Vikan - 13.09.1962, Síða 11

ÞAÐ REIÐ Á AÐ OPNA HÓLFIÐ ÁÐUR EN MORGUNN-
INN RYNNI UPP, ANNARS YAR YOÐINN VÍS ...
Smásaga eftir GERALD KERSH.
Þér eruð glöggur, herra minn, mjög glöggur,
ef þér þekkið mig af þessum myndum, sem öðru
hverju birtust í dagblöðunum á árunum í kring-
um 1947. Ég verð að gera ráð fyrir, að ég hafi
breytzt töluvert á þessum árum, en ég er nú
samt Peter Perfrement, sem á sínum tíma var
aðlaður fyrir rannsóknir á sviði atomvísinda. í
þetta sinn hef ég ekkert á móti því að þekkjast,
því að annars gætuð þér haldið, að ég væri '
strokufangi eða jafnvel geðveikisjúklingur. Ég
ætla nefnilega að fara fram á það við yður, á
nieðan við sitjum hér í þessu skuggsæla horni,
að þér hafið yðar breiða bak á milli mín og dyr-
anna. Ef þér hafið gætur á speglinum hérna fyr-
ir ofan mig, líður ekki á löngu áður en hann
sýnir yður tvo náunga koma inn í þennan nota-
lega litla bar. Þeir munu vera að svipast um
eftir mér. Af svipbrigðalausum andlitum þeirra
munuð þér geta ráðið, að þeir eru frá leynilög-
reglunni.
Auðvitað munu þeir fljótlega koma auga á
mig, og þá munu þeir keppast um að segja:
„Nei, Sir Peter, það var skemmtileg tilviljun að
hitta yður hér!“ En brátt munu þeir ganga hreint
til verks og taka mig með sér út. Það er nú
orðið ein af þeim fáu skemmtunum, sem ég get
notið á mínum efri árum, að fela mig fyrir þess-
um tveimur mönnum. Einu sinni fór ég ofan í
þvottakörfu. í kvöld fór ég í vinnuföt utan yf-
ir kvöldfatnaðinn minn og fór á hljómleika. Ég
ætla að fara aftur í stofnunina eftir að ég hef
notið kvöldsins, en öðru hverju verður maður
að ráða sér sjálfur. Ég get reyndar engum nema
sjálfum mér uin kennt, þó að ég verði fyrir
nokkrum óþægindum núna upp á síðkastið. Ég
dró mig til baka fyrir fullt og allt 1950, eða það
var að minnsta kosti ætlun mín. Þá var gerð
atomsprengna, eins og þeirrar, sem við köstuð- 1
um á Hirosima, ekkert leyndarmál lengur, og
dagsverki mínu virtist vera lokið.
Já, ég dró mig því til baka og settist að í litlu
skemmtilegu húsi við Cap des Pesses, rétt við
þennan leiðinda sumardvalarstað Les Sable des
Fesses í Suður Frakklandi. Ég var ákveðinn að
eyða því, sem eftir væri ævinnar þarna og kom
mér upp bókasafni og sæmilegri rannsóknar-
stofu. Ég fór á allar hljómleikahátíðir, drakk
vínglas á hverju útiveitingahúsi, sem mér
leizt vel á hverju sinni og hélt áfram vís-
indalegu einvígi mínu við doctor Franken-
burg. Þessi bardagi okkar Frankenburg var
nú varla harðari en einvígi við taflborðið,
en hann var um frumefnið fluorine. Ég geri
ráð fyrir að þér skiljið blessunarlega lítið í
æðri stærðfræði, en kannski hefur yður ver-
ið sagt eitthvað um eðli fluorine í skólanum.
Það er nefnilega vandræðabarn frumefnanna.
Ég held því fram, að fluorine líkist að
skapferli, ef svo mætti að orði komast, prima-
donnu, en hafi þar að auki greinilegt afbrota-
eðli. Það er ekki hægt að halda því hreinu.
Það hefur áráttu til að sameinast næstum
öllum öðrum efnum, og spillir þeim þá venju-
lega. Nú hafði ég komið fram með kenn-
ingu, sem aðeins er hægt að skýra fyrir leik-
manni á þann veg, að kalla hana tamið fluo-
rine — fluorine vanið og beizlað. Doctor
Frankenburg, sem eyðir frístundunum við að
lesa myndablöð, var vanur að mótmæla þessu
með því að segja, að það væri alveg eins hægt
að ímynda sér Denna dæmalausa sem heim-
ilisföður. Ég hélt nú samt sem áður áfram
að rannsaka þetta, alveg í rólegheitum, ekk-
ert lá á og enginn rak á eftir mér, og hjálp-
aði það mér, að ég hafði aðgang að reiknings-
heilanum í Assigny. Einn góðan veðurdag
kom svo í ljós, að ég hafði búið til efni, sem
ég ætla að kalla fluorine 80 + .
Ég á ekki við, að ég hafi aðeins búið til
uppskriftina. Eðli efnisins, eftir að það var
fundið, gerði það næstum hlægilega auð-
velt í framleiðslu. Ég bjó því til svolítið af
því og gerði úr því litla plötu sem leit út eins
og gulleitt, hart matarlím. En þetta lím-
kennda efni bar í sér meiri orku en atom-
sprengjan. Bar í sér, takið eftir því, mögu-
leikinn var fyrir hendi. En þarna sem það
lá í hendi minni, var fluorine 80+ alveg
dautt. Það mátti berja það með hamri eða
brenna það, og ekkert mundi koma fyrir. En
við vissar kringumstæður •— kringumstæður,
sem mér fannst þá ólíklegt að ættu eftir að
skapast — gat þetta litla stykki orðið ólýsan-
lega skelfilegt, svo hræðilegt, að það ¥ar
langt fyrir utan allan hugsanlegan útreikn-
ing.
Vasabókina, sem ég hafði skrifað aðferð-
ina í, vafði ég innan í pappír með það fyrir
augum, að setja hana í bankahólfið í Banque
Maritime des Sables des Fesses. Flourine-
plötuna setti ég milli tveggja pappaspjalda,
vafði þau einnig inn í pappír og stakk í vas-
ann. Ég átti nefnilega vin inni í borginni,
sem ég drakk oft te hjá, og hann hafði ganv-
an af öllu skrýtnu og skemmtilegu. Svo mik-
ið flón var ég, að ég æflaði að gera mér það
til gamans að sýna honum plötuna og segja
honum að þessi sakleysislegi litli hlutur gæti
komið slíkri sprengingu af stað, að jörðin
tvístraðist í allar áttir á einu augnabliki —
á sama tíma og það tæki eldspýtu að kveikja
í púðri. Ég var í góðu skapi, þegar ég fór inn
í borgina og fór fyrst í bankann með pakk-
ann. Síðan keypti ég marmelaði og fleira
með teinu og fór svo til doctor Raisin.
Hann var líka einn af þeim, sem lokið
hafði sínu dagsverki, en sú var tíðin að hann
var þekktur arkitekt, sem hafði alls konar
stálmannvirki sem sérgrein. „Hér er dálítið
gott með teinu“, sagði ég og kastaði pakkan-
um með fluorine 80+ á borðið.
„Er það reyktur lax?“ spurði hann.
Þá lagði ég marmelaðið á borðið, en sagði,
að hitt væri ekki reyktur lax og hló um
leið eins og asni.
Hann andvarpaði. „Þú hefur augsýnilega
komið við á Café de la Guerre Froide“, sagði
hann og lyktaði af mér.
„Nei, ég kem beint úr bankanum".
„Nú,“ sagði hann, „þá eru þetta peningar.
En hvað koma þeir mér við? Við skulum fá
okkur te“.
Ég sagði: „Ég fór ekki í bankann til þess
að taka neitt út þar, Raisin. En ég lagði dá-
lítið þangað inn“.
„Engan leyndardóm, ef þér er sama. Hvað
er þetta?“
„Það ‘, sagði ég, „er sönnun þess, að
Frankenburg hafði rangt fyrir sér, en ég rétt,
Raisin. Það, sem þú sérð þarna, er algjörlega
fast fluorine 80+ , og þar að auki mjög hættu-
legur hlutur, eða getur verið það“.
Hann lét sér ekki bregða. „Er það ekki
þannig, að atomsprengja springi, þegar visst
magn af radioaktivu efni er fyrir hendi við
vissar kringumstæður. Sama gildir kannski
um þennan pakka, geri ég ráð fyrir?“
Ég svaraði: „Það má segja það. Ég hef hér
nægilegt magn af fluorine 80+ til að eyða
hverjum meðalhnetti“.
Raisin sagði: „Fluorinesprengja eða svolít-
ið af nitroglyserini — í mínum augum er eng-
inn mismunur þar á“. Meðan hann áSll tei
í bollana, spurði hann kæruleysislega:
„Hvernig sprengirðu það? Væntanlega ekki
með því að kasta því á borð?“
Ég svaraði: „Það er ekki hægt að sprengja
það — nema við skilyrði, sem erfitt er að
framkalla, og verða engum að notum þegar
þau eru fyrir hendi. En það er hugsanlegt,
að nota megi það til annars en tilgangslausra
vopna.“
„Hugsanlegt og hugsanlegt! Áflogahana er
hægt að nota til að gera úr kjúklingasúpu.
En til hvers komstu annars með það hingað?"
Það kom nú svolítið á mig. Þetta virtist
ekki hafa mikil áhrif á Raisin. „Nú, hvorki
þú né nokkur annar mun nokkurn tíma sjá
fluorine 80+ aftur. Eftir fjórtán klukku-
stundir mun þetta stykki hér hafa gufað upp,
eða svo mundir þú sjálfsagt kalla það“.
„Mundi ég kalla það? Hvað mundir þú
kalla það?“
„Jú, sjáðu til“, skýrði ég út fyrir honum,
„í rauninni er það að springa núna. Það
gengur bara svona hægt fyrir sig. Ef að þessi
sprenging ætti að vera eins og það, sem við
eigum við með sprengingu, yrði hitastigið að
vera yfir 60 stig á Fahrenheit í algjörlega
loftþéttu hylki, sem væri að minnsta kosti tíu
þúsund fet að rúmmáli. Við hæfilegan þrýst-
ing við slíkar aðstæður mundi það springa.
Til þess að slíkur þrýstingur gæti myndazt,
Framhald á bls. 35.
VIKAN XI