbúsins.
Ýmis fleiri göt virðast vera á efnahagsstefnu
okkar en vélgengi sjóðakerfisins. Það er að vísu
náskylt, en arðsemissjónarmið virðast týnd og
tröllum gefin, ríkisvaldið beitir ofríki á fjár-
magnsmarkaðnum, verðlagsmyndun byggist á
forsendum vöruskorts ,fjármagn einstaklinga
forðast atvinnureksturinn eins og lieitan eldinn
og árangurinn af öllu saman er blómlegasta verð-
bólga á vesturlöndum og geigvænleg skuldasöfn-
un erlendis.
Ef til vill finnst einhverjum, að hér sé verið að
mála skrattann á vegginn, og jafnvel að þetta sé
umræðuefninu óviðkomandi. Ég tel að svo sé
ekki. Sveitarstjórnir, sem áhuga hafa á að leggja
lið sitt fram til iðnþróunar í landinu hljóta jafn-
framt því, sem þær leita að leiðum til þess, að
átta sig á stöðunni almennt.
Iðnaðurinn er oft nefndur stöðugleikaatvinnu-
vegur. Hann má illa við því, að þjóðarskútan
ruggi mikið á sjó efnahagslífsins. Að sama skapi
stuðlar hann að stöðugleika og jafnvægi eftir því
sem honum vex ásmegin.
Um þessar mundir eru vaxtarskilyrði íslensks
iðnaðar ekki sérlega glæsileg. Vaxandi erlend
samkeppni og verðbólgusjúkdómurinn eða öllu
heldur orsakir lians gera honum lífið talsvert
erfitt. Á hitt er að líta, að skilningur stjórnvalda
og almennings á gildi iðnaðarins og högum hans
virðist fara stöðugt vaxandi.
Það er iðnþróun en ekki bylting ,sem við hljót-
um að stefna að. Þróun tekur tíma. Margvíslegar
tillögur liggja fyrir um, hvað gera þarf.
Fram að þessu hafa sveitarfélög lítt blandasi;
inn í þá mynd. Hugsanlega verður þessi ráð
stefna til þess að valda hér nokkrum þáttaskilum
Sem framlag til umræðunnar vil ég því taka
upp þráðinn þar sem áður var frá horfið og leitast
við að sundurliða eða flokka þær aðgerðir eða
leiðir, senr mér virðast koma til greina, að sveit-
arfélög fari eða hugleiði varðandi stuðning við
iðnþróun landsmanna.
Slík stefnumótun verður vissulega að taka mið
aí' því, hvaða hlutverk ríkisvaldið ætlar sér í þessu
efni. Sömuleiðis yrði lítill fögnuður að því, að
sveitarfélögin færu að ganga inn á verksvið ein-
staklinga og samtaka þeirra. Þá ber einnig að
hafa í huga, að vafasamt gæti reynst fyrir sveitar-
félögin að efna til samkeppni innbyrðis um hylli
iðnfyrirtækja. Staðbundin skammtímasjónarmið
yrðu íslenskri iðnþróun a. m. k. ekki til fram-
dráttar.
Leiðir sveitarfélaga til stuðnigs við iðnþróun
I. Hefðbundin verliefni:
Skipulag
Lóðir
Hafnaraðstaða
Gatnagerð
Holræsi
Vatn
Rafmagn
II. ívilnanir v/gjalda:
Gatnagerðargjöld
Fasteignagjöld
Aðstöðugjöld
Þjónustugjöld
Framh. á bls. 53
50
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA