Vikan - 10.09.1964, Qupperneq 14

Margir óskuðu þess, að kynnast leyndardómnum um Garbo. Drottn-
ing kvikmyndanna átti marga aðdáendur, dularfullt aðdráttarafl henn-
ar hafði sterk áhrif jafnt á konur sem karlmenn. Fjarlægð hennar
og dapurlegur einmanaleiki vaktí samúð margra. En bar ekki slíkri
konu, sem hafði svona mikil áhrif, að ganga fram og segja frá sjálfri
sér og öllum sínum leyndarmálum?
En það vildi Garbo ekki og það gat hún ekki. Hún fylltist skelf-
ingu við frægð sína og skrifaði til vinkonu sinnar í Stokkhólmi, að
„hún ætti að vera þakklát fyrir stöðu sína, sem milljónir manna mundu
þakka Guði fyrir að hafa.“
Hún dró sig til baka frá heiminum með leyndarmál sitt. Sonur
Nobelsverðlaunaskáldsins Thomasar Mann hefur brugðið upp lítilli og
einkennilegri mynd af henni, frá þessum tíma. Fjölskylda hans bjó í
Californíu og sonurinn, Klaus, þekkti sama þýzka og skandinavíska
fólkið, sem Garbo var vön að heimsækja öðru hverju, en þá gerði
hún aldrei boð á undan sér.
Kvöld eitt birtist hún skyndilega, segir Klaus Mann. Hún gekk inn
um ilmandi myrkur garðsins, og hún var klædd fráhnepptri regnkápu
og sandölum. Andlitið undir þykku hárinu var einkennilega fallegt.
Enni hennar var eins og á sorgbitinni marmaragyðju og augun voru
full af gullnu myrkri. Augnahárin voru löng og beygðust upp á við, og
bláir skuggar augnalokanna skinu í myrkrinu, og varirnar voru fölar
— varir þessa þóttafulla, stóra munns 1 þrjózkulegu og dulu andliti.
Röddin var dimm, og varkárt brosið, sem öðru hverju leið yfir and-
litið, snart fólk djúpt. Það lýsti upp undarlega fegurð, en strax og það
hafði náð stoltum boga varanna og náttmyrkri augnanna, sat það fast
— eins og límt á — alltof lengi. Svo dó það hægt út.
Hún sagðist vera mjög þreytt, ensamt langaði hana til að dansa. Hún
dansaði tango við ungu dótturina í fjölskyldunni — með ákveðnum
skrefum, beinu baki og fölt andlitið með hálflokuðum augum var langt
frá dansfélaganum. Stórar og formlegar hendurnar héldu ungu stúlk-
unni föstu taki. Sterklegir úlnliðir hennar, langir fætur og breiðar
herðar minntu á grískan unglingspilt.
Eftir dansinn þakkaði hún gestgjöfunum hátíðlega fyrir sig. Svo
hvarf hún út í myrkrið.
Þetta segir Klaus Mann. Hann minntist þarna varlega á það, sem
gerði Garbo svo leyndardómsfulla, sem gerði hana svona fjarræna og
óuppnáanlega. Hún er eitthvað meira en bara kona, hún er eitthvað
fjarlægt og óskýranlegt. Garbo vissi sjálf, að hún átti að halda vörð
um eitthvað verðmætt, einhvern neista. Henni fannst nærgöngular
spurningar fólksins óþægilegar. Hún vildi ekki gera einkalíf sitt að
almenningseign, og hún þjáðist vegna þeirrar athygli, sem hún vakti
alls staðar sem hún kom. Hún hafði flúið af einu hóteli á annað með
farangur sinn, og svo sat hún inni í herberginu sínu og þorði ekki
út. Svo ákvað hún að leigja sér hús, og við litla og friðsæla götu
í Beverly Hills fann hún hús, sem hentaði henni — á 1027 Chevy
Chase Drive.
Það er sænsku hjónunum, sem unnu hjá Garbo, að þakka, að
nokkuð er vitað um hana frá þessum árum í Hollywood. Ameríku-
maðurinn John Bainbridge segir í ævisögu Garbo frá upplýsing-
um þeirra. Garbo kvaldist af heimþrá, sem hún reyndi þó að leyna.
Hún hafði ofan af fyrir sér með því að spila plötur Sophie Tucker
og lesa þýzkar og sænskar bækur, en eftirlætis lesning hennar virt-
ust þó kvikmyndablöðin vera. Þau voru keypt í blaðsöluturni í ná-
grenninu, og ef ekkert stóð um Garbo í þeim, var þeim skilað aftur.
Þegar hlaðinn af lesnum blöðum var orðinn hæfilega stór, sendi hún
þau heim til mömmu sinnar á Söder í Stokkhólmi.
Frú Gustafsson endurgalt sendingarnar með því að senda úrklipp-
ur úr sænskum og enskum blöðum til hinnar frægu dóttur sinnar.
Hvers vegna? Garbo hlaut þó að fá nóg af frægðinni? Vildi hún
lesa um sjálfa sig, til þess að ráða lausnina á sinni eigin lífsgátu,
þessari gátu, sem hún kannski gerði sér varla ljóst, að væri til?
Sænsku hjónin litu á framkomu hennar sem vott um nízku. —
Hvernig sem við fórum að, gátum við ekki gert henni til hæfis.
En hún kvartaði mestmegnis af ásettu ráði. Það var fastur liður
í hvert sinn og peningar til heimilisins voru látnir af hendi. Einnig
þegar útgjöld til fatnaðar voru greidd. Annars var kostnaður við
föt og fegurðarlyf lítil. Garbo vildi helzt ganga í klæðskerasaum-
uðum tweeddrögtum, og við þær bar hún karlmannaskyrtur og
bindi. Skórnir voru helzt lághælaðir, sterklegir sportskór. Á snyrti-
borði hennar var púðurdós. Það var allt og sumt.
Þeim dögum, sem hún var ekki að leika, eyddi hún á undarlegan
hátt. Strax klukkan fjögur á morgnana var hún komin að hesthús-
inu niðri í þorpinu, og svo reið hún um fallega almenningsgarð-
— VIKAN 37. tbl.