Vikan - 04.02.1971, Blaðsíða 36

LEIÐIR AF SJÁLFU
SÉR AÐ. .
Framhald af bls. 24.
Hvaða skóli er þetta nákvæm-
lega og hvernig er starfsemi
hans háttað?“
„Hann heitir Fotoskolen,
Kursverksamheden vid Stock-
holms Universiti, og er við
Klippgatan 19 í Stokkhólmi. —
Þetta er þriggja ára skóli og til
að komast inn verður maður
að taka sérstakt inntökupróf.
Ég fór út í maí (1970) og þann
fyrsta júní hófst þetta inntöku-
próf, sem stóð í um það bil
þrjár vikur. Við vorum rúm-
lega hundrað sem sóttum um
inngöngu en aðeins tæpur
helmingur af þeim komust inn.
Síðan hófst skólinn aftur þann
fyrsta september og á að
standa fram á vor.
Ég hef ekki enn gert það upp
við mig hvort ég á að halda
áfram eftir þetta eina ár, en
hef hug á að vinna úti eftir að
ég hætti námi.
Skólavikunni er t. d. skipt
niður á þennan hátt: Á mánu-
dögum fáum við verkefni,
gjarnan einhvers konar „re-
portage" og sýnum það sem
við höfum verið að vinna 1
vikunni á undan. Þá sýnir einn
í einu og hinir gera sínar at-
hugasemdir við að vild. Á
þriðjudögum lærum við ýmiss
konar tekník; á miðvikudögum
erum við í ljósmyndasögu og
lærum að „analysera“ myndir
frægra Ijósmyndara — svo og
okkar eigin; á fimmtudögum
eigum við frí til að vinna að
okkar eigin verkefnum og á
föstudögum lærum við meiri
tekník. Einu sinni í mánuði
leikum við svo dagblað, og
vinnum það algjörlega á ein-
um degi. Það er að sjálfsögðu
eingöngu myndir, svo gerum
við ráð fyrir textanum í út-
litsteikningunum. Ástæðan fyr-
ir þessum dagblaðaleik er sú,
að þetta er í rauninni blaða-
ljósmyndaraskóli, og öll áherzla
er lögð á að gera okkur færa
um að vinna sjálfstætt og að
segja frá í myndum. Við erum
iðulega sendir út til að mynda
alls konar fólk, bakara, rak-
ara, sótara og svo framvegis,
og þá er lögð ákaflega mikil
áherzla á að við þekkjum ekki
fólkið sem við myndum.“
„Gætirðu nefnt dæmi um
svona „reportage" sem þú hef-
ur gert?“
„Jú, ég ákvað til dæmis í fé-
lagi við annan nemanda, að
36 VIKAN s. tbi.
taka fyrir dagblað, hvernig það
verður til, og varð Aftonblad-
et fyrir valinu. Við vorum þar
í þrjá daga og mynduðum, allt
í lit, alveg frá því að frétt varð
til og þangað til blaðið var
keyrt út á útsölustaðina.
í sambandi við þessa vinnu
við Aftonbladet lenti ég í hálf-
gerðu ævintýri, sem ég hefði
gaman af að segja frá. Skömmu
fyrir dauða sinn, hélt Jimi
Hendrix hljómleika í Stokk-
hólmi og var ég þar að mynda
(þær myndir birtust svo í
VIKUNNI). Síðan seldi ég
nokkrar myndanna í sænskt
Ijósmyndablað og birtust þær
í blaðinu um nákvæmlega
sama leyti og Hendrix lézt. Á
þessum myndum var Hendrix
með sænskri stúlku sem hann
hafði átt barn með og um tíma
var haldið að barnið sem var
með honum á myndunum væri
það barn, þannig að þegar ég
kom á Aftonbladet einn dag-
inn var ég þegar kallaður inn
á ritstjórn og spurður hvort ég
vildi selja þeim þessar mynd-
ir, en þá höfðu þeir séð blað-
ið og komizt í samband við
stúlkuna. Þá var hún að reyna
að sanna að Hendrix væri
barnsfaðir sinn og voru mynd-
irnar mikilvægt sönnunargagn
í því máli. En þegar farið var
að athuga málið betur kom í
liós, að það var ekki sonur
Hendrix sem var með á mynd-
unum, en stúlkan var þar, og
eru þetta einu myndirnar sem
til eru af þeim saman. Alla-
vega verða þessar myndir eitt-
hvað notaðar við rannsókn
þessa máls, en eftir því sem
stúlkan segir, þá eru það ekki
peningarnir sem hún er að
sækjast eftir, um 34 milljónir
íslenzkar, heldur viðurkenning
á því, að barn hennar sé barn
hans líka“.
„Og þú hefur verið að vinna
fyrir Aftonbladet eitthvað
meira, í framhaldi af þessu,
ekki satt?“
„Jú, þeir komu að máli við
okkur tvo sem vorum að vinna
þarna að þessu verkefni okk-
ar, og báðu okkur um að taka
að okkur fyrir sig það verk-
efni að mynda heimilis- og
umkomulausa unglinga á stræt-
um Stokkhólmsborgar. Þetta
eru aðallega krakkar sem hafa
komið einhvers staðar utan af
landa og eru atvinnu-, heim-
ilis- og peningalausir að þvæl-
ast um neðanjarðargöngin, þar
sem lestirnar (tunnelbanan)
fara um. Langflestir af þessum
krökkum eru hættulega langt
komnir í eiturlyfjaneyzlu og
til að segja alveg eins og er þá
er þetta vandamál svo gífur-
legt að enginn veit hvað á að
gera. Nú, við erum að þessu á
nóttinni við og við, og mynd-
um þessa krakka þar sem þeir
safnast saman eða reyna að
sofa, en þeim stöðum sem þeir
notuðu áður fyrir samkomu-
staði hefur verið lokað.
Og það var ekki fyrr en ég
fór að vinna að þessu verk-
efni, að ég gerði mér grein fyr-
ir því hvað sú fullyrðing að
hass sé ekki vanabindandi, er
röng. Þessir krakkar nota ekki
annað en hass, en þeir eru
sokknir svo djúpt, að þeir tíma
alls ekki að gefa félögum sín-
um svo mikið sem einn
,,smók“, en venjan er yfirleitt
sú, að pípan gengur á milli og
allir eiga jafnt í því sem ein-
hverjum einum hefur tekizt að
útvega sér. Ég man sérstaklega
eftir einum dreng, á að gizka
15 ára gömlum, sem hafði ekki
reykt hass í nokkra daga. Hann
var orðinn svo lang-„hungrað-
'ur“, að þegar hann loks náði
sér í smáköggul forðaði hann
sér út í horn og reykti þar og
harðneitaði að gefa félögum
sínum; hann þurfti allt sjálf-
ur.“
„En til hvers er verið að
mynda þessa krakka? Á að
nota þetta til að slá upp í æsi-
fregnum?"
„Nei, allt slíkt er búið í Sví-
þjóð. Nú er alvaran tekin við.
Þessar myndir á að vísu að
nota til birtingar, en Afton-
bladet er að gera nákvæma
könnun á aðstæðum þessara
unglinga og reynir um leið að
grafast fyrir orsakir þessa
vandamáls, sem er vissulega
djúpstæðara en það að þetta
séu bara letingjar sem ekki
nenna að vinna og vilji bara
vera í dópi. Sjálf hafa þau
reynt að skipulgegja eitthvert
samstarf við barnaverndar-
nefndina í Stokkhólmi, en þar
er, eins og víðar, einungis full-
orðið fólk með allt aðra yfir-
sýn en krakkarnir sjálfir. En
það er verið að gera ákaflega
mikilð til að leysa þetta vanda-
mál og allir virðast vilja leggj-
ast á eitt.“
„Og ef við snúum okkur þá
aðeins að ljósmvnduninni í lok-
in; telur þú heppilegt að ís-
lenzkir ljósmyndarar leiti er-
lendis til náms?“
„Svo sannarlega, því hér
vantar menn á öðrum sviðum
ljósmyndunar en þegar er nóg
af. Og á meðan hér er lítið
annað kennt en passaljós-
myndun tel ég það alveg út í
hött, að menn ætli sér að kalla
sig ljósmyndara eftir fjögurra
ára nám á barna- og f jölskyldu-
ljósmyndastofu. Þá segir það
sína sögu — ófagra — að ljós-
myndun hér skuli vera iðn-
skólanám. Sjálfur lærði ég hjá
Óla Páli Kristjánssyni og tel
mig hafa haft mjög mikil not
af þeirri þekkingu í núverandi
námi.
En nú hefur mér skilizt að
eigendur ljósmyndastofa hér
séu svo til hættir að taka lær-
linga, þannig að það leiðir af
sjálfu sér, að menn leiti þekk-
ingar erlendis.“
ó. vald.
GULLNI PARDUSINN
Framhald af bsl. 29.
og hún sér í anda London, sem
einhverja ævintýraborg. Ég
væri yður þakklátur, ef þér
gætuð komið henni í skilning
um að þar væri ekki allt gull
sem glóir.
— Ef ég gæti með því greitt
eitthvað af þakkarskuld minni
við yður, þá vildi ég það gjarn-
an, svaraði Jocelyn brosandi.
— Hamingjan ein veit að líf-
ið þar hefur lítið með veruleik-
ann að gera. Trúið mér, Bran-
don skipstjóri, ég þekki af eig-
in raun lygarnar og undirferl-
ið við hirðina. Þegar ég hef
unnið ástina mína, þá flýti ég
mér með hana til Sussex, hún
skal keki þurfa að búa í Lon-
don.
— Reynið að koma Damaris
í skilning um þetta, þá stend
ég í eilífri þakkarskuld við yð-
ur, sagði Kit og lyfti glasi sínu.
Skál fyrir góðum árangri af
bónorðsför yðar, Sir Jocelyn!
Wade hneigði sig í þakklæt-
isskyni en hann var eitthvað
hugsandi á svipinn, og allt í
einu varð hann opinskár og
greindi frá orsökinni fyrir því
að hann var svo efablandinn.
— Ég yrði töluvert rólegri
ef ég vissi að orðrómurinn, sem
systir yðar talaði um, væri á
rökum reistur, sagði hann,
skuggalegur á svip. — Það er
mjög sennilegt, en það getur
líka verið að ýmislegt ósann-
gjarnt hafi verið sagt um mig
við gamla manninn. Hafi hann
frétt að ég sé glaumgosi, getur
verið að hann haldi að ég setli
aðeins að leika mér að dóttur
hans.
— Eruð þér það þá? spurði
Kit með glettnisbrosi.
Sir Jocelyn yppti öxlum. —
Vinur sæll, ég hef verið mjög
handgenginn konunginum, það