Vikan - 27.10.1960, Page 6

Viðtal og myndir: Gísli Sigurðsson.
Það var eiginlega tilviljun, að ég
hitti Isleif þann, er nefndur hefur
verið Siðasti Móhikaninn. Sá býr á
Islandsbryggju í Kaupmannahöfn og
hefur verið atvinnulaus i 40 ár. Hann
var þó fremur sællegur að sjá, enda
á atvinnuleysisstyrk, og kunnugir
segja, að hann óttist það mest í þess-
um heimi, að yfirvöldin fái honum
atvinnu. En Móhíkaninn er fæddur
í Skálholti og hafinn yfir vinnu. Plins
vegar stundar hann ókeypis menn-
ingarlíf, og þegar Gullfoss leggst að
bryggju, má finna hann þar í mat-
sölum skipsins.
Isleifur sagði mér frá greifanum.
Ég var þá svo illa að mér, að ég
hafði trauðla heyrt mannsins minnzt,
og fyrirvarð mig eðlilega fyrir þann
heimaalningshátt að kunna ekki skil
á verkum hans, þegar Isleifur taldi
hann „frumlegastan og frjóastan
Karl Einarsson Dunganon, greifi af
Sankti Kildu, í íbúö sinni d Lukku-
hólmsvegi í Kaupmannahöfn.
V
sköpuð á islenzka tungu". Það var
þunnt að hafa ekki á hraðbergi til-
vitnanir í spaklega töluð orð þessa
fágæta snillings.
Isleifur skildi það, Þar sem ég var
utan af Islandi og þar að auki úr
sveit. Það var ofur eðlilegt, að ég
hefði ekki mikið inngrip í menningar-
líf danska höfuðstaðarins. Isleifur
tjáði mér ennfremur, að greifinn væri
alíslenzkur heimsborgari með aðsetri
á Lukkuhólmsvegi þar í borg. Hann
bauðst til þess að fylgja mér þangað
út eftir, hvað ég þáði.
Á leiðinni sagði hann mér af höll-
inni, — vel að merkja höll greifans.
Hún stendur á eynni Sankti Kildu,
sem er einhvers staðar í nánd við
Suðureyjar, öðru nafni Hebrides.
Þangað koma túristar, aðallega
Amerikanar, sagði Isleifur, og þeir
vilja gjarna sjá höllina. Það kostar
ekkert að komast inn, en hins vegar
er útgöngugjald. Ef menn mögla, eru
hlerar í gólfinu dregnir til og menn
steypast niður í sal einn mikinn, og
er sá að mestu neðansjávar. Þar
synda hákarlar fyrir glugga, og greiða
menn þá útgöngugjaldið glaðir ...
Lukkuhólmsvegur er vestur við
Dýragarðinn og við fundum húsið.
Þar stóð á bjöllunni K. Einarsson,
með lítillátum ritvélarstöfum eins og
sæmir snillingi. Isleifur nefndi hann
aldrei annað en greifann, og ég fann,
að hann mundi vera mikill aðdáandi
hans. — „Ég sé ekki annað en hann
svelti heilu hungri tímunum saman;
hann kæmist varla yfir það, ef hann
stúderaði ekki jóga, — já, hann hrist-
ir af sér alla sjúkdóma með jóga.
En mér finnst nú, að Islendingar ættu
að láta hann hafa listamannslaun.
Hann málar, yrkir og kompónerar
lög. Það fá svo sem margir lista-
mannslaun fyrir minna. Þú ættir að
segja Þeim það, sem ráða Þessu í
Reykjavík.
Jú, ég hafði góð orð um Það að
koma því áleiðis, og svo gengum við
upp brattan stigann, og Karl Einars-
son stóð á stigapallinum iklæddur
baðslopp og heilsaði á íslenzku.
Innan dyra var heldur skuggalegt,
og það væri ósanngjarnt að segja,
að íbúðin hefði verið snurfusuð. Að-
eins sá, sem vaxinn er upp úr þessari
hversdagslegu tildurmennsku og borg-
aralegu hefð, gæti sætt sig við slikt
umhverfi. Karl Einarsson Dunganon,
greifi af Sankti Kildu, gerir það hins
vegar. Hann er löngu hafinn yfir
þarfir almennings, og þess vegna
þekkir hann ekki brauðstrit —- eða
stássstofur.
— Er þetta Dunganon ættarnafn?
spurði ég greifann, þegar við vorum
setztir.
— Nei, ég tók það upp og nota sem
listamannsnafn. Það geta allir borið
það fram. Öðru máli gegnir um Ein-
arsson; það sætir sifelldum misþyrm-
ingum og fer illa í munni útlendra
þjóða eins og þessi blessuð sona-heiti
á íslenzku. Þið ættuð að hætta við
þau sem fyrst og taka upp ættarnöfn.
Það er hlægilegt að halda þessu
áfram, mjög ófrumlegt og hvimleitt.
mMSffl ■»*•*«»«**
.V.V *;.*,*;; y/Æ
h»»* s
* * » » » ! /" fí
>**»*> < y/sl«*/i
r » mi íwy/Mi*
*■ * * * mt
*» »■ tMRfífiSm

Rætt við
Karl Einarsson
Dunganon
skáld, listmál-
ara tónskáld,
stjörnuspeking
og galdramann,
sem er greifi af
eyjunni St. Kilda
cg leggur stund
á það að verða
ekki neitt