Vikan - 18.12.1958, Blaðsíða 25

Stórfellt átak
„Fjallamjólk“ eftir Kjarval.
BÓKMEMMTIR
Þrjár nýjar hœkur
Tvennir tímar
Knut Hamsun. Menningarsjóður
1958.
Það er jafnan mi.lqll fengur að fá
skáldsögu eftir HaMsun í íslenzkri
þýðingu en þó hlýtur hverjum þeim,
sem sezt niður til að þýða Hamsun
a.ð verða nokkuð erfitt um vik, eftir
að slikur snillingur sem Jón Sigurðs-
son frá Kaldarðarnesi hefur plægt ak-
urinn. Fáir íslendingar hafa komist
eins nálægt frumtextanum og einmitt
hann i Hamsun-þýðingum sínum, eng-
inn eins handgenginn skáldinu né
samgrónari stíl hans og málblæ.
Hannes Sigfússon má þó vel við
una, honum hefur vel tekizt og lip-
urlega við þýðinguna á Segelfoss by,
löng dvöl í heimalandi skáldatas
hlýtur að hafa komið honum að góðu
gagni.
1 þessari bók tekur Hamsun f jTir
eitt eftirlætisefni sitt, togstreitu
hins gamla og nýja, hins jarðfasta
og ævintýralega. Liðsforinginn
stendur sem tákn fyrir allt sem rót-
gróið er og fast í skorðum, hann
ríkir yfir litlum heimi sínum og set-
ur honum lögmál sem ekki verða rof-
in, sjálfur fylgir hann nákvæmlega
lögmálum ættar sinnar og óðals.
Gráhólm flytur ævintýrið inn í
söguna, hann færir með sér fram-
andi gust heimsins, sem á eftir að
kollvarpa og uanturna allri sveitinni.
Þessi ættlausi, þóðernislausi ævin-
týramaður sem ltemur aðvífandi
sunnan úr Mexíkó, fyrrverandi kon-
ungmr á Suðurhafseyjum sém leitar
heim í ættbyggð sína og kaupir smá-
saman upp eignir óðalsbóndans og
liðsforingjans, hann er tákn nýja
tímans. Hann er einstaklingurinn,
framkvæmdamaðurinn, ofurmennið
sem engu hlítir nema sjálfum sér.
Þessi manngerð er algeng í sögum
Hamsuns en kemur þó jafnan fyrir í
breyttri mynd.
Menningarsjóður gefur bókina út
i vönduðu bandi og frágangur allur
er góður, það færi enginn I jólakött-
inn, þó hann fengi ekkert nema þessa
bók Hamsuns.
Kátir krakkar
á hesthaki
Ursula Bruns. Leifsútgáfan
1958.
Út er komin í íslenzkri þýðingu.
barnabók eftir Ursulu Bruns, sem
fjallar um þýzk börn og íslenzka
hesta. Segir hún á skemmtilegan hátt
frá systrunum Diddu og Ollu, sem
eru sannkallaðar skjaldmeyjar,
sveitastráknum. Mannsa, sem lætur
sér ekki allt fyrir brjósti brenna og
svo Aðalbert, sem er orðinn hraustur
og stæltur víkingur, þegar lestrin-
um lýkur, þótt ekki hafi blásið byr-
lega í fyrstu. Ekki munu íslenzkir
lesendur hafa síður gaman af að
lesa um íslenzku hestana og fræðast
um, hvernig þeim vegnar í Þýzka-
landi og hverja aðdáun þeir vekja
þar, en eins og kunnugt er hefur
Ursula Bruns gengið ötullegust fram
i útflutningi íslenzkra hesta til
Þýzkalands. Ekki þurfa íslenzkir
hestavinir að óttast um afdrif hest-
anna, ef þeir lenda allir í slíkum
vinahöndum sem þeirra Diddu og
Dollu. Og þann þátt sem hestarnir
áttu í að gera Aðalbert að manni,
verður öllum ógleymanlegur.
Sökum sérstöðu sinnar fyrir ís-
lenzka lesendur, mun bókin verða á-
nægjulegur jólalestur fyrir fullorðna
jafnt og börnin.
Jón Hnefill Aðalsteinsson hefur
þýtt bókina.
Tunglisnœtur í
i Vesturdal
Gerd Nyquist. Leifsútgáfan
1958.
Nýlega eru komnar út hjá Leifsút-
gáfunni í Reykjavík tvær bækur sem
líklegt er að vekji mikla athygli.
önnur þeirra er Tunglskinsnætur í
Vesturdal, verðlaunaskáldsaga eftir
unga norska skáldkonu, en hún varð
hlutskörpust í víðtækri norrænni
skáldsagnakeppni sem nokkur helztu
vikublöð Norðurlanda efndu til á
síðasta ári.
Gerd Nyquist, höfundur bókarinn-
ar, hefur lifað all ævintýralegu lífi
og eys af djúpum brunni reynslu
sinnar er hún ritar sögu tízkudrottn-
ingarinnar í Ósló sem verður leið á
tildri stórborgarlifsins og flýr í faðm
sveitarinnar til að öðlast frið. Hún
segir skilið við fjölbreytilegt og ið-
andi samkvæmislíf og snýr baki við
manninum sem elskar hana og vill
kvænast henni. — Enda fer það svo
að hana þarf ekki að iðra þess, því
einmitt í fásinni sveitarinnar gerast
þeir atburðir sem mestu ráða um líf
EITTHVERT allra strærsta átak
sem gert hefur verið til að færa
almenning í landinu sem næst
brunni listarinnar, má hiklaust telja
útgáfu Helgafells á eftirprentunum á
málverkum helztu listmálára okkar.
Það hefur hingað til þótt einn helzti
ókostur málaralistarinnar að mál-
verk verða ekki til nema í einu ein-
taki, aðeins takmarkaður hópur
manna fékk tækifæri að njóta þeirra,
er. allur þorrinn fór á mis við þau.
Hugsum okkur hvernig málin
horfðu við ef Islandsklukka Kiljans
væri ekki til nema í einu eintaka,
sem haft væri á safni nokkurn hluta
ársins og mönnum leyft allra náðar-
samlegast að fletta bókinni stutta
stund og ganga síðan út.
Það er siður margra speklnga að
amast við tækninni, en því verður
ekki á móti mælt að tæknin hefur
komið til móts við listiná ög orðið
hennar styrkasta stoð á ýmsum svið-
um.
Svo er um málverkaprentanir. Nú
á tímum er tæknin orðin svo ,stór-
kostleg að unnt er að prenta eftirT
myndii’ af málverkum svo vel að
listamennirnir sem gert hafa frum-
myndina eiga í fljótu bragði örðugt
með að greina muninn.
Um nokkurt skeið hefur Helgafell
látið prenta mörg frægustu málverk
okkar í Hollandi og Sviss og er ætl-
unin að í fyrstu deild þessara prent-
ana verði um 30 málverk eftir 20
málara. Áætlað er að lokið verði
prentun fyrstu deildar á næsta ári.
Þá verður prentunum svo langt kom-
ið að unnt verður að fá gott yfirlit
yfir íslenzka myndlist á þessari öld
og sýnishorn af verkum helztu mál-'
ara okkar.
Nú nýlega komu á markaðinn 4
nýjar litprentanir hjá Helgafelli og
eru þá alls komnar 19. Af þessum 4
myndum eru 2 eftir Kjarval, mynd
af Flosagjá sem málarinn kallar
Fjallamjólk. Hin myndin er nýgerð,
undurfögur mynd er nefnist Isiands
er það lag. Þriðja myndin. er eftir
Jón Stefánsson og heitir Dágrenning
við Hornbjarg. Fjórða myndin er
Gamla búðin eftir Gunnlaug Schev-
ing.
Drukkinn dvalargestur á hóteli
hringdi í símaskiftiborðið klukkan 6
að morgni og spurði, hvenær barinn
yrði opnaður. Honum var sagt, að
hann yrði opnaður klukkan 12 á
hádegi. Klukkan 7 hringir gestur-
inn aftur öllu drukknari og spyr
sömu spurningar. Þá segir símavörð-
urinn ergilega: „Hvað er að yður
eiginlega, ég hef þegar sagt yður
klukkan tólf“. — Þá segir gesturinn
vonleysislega: ,,Já, ég veit það, en
ég lokaðist inni hér á barnum í gær-
kveldi og mig er farið að langa út."
hennar þaðan af — þar kynnist hún
sinni stóru ást og þar gerast dular-
fullir atburðir sem varpa kynjablæ
á þessa spennandi sögu.
Það er ekki ætlun okkar að rekja
efnisþráð sögunnar öllu frekar en
okkur kæmi ekki á óvart þó að bókin
yrði flestum konum — og jáfnvel
körlum — hin ágætasta lesning í
skammdeginu.
VIKAN
25