Fréttablaðið - 17.12.2009, Blaðsíða 38

38 17. desember 2009 FIMMTUDAGUR
UMRÆÐAN
Ólafur G. Sæmundsson og
Ólafur Sigurðsson skrifa um
næringarfræði
Þann 9. nóvember var í Kastljós-þætti Ríkissjónvarpsins kynnt-
ur til sögunnar „heimsþekktur“
hráfæðimeistari að nafni David
Wolfe. Það eitt og sér væri ekki í
frásögur færandi nema fyrir þá
sök að í þættinum var hann titlað-
ur næringarfræðingur. Titillinn
gefur viðkomandi vægi sem sér-
fræðings á sviði almennrar nær-
ingar mannsins. Almenningur
getur þá treyst því að upplýsing-
arnar séu þar með frá manni sem
hafi viðurkennda háskólamenntun
í faginu. Þess má geta að hráfæði-
kenningin gengur meðal annars út
á það að eingöngu er neytt jurta-
fæðis og ekki má hita matinn yfir
ca 48 gráður á Celsíus því of mikil
hitun á að leiða til eyðileggingar
ensíma (prótína).
Hráfæðikenningin tengist hefð-
bundinni næringarfræði á engan
hátt og David Wolfe hefur ekki
hlotið næringargráðu hjá nein-
um háskóla sem viðurkenndur er
af menntamálaráðuneyti nokkurs
lands. Í upplýsingum sem grein-
arhöfundar hafa undir höndum
og fengust hjá ritstjóra Kast-
ljóss kemur fram að David Wolfe
sé með meistaragráðu í næring-
arfræði og þar að auki prófess-
or í sömu fræðum. Þegar hinir
svonefndu skólar eru athugaðir
kemur í ljós að ekki er um raun-
verulega háskóla að ræða heldur
„stofnanir“ sem gera út á „óhefð-
bundnar menntunarleiðir“.
Öfgaboðskapur í mataræði og
næringu er ekki nýr af nálinni
og því miður bendir flest til þess
að lítið lát verði þar á í framtíð-
inni og má sjá þess víða merki í
þjóðfélaginu um þessar mund-
ir. Sem dæmi má nefna að áróð-
ur gagnvart neyslu fæðubótar-
efna hefur aldrei verið meiri.
Enda kappkosta seljendur að telja
fólki trú um að neysla verksmiðj-
uunninna fæðubótarefna hafi
ótvíræðan lækningamátt þrátt
fyrir staðreyndir um annað. Enn
aðrir flykkjast í svo kallaða dítox-
meðferð þar sem meðferðin felst
ekki síst í svelti og ristilskolun og
á víst að lækna allflesta heilsu-
tengda kvilla, bæði andlega sem
líkamlega. Því miður eru heilsu-
öfgar sem þessar farnar að bitna
á þeim sem síst skyldi sem eru
börnin okkar. Þau fá gjarnan að
heyra að margt af því sem er hollt
og gott sé óhollusta hin mesta.
Dæmi þar um er sorglegt viðtal
sem tekið var við starfsmann leik-
skóla sem greindi frá því að þar á
bæ væri búið að setja ný „pipar-
kökulög“ þar sem ákveðið hefði
verið að í stað „venjulegs“ hveitis
hefði verið ákveðið að notast við
spelti, í stað sykurs, hrásykur og
í staðinn fyrir mjólk, sojamjólk.
En reyndin er sú að spelti er ekki
hollara öðru hveiti, hrásykur
gefur reyndar örlítið af næringar-
efnum sem ekki er að finna í hvít-
um sykri en í svo litlum mæli að
þau leggja sama og ekkert til nær-
ingargildis fæðunnar og mjólkin
okkar er á margan hátt næring-
arríkari en sojamjólkin (enda
baunaseyði). Höfum einnig hug-
fast að þrátt fyrir allt hafa Íslend-
ingar dafnað vel á íslenskum mat
og geta átt von á langri ævi og því
fáránlegt að halda hollri fæðu,
eins og mjólk, frá börnum.
Það er trú okkar sem þessar
línur rita að öfgakenndur heilsu-
boðskapur ýti undir átröskun.
Ábyrgð fjölmiðla er mikil þegar
kemur að því að miðla fréttum
og boðskap til almennings. Það
er því mjög mikilvægt þegar ein-
staklingar eru kynntir til leiks
sem boðberar heilsu og heilbrigði
að réttar upplýsingar komi fram
um viðkomandi. Þar sem David
Wolfe er svo sannarlega ekki nær-
ingarfræðingur að mennt teljum
við að ekki sé til of mikils ætlast
að ritstjóri Kastljóss leiðrétti þá
rangfærslu.
Ólafur G. Sæmundsson er nær-
ingarfræðingur. Ólafur Sigurðs-
son er matvælafræðingur.
Næringarfræði
á villigötum?
Til dómsmálaráðherra og
barnaverndaryfirvalda
UMRÆÐAN
Hildur Björk Hörpudóttir og
Þuríður Helga Þorsteinsdótt-
ir skrifa um ofbeldi gegn
börnum
Undanfarin ár hefur verið vel skilgreint hvað heim-
ilisofbeldi gegn börnum er,
hvort sem það telst andlegt,
líkamlegt eða kynferðislegt.
Einnig er ljóst hvaða alvarlegu áhrif það hefur
og hvernig bregðast eigi við því.
Því miður endar umræðan þar og við tekur
úrræðaleysi í þessum málaflokki. Börnum er
ekki trúað, áverkavottorð ekki tekin gild, lítið er
gert úr vinnu fagfólks, ef það hreinlega treyst-
ir sér til þess að standa með börnunum vegna
erfiðrar sönnunarbyrði og fárra fordæma fyrir
sakfellingum.
Að okkar mati er nauðsynlegt að opna barna-
verndarmál fyrir hvert einasta barn sem lendir
í slíku og falli þar með undir barnaverndarlög
en endi ekki utan þeirra á borðum sýslumann-
sembætta. Við teljum það einnig vera réttindi
þeirra barna sem eru fórnarlömb andlegs, lík-
amlegs og kynferðislegs ofbeldis, að fá í öllum
tilfellum aðstoð lögfræðinga sem hafa sérþekk-
ingu á málaflokknum ásamt því að hagur og
velferð barnsins verði höfð að leiðarljósi. Við
skýrslutökur á börnum þarf að vera heimilt að
spyrja þau á máli sem þau skilja og hentar aldri
þeirra og þroska, eins oft og þurfa þykir til að
leiða mál til lykta. Það er grundvallaratriði að
öll vitnaleiðsla verði virt og skjalfest en ekki
hafnað og vísað frá.
Hvorki börnin sem brotið er
á, né forráðamenn þeirra sem
standa með þeim, eiga að þurfa
að mæta neikvæðum viðhorf-
um og aðkasti. Nauðsynlegt
er að taka á málum barna
þeirra með fullri virðingu, trú-
mennsku og alúð. Það vekur
óhug að enn gangi þær flökku-
sögur að konur séu það bitrar
og reiðar að þær geri allt til
þess að halda börnum sínum
frá feðrum þeirra í leit að hefnd. Slík firra er að
okkar mati álíka sönn og sú að feður beiti börn
sín ofbeldi til þess eins að hefna sín á barns-
mæðrum sínum. Það virðist vera tilhneiging í
íslensku samfélagi til að tala konur nær stans-
laust niður þegar kemur að skilnuðum, líðan
þeirra eftir skilnað o.s.frv. Eins virðist það
ætla að verða lífseig ósannindi að heimilis- og
kynferðisofbeldi sé ekki kynbundið ofbeldi þrátt
fyrir að rannsóknir og þekkingarfræðileg rök
sýni fram á annað. Þetta er kynjakerfið í einum
af sínum fjölmörgu birtingarmyndum og því
miður er staðreyndin sú að konur jafnt sem karl-
ar viðhalda því. Við vonum að breyting verði á
og skorum á samfélagið og ofangreindar stofn-
anir til að taka á þessum fordómum með því að
hafa hag barna að leiðarljósi. Það er nauðsynlegt
að kynna sér málin til hlítar og skoða hvert mál
sem einstakt. Heimilisofbeldi gegn börnum er
aldrei deila á milli tveggja aðila né nokkurn
tíma einkamál.
Dómsmálaráðherra, ríkissaksóknari, sýslu-
menn og barnaverndarnefndir þurfa að meðtaka
þá staðreynd. Réttindi og lög um íslensk börn
eiga að vera virt og í hávegum höfð, hvort sem
um er að ræða stjórnarskrárbundinn rétt,
barnalög, barnaverndarlög eða almenn mann-
réttindi. Börn eiga ávallt að njóta vafans.
Hildur Björk er formaður og Þuríður Helga
varaformaður Félags forsjárforeldra.
HILDUR BJÖRK
HÖRPUDÓTTIR
ÞURÍÐUR HELGA
ÞORSTEINSDÓTTIR
Það virðist vera tilhneiging í íslensku sam-
félagi til að tala konur nær stanslaust niður
þegar kemur að skilnuðum, líðan þeirra eftir
skilnaði o.s.frv.
ÓLAFUR G.
SÆMUNDSSON
ÓLAFUR
SIGURÐSSON
Enda kappkosta seljendur við
að telja fólki trú um að neysla
verksmiðjunninna fæðubótar-
efna hafi ótvíræðan lækninga-
mátt þrátt fyrir staðreyndir
um annað.
UMRÆÐAN
Jón Grétar Þórsson og Aðal-
steinn Kjartansson skrifa um
skólamáltíðir
Börn í grunnskólum Garðabæj-ar myndu spara 29 krónur á
hverja máltíð, með því að borða
í IKEA frekar en að kaupa mat
í skólanum. Það vill nefnilega
þannig til að börn í grunnskól-
um í Garðabæ borga 428 krónur
fyrir hverja máltíð (séu þau í mat-
aráskrift), en borga 500 krónur
fyrir staka máltíð (séu þau ekki
í mataráskrift).
Garðabær kaupir þjónustu af
fyrirtækinu Skólamatur ehf., en
það fyrirtæki þjónustar einnig
Kópavogsbæ. Í Kópavogi kost-
ar maturinn samt sem áður
280 krónur, sem er 148 krónum
ódýrara en í Garðabæ.
Samanburður á milli Hafnar-
fjarðar og Garðabæjar er líka
algengur, þar sem tvær andstæð-
ar fylkingar (félagshyggjan og
frjálshyggjan) eru einar í meiri-
hlutastjórn í sitthvoru sveitar -
félaginu. Jafnaðarmennirnir í
bæjarstjórn Hafnarfjarðar leggja
meiri áherslu á að veita þá þjón-
ustu sem þarf, og fullnýta í stað-
inn útsvarsheimildina (13,28%). Á
meðan hafa Garðbæingar hærra
verð á máltíðum í grunnskólum
en þekkist í nágrannasveitafélög-
unum til þess eins að geta státað
sig af 12,46% útsvari.
Þetta er ekki eini kostnað-
urinn sem barnafjölskyldur í
Garðabæ þurfa að bera, í stað-
inn fyrir 12,46% útsvar. Sem
dæmi má taka að ódýrara er að
vera með barn í heilsdagsskóla
í Hafnarfirði en í Garðabæ og
að niðurgreiðslur vegna íþrótta-
og tómstundaiðkunar til hafn-
firskra barna eru mun hærri en
niðurgreiðslur/styrkir til barna í
Garðabæ.
Garðbæingar eru því augljós-
lega að borga fyrir það að geta
haft útsvarið einungis 12,46%.
Jón Grétar Þórsson er formaður
UJH. Aðalsteinn Kjartansson er
ritstjóri MÍR.
Ikea ódýrara
en Garðabær
Vandaðar bækur fyrir vandláta lesendur
sími 561 0055 • www.ormstunga.is
„Ég heimtaþessa bók ískóinn!“
Stefán Pálssonwww.kaninka.net
Helgi Ingólfsson
Þegar kóngur kom
Litrík og spennandi Reykjavíkursaga frá 19. öld
„Þegar kóngur kom
er vel samin og vel undirbyggð
sakamálasaga sem bregður
leiftrandi ljósi á Reykjavík og
bæjarbúa þessa tíma. –
Frumlegasta plottið á þessu
glæpahausti, frábærlega
undirbyggð saga með
merkilegri mannlífslýsingu.“
– Páll Baldvin Baldvinsson, Fréttablaðinu
„Stórskemmtileg bók –
spennandi morðgáta.“
– Sigurður G. Tómasson, Útvarpi Sögu