Vikan - 19.05.1960, Blaðsíða 9

Læknnrinii segir
Eftir dr. med. Hermann Bundesen.
Til þess að maður stami, þurfa að
vera a. m. k. tveir saman komnir,
— einn, sem hlustar, og annar, sem
talar. Þetta getur virzt undarlegt,
en tilfellið er, að sé maður, sem
stamar, einn og enginn heyri til
hans, stamar hann oftast ekki. Vist
er það, að fólk stamar mismikið
eftir því, við hvern það talar.
f riti, sem nýlega kom út i Amer-
iku, segir dr. Wendell Johnson, að
rannsóknir á hópi barna hafi leitt
i ljós, að stundum hélt annað for-
eldra barns þvf fram, að það stamaði
mikið, þótt hitt teldi, að svo væri
ekki.
Dr. Johnson, sem er prófessor í
málsjúkdómafræði og sálarfræði,
kennir í mörgum tilfellum foreldr-
unum beinlínis um, þegar barnið
byrjar að stama i bernsku.
ÞRIGGJA ÁRA ALDURINN ER
VARASAMASTUR.
Viðsjárverðasta aldursskeiðið, að
því er varðar framfarir í máli, er
talið vera, þegar barnið er um
þriggja ára. Ef ekki verður talið, að
barnið stami þá, eru meiri líkur til
með hverjum degi, sem líður, að
barnið sleppi við þennan kvilla.
Verði það fjögurra ára án þess að
eiga í nokkrum örðugleikum með
að tala, er aðeins ein torfæra eftir,
og kemur hún, þegar skólagangan
byrjar.
Margir kennarar, eins og reyndar
margir foreldrar, gera allt of mikl-
ar kröfur til talkunnáttu barnsins,
segir dr. Johnson. En gangi barn-
inu vel í byrjun í skólanum, má
telja vist, að það nái fullorðinsaldri,
án þess að hætta sé á, að það stami.
Mistök foreldra og kennara eru
oft þau, að þau bera leikni barns
ins i að tala saman við eigin kunn-
áttu og koma ekki auga á annað til
þess að miða við. En með því gera
þau of miklar kröfur. Fólk verður
að hafa í huga, að ekki má miða
getu barnsins við eigin getu. Það er
ekki aðalatriðið, að barnið tali reip-
rennandi og málfræðilega rétt. Vilj-
inn til þess að tala er það, sem máli
skiptir.
ÖRVIÐ BARNIÐ TIL AÐ TALA.
Örvið barnið ykkar til þess að
tala, og þvingið það ekki til að end-
urtaka setningu, þó að það hnjóti
dálítið um orðin. Með öðrum orðum:
Einblinið ekki á leikni þess í að tala,
og reynið að hugsa ekki of mikið
um hana. Sýnið he-ldur þolinmæði,
og vinnið skipulega að þvi að reyna
að bæta málfarið.
Athugið, að mjög er algengt, að
börn reki i vörðurnar og þau noti
alls konar upphrópanir, þegar þau
tala.
En taki barnið hins vegar engum
framförum, þá skuluð þið leita til
læknís eða talkennara. -k
Snillingurinn
frá
Aberdeen

Archie McNugget hafði lokið fullnaðarprófi,
gengið til prestsins og hlotið fermingu. Fyrsta
áfanga hins unga Skota á lífsbrautinni var með
öðrum orðum lokið, og kom því til kasta for-
eldra hans — og þá einkum föðurins, Angusar
McNuggets, — að gera áætlanir um næsta
áfangann.
— Ég vil verða tónlistarmaður, sagði Archie
og hafði sina meiningu. Ég vil fá flygil og verða
frægur píanisti.
— Mac diabholl, hrópaði Angus faðir hans
felmtri lostinn, því að hann sá það samstundis,
að slíkt hljóðfæri lilaut að kosta feiknafé. Er
ekki nokkur leið, spurði hann, að þú veljir þér
eitthvert annað lifsstarf, sem hefur í við minni
kostnað i för með sér?
— Já, en hamingjan sanna, varð Katrínu,
móður Archies, að orði. Ef drengurinn hefur
löngun til að verða tónlistarmaður, þá sé ég
ekki, hvers vegna ... Þess ber að geta, að
Katrin var kynjuð af Norður-Englandi, þar sem
ekki tíðkast, að horft sé í hvern skilding eins
og í Aberdeen, þar sem saga þessi gerist.
— Nú-jæja, sagði Angus McNugget. Það er þá
bezt, að ég skreppi niður á Lochnagar-götu og
komist eftir því, hvort hann Hector gamli
McNab hefur notaðan flygil til sölu.
Angus kom aftur eftir svo sem klukkustund.
— Ójú, Hector gamli hefur raunar þess háttar
hljóðfæri á boðstólum, sagði hann við Katrinu.
En það er bara aldeilis ókristilega dýrt, og þar
að auki mundi kosta of fjár að gera við það,
svo að nokkurt hljóð náist úr þvi. Þetta er,
skal ég segja þér, gamli rafmagnsflygillinn, sem
lengi var í vcitingakránni hans McCormacks,
en síðustu árin notaði hann skriflið eingöngu
til að geyma í því viskíflöskur.
Að svo mæltu sneri Angus sér að syni sinum.
— Getur þér nú ekki dottið eitthvað annað
í liug, drengur minn? sagði hann. Þarna höfum
við, foreldrar þínir, fætt þig og klætt í full
l'jórtán ár, og aldrei skal ég trúa þvi, að þú farir
að launa okkur það með því að setja okkur á
hausinn, — að þú viljir láta okkur fara að
fleygja of fjár í kaup á flygilskrifli, sem ekki
er einu sinni nokkur leið að ná tóni úr, skil-
urðu?
Archie hugsaði málið um hrið. Svo sneri hann
sér að föður sínum, og það mátti sjá á svipnum,
að hann hafði tekið sína ákvörðun.
— Þá er bezt, að ég fái fiðlu, sagði hann, svo
að ég geti orðið frægur fiðlusnillingur.
Angus, faðir lians, greip til skozkunnar, eins
og honum var tamast, þcgar eitthvað kom hon-
um á óvart.
— Olé mhath, sagði hann. Jú, það er eitthvert
vit i þessu, drengur minn. Það leyndi sér ekki,
að honum létti ákaflega. Fiðlan hlýtur að vera
mun ódýrari en flygill, sagði hann. Ég skrepp
þá niður á Lochnagar-götu og spyr Hector
gamla, hvort hann hafi ekki notaða fiðlu til
sölu ...
— Gættu þess nú að kaupa hana ekki við
neinu okurverði, kallaði Katrín á eftir honinn,
þegar hann hvarf út úr dyrunum. Það var kuldi
og beizkja í röddinni, þvl að hún hafði svo
sannarlega fengið meira en nóg af nízku bónda
síns. Þau höfðu nú verið gift í seytján ár, og
enn varð hún að notast við brúðarkjólinn sinn,
þegar hún bjó sig upp á. Það þarf minna til að
snerta taugar kvenfólksins.
Hálfri klukkustundu siðar kom Angus heim
úr för sinni — fiðlulaus.
— Jú, liann hafði fiðluna, sagði hann. En
hann var ekki með neinu móti fáanlegur til að
slá svo mikið sem einseyringi af verðinu, sá
bölvaði ekki sen svíðingur og maurapúki. Þetta
getur meira að segja orðið fyrirtaksfiðla, þegar
settir liafa verið á hana nýir strengir og skipt
um gripfjöl og strengjastól. En hann vildi ekki
einu sinni kosta þá viðgerð, — já, vildi þar að
auki fá tvo shillinga fyrir bogann — og það
þó að hann væri að mestu leyti hárlaus ...
Archie beið ekki ræðulokanna, en spurði föð-
ur sinn, livort hann gæti þá ekki keypt handa
sér sekkjapipu.
— Þvi að tónlistarsnillingur skal ég verða
og lialda hljómleika, svo að ég þurfi ekki að
verða ykkur til byrði, sagði hann.
Angus klappaði syni sinum á öxlina. Það voru
einkum síðustu orðin, sem innilega glöddu hans
viðkvæma föðurhjarta.
—i Nú er bara eftir að vita, hvað sekkjapipa
kostar, sagði hann. Það er bezt, að ég skreppi
enn til Hectors gamla og forvitnist um, á hvað
hann vill láta notaða sekkjapipu, helzt að hún
sé ekki með mjög mörgum götum i pípuleggj-
unum, þvi að kaupa götin, — það er jú ekkert
vit ...
Að þessu sinni tók ferðalagið hann allt að þvi
tvær klukkustundir, og ekki hafði hann neina
sekkjapípuna meðferðis, þegar hann loksins
kom.
— 'Hvernig litist þér á að verða munnhörpu-
snillingur, sonur sæll? spurði hann. Sekkjapip-
urnar eru svo fjári dýrar, skal ég segja þér,
en hins vegar hefur Hector gamli á boðstólum
notaða munnhörpu, en í ágætu ásigkomulagi,
og hann vill selja hana við sæmilegu verði.
— Allt i lagi, svaraði Archie, — og enn lagði
Angus af stað til fundar við Hector gamla.
Eftir langar og harðar orðræður urðu þeir
loks á eitt sáttir um verðið, en þegar Angus
Framhald á bls. 29.
VIKAN
I
y