Vikan - 19.05.1960, Blaðsíða 8

Valtýr Pétursson hengir upp.
Til hægri: Mosaik og málverk eftir Valtý.
Það mátti ekki seinna vera, að við litum
inn hjá Valtý Péturssyni. Hann var sem sé
að táka niður myndir sínar í Listamanna-
skálánum eftir vel héppnaða sýningu. Það
hefur verið heldur dauft yfir sýningum hjá
myndlistarmönnum að undanförnu, utan
hvað Veturliði hefur haldið uppi tveimur
og þremur I einu. Annars er heizt, að menn
sýni í Moggaglugganum eða Mokkakaffi,
og stafar ef til vill af því, að þeir eigi ekki
nóg til Þess að þekja víðátturnar I Llsta-
mannaskálanum.
Það er Búið að skrifa mikið um sýningu
Váltýs — og hrósa henni að verðleikum.
Það leynir sér ekki, að Valtýr er ákaflega
einlægur listamaður. Hjá honum er stöðug
umhugsun og Þróun, og vafalaust á hann
eftir að taka einhverjum brevtlngum hér
eftir. Það nálgast að vera furðulegt, hve
hinir yngrl myndlistarmenn eru rígbundnir
ov ragir við að hætta sér út af troðnum
sióðum. Fráhvarf frá hinum geómetriska
formf er ails ekki merki um neitt undanhald.
finginn býst við bvi, að það standi til el-
lifðar. Heldur hlýtur að .verða áframhald-
andi þróun..fslendingar sneru sér að óhlut-
læeri listsköpun á undan frændþjóðunum á
Norðurlöndum. Ef mvndlistarmenn hugsa
sér að halda fast við svipmót síðustu fimm-
tán éra Þá verða þeir varla lengi I farar-
broddi. Skýringin á þessu er ef til vill sú, að
hið nýja listform hefur verið brautryðiend-
unum svo mikið hjartans mál. að þeim finnst
Það ðslgur að hreyta hið minnsta út nf bvi.
Þarf varla að taka bað fram. hversu óheilla-
vænleeur sá misskilningur hlýtur að vera.
Valtýr Pétursson hvrjaði að mála lands-
lagsmvndir á unga aldrl, sfðan kom surrea-
listiskt tfmabil f skóla, en að loknu námf
var hann genginn á vit nútímastefnanna.
og myndir hans voru óhlutlægar og nokkuð
stff geómetrfa f þeim. Þess vegna kom það
á óvart á þessari sýningu, að allmikil breyt-
ing var bersýnileg frá hinum fyrri. Annað
var og athyglisvert: Flestum, ef ekki ðllum,
fannst listamaðurinn fara inn á skemmti-
legar brautir og vera f framför.
Mósaikmyndir Valtýs vöktu verðskuldaða
athygli. Islenzku bergtegundirnar I þeim
sumum voru f hreinum sauðarlitum eins og
1 gamalli hannyrð. Þegar betur var að gáð,
voru þessir móbrúnu og gráu lltir iðandi I
mismunandi tónum, þótt létu þeir litið yfir
sér við fyrstu sýn. Flestar oliumyndirnar
einkenndust af smáum og iðandi formum,
ekki ósvipað mósaík. Manni fannst, að það
gætu verið stemmningar úr landslagl, lyng-
breiður á haustdegi eöa Ijós I stórborg um
nótt. Það skiptir í sjálfu sér ekki máli, hvað lista-
maðurinn hefur haft í huga. Hitt skiptir meira,
að myndin sé f sjálfu sér góð. Það er freistandi
að fullyrða, að viðureign Valtýs við mósaíkina
hafi haft einhver áhrif á pensilinn. Hann neitar
þvi ekki heldur og viðurkennir, að málverkið sé
beinlínis undir áhrifum frá henni.
— Hefur mósaíkin ef til vill komið þér I snert-
ingu við náttúruna? spyrjum við listamanninn.
— Ja, það er nú varla hægt að komast í nánari
snertingu við náttúruna heldur en að taka hana
sjálfa og festa á myndflöt.
— Rétt er það, þetta er beinlínis náttúran sjálf.
EJrtu lengi að hlaða upp þessar myndir?
— Maður gerir yfirleitt mósafkmyndirnar f
einni skorpu. Efnið krefst þess. Það er annað
með málverkið. Ég er búinn að vera með sumar
þessar oiíumyndir í mörg ár, — gríp kannski
eitthvað í þær á hverjum degi.
— Eru þessar myndir þá margra ára verk?
— Það hefur tekið mig fjögur ár að koma
þessari sýningu upp. Óslitin vinna í fjögur ár.
— Hvað hefurðu þá margar myndir í takinu
í einu?
— Það er auðvitað óákveðiö. Það tekur ógnar-
langan tíma að fullgera sumar myndir. Það er
svo ákaflega misjafnt.
— Er þá nokkurn tíma hægt að segja, að mynd
sé búin? Mætti ekki bæta einhverju við þessar
myndir, sem hér hanga, eða ertu mát?
— Einhvern tíma kemur að því, að ekki er
æskilegt að halda áfram. Ég tel, að ég hafi engu
aö bæta við þessar myndir.
— Gerir þú „skissu“ að þessum smágerðu olíu-
myndum, eða verða þær til í meðförunum?
— Oft gerir maður „skissu", en hún reynist Þá
ef til vill fjarstæða, þegar á reynir. Yfirleitt kem-
ur þetta af sjálfu sér.
— Er þá tíminn mikið atriði?
— Það er mjög einstaklingsbundið. Mér finnst
það ekki — og öllu fremur, að mynd verði til á
einni sekúndu, einu afgerandi augnabliki. Það er
kannski þetta, sem menn kalla inspirasjón.
— Sumt heppnast auðvitað, og annað er dæmt
til að forgangast.
— Já, ég er alltaf að fást við myndir, sem ég
ræð ekki við.
— Það hlýtur að vera erfitt.
— Maður er stundum þreyttur eftir daginn.
— Er þá ekki gott að lyfta sér upp og ferðast
og fá nýtt blóð í listina?
— Það er afar hættulegt að vera alltaf á sama
stað. Ég ferðast mikið á sumrin, ferðast um land-
ið, en stundum verður allt stopp, og þá verður
maður að bregða sér út fyrir landið.
— Það er kannski erfitt að svara þeirri spurn-
ingu, hvar þú teljir, að listin standi einna fremst.
— Já, það er eríitt að segja um það. Ég er
mjög hrifinn af nokkrum Bandaríkjamönnum upp
á síðkastið. Þeir hafa verið svo spilandi frjáisir.
— En París?
— Parísarskólinn er að sjálfsögðu góður, og svo
eru líka ungir Spánverjar að koma upp, og mér
lízt vel á þá.
— Hvað um Norðurlandabúa?
— Islendingar eru liklega djarfastir — enn þá,
— og Danir eiga einn og einn góðan mann. Annars
má segja, að talsverð breyting sé að verða á
Norðurlöndum. Það hefur verið þannig á sýning-
um, sem þessar þjóðir hafa haldið saman, að Is-
lendingar hafa skorið sig úr, og nú er þessi stíll
búinn að þróast hér í fimmtán ár, þegar hinir
eru að átta sig. Það er mjög gott forskot, og nú
ríður á að halda þvi,
gs.
Lpig á
haustl
o§r
ljo§ 1
stórborg:
8 i____
VIKAN