Vikan - 13.01.1977, Blaðsíða 37

Nú koma þeir inn í ganginn og sjá
horn af grænum kjól koma fram úr
stigaskoti og er þeir athuga nánar
kemur i ljós litil stúlka með
grátbólgið andlit.
,,Gróa litla, ertu að skæla?”
segja þeir
Og áður en Gróa veit af er hún
búin að segja þeim alla söguna,
um ömmu, sem grætur á nóttunni
og hvað hún sjálf þrái stundum
innilega að komast heim til íslands,
heim að Gili.
Þeir bræður kannast nú við
svonalagað, svona hefur mamma
þeirra alltaf verið. ,,Hjemme i
Randers," heitir það hjá henni.
Lengi vel héldu bræðurnir að Rand-
ers væri himnariki á jörð, en svo
komust þeir að því, að afi þeirra
hafði yfirgefið þessa paradís til
þess að forða sér og sinum frá
hungurdauða.
En þeir lofa Gróu að segja
engum. Og hún lætur fljótt huggast
og brosir út að eyrum, þegar Kjeld
lyftir henni á öxl sér og ber hana inn
í stofu. Þar sitja Alla og Benni við
eldinn með þurrkað korn í virboxum
og láta það springa við hitann.
Þetta er svo saltað litillega og etið
með bestu lyst.
Þannig liður margt vetrarkvöldið
í friðsæld við arineld. Og áður en
varir eru komin jól.
Auðvitað eru þetta allt öðruvisi
jól og meira um að vera en var
heima á Gili. Þó hefur Dóra revnt að
halda ýmsum íslenskum venjum.
Hún bakar laufabrauð og steikir
kleinur. Allir fá nýja flik fyrir jólin,
svo enginn fari i jólaköttinn. Og á
aðfangadagskvöld fá börnin hver
sitt kerti. Einnig eru spil í pökkun-
um, en svo er ótalmargt annað nýtt
og framandi, skraut og glingur og
feikileg ljósadýrð. Ekki fékkst neitt
hangikjötið i Kanada, en þau átu
reyktan ham, sem Gróu fannst
skrýtinn á bragðið og amma gat alls
ekki borðað. Reyndar hefur amma
átt i mestu erfiðleikum með matinn
i nýja landinu. Best þykir henni að
fá nýjan fisk og hann er oft á
borðum. En hér fæst ekkert skyr og
þá ekki slátur eða annar súrmatur.
Kindakjöt er sjaldan á borðum, það
er gróft og ullarbragð af þvi. Mikið
er borðað af hænsnum og nauta-
kjöti. Nautakjötið er dágott, en
hænsnin! Vesalings gömlu konunni.
þykja þau mesti óþverri og klígjar
við að leggja þau sér til munns.
Sem betur fer er Gróa fljót að
venjast breyttum matarvenjum og
borðar allt, sem hinir krakkarnir
telja gott.
Um hátiðarnar koma íslenskar
fjölskyldur búsettar í Winnipeg
saman á heimilunum. Það er boð í
Oak-street á jóladag og svo eru þau
öll boðin í önnur hús kvöld eftir
kvöld. Og það er spilað og drukkið
púns, unga fólkið dansar og gömlu
konurnar fara í peysufötin sín og
gömlu mennirnir i sparifötin. Þá er
spjallað á hreinni íslensku. Börnin
fara í leiki og fá eins mikið góðgæti
og þau geta í sig látið og lfið er
leikur.
Snemma í janúar fara Hannes og
Dóra með Gróu litlu til New York
að hitta lækninn. Eftir langa og
stranga ferð með lestinni koma þau
i stórborgina, frá járnbrautarstöð-
inni aka þau í,, kari’ ’ að húsi læknis-
ins.
McGrain læknir er af skoskum
ættum, hann er smávaxinn og
snaggaralegur og Gróu list vel á
hann. Eftir að hann hefur skoðað
hana kveður hann upp þann úr-
skurð að hún komi minnst fimm
árum of seint. Hefði hún komið
nýfædd eða ekki eldri en tveggja
ára, hefði verið leikur einn að rétta
alla liði og hún hefði orðið full-
komlega eðlileg. Hann vill þó
ákveðið skera hana og telur að hún
muni geta fengið mikla bót og eigi
að geta gengið upprétt með tíman-
um, en fullkomlega rétt verði hún
aldrei héðan í frá.
Gróu er nokkuð sama, þótt hún
verði hölt og snúin. Hún á að fá að
ganga, en ekki alltaf að þurfa að
skríða eða láta aðra bera sig. Það er
í hennar augum fullkomnun alls
hins besta, sem fyrir getur komið.
Nokkrum dögum seinna er hún
svo skorin upp. Þegar hún vaknar
eftir aðgerðina, er hún öll reifuð, frá
höku og niður á tær og hún finnur
skelfing mikið til alls staðar. Svona
verður hún að liggja í tvær vikur og
má ekki hreyfa sig. Dóra er kyrr 1
New York og kemur til hennar á
hverjum degi. Hannes varð að fara
heim að sjá um verslunina. Dóra les
fyrir Gróu og segir henni fréttir að
heiman. Allir heima í Oak-street
biðja að heilsa henni og vinir hennar
Jensen-bræðurnir hafa beðið fyrir
kveðju til hennar. Amma hlakkar
mikið til að sjá hana aftur. Þegar
Gróa losnar úr reifunum og má fara
að hreyfa sig ætlar Dóra að láta
hana tala við ömmu í telefón, svo
anna geti heyrt að hún er lifandi og
hress.
Þessar tvær löngu vikur eru
liðnar, búið er að taka mikið af
umbúðunum af Gróu og setja
spelkur við bak hennar og fætur.
Þær verður hún að hafa í heilt ár, en
nú má hún fara heim til Winnipeg.
Þar mun Dr. Gordon fylgjast með
henni, siðan á hún að koma aftur til
New York fyrir næstu jól, svo
McGrain læknir geti séð hver
árangurinn hefur orðið.
Þetta er langur timi fyrir litlu
stúlkuna. En heimilisfólkið og vinir
hennar stytta henni stundirnar.
Amma og Dóra annast um hana
og i hvorri viku kemur Gordon
læknir og skoðar hana. Þannig líður
veturinn, áður en varir er komið vor
og orðið hlýtt i lofti. Vetrar-
klæðnaðurinn er lagður til hliðar og
föt úr þunnum efnum og í ljósum
litum tekin fram. Jafnvel amma
afklæðist vaðmálspilsinu og dag-
treyjunni og fer í köflóttan bómull-
arkjól.
Á daginn er búið um Gróu á bekk
úti á dyrapallinum, þegar gott er
veður. Þar getur hún fylgst með
öllu sem fram fer á götunni framan
við húsilð og notið útiverunnar.
Einn daginn kemur Hannes fær-
andi hendi. Hann heldur á kassa
undir hendi sér og upp úr kassanum
kemur dálítill kettlingur, kolsvartur
með hvítan blett á bringunni. Gróa
er himinlifandi, kisi er nefndur
Depill og hann styttir henni ótal
stundir með ærslum sinum og
látum. Þegar hann er þreytturi
leggur hann sig i handarkrika hús-
móður sinnar og malar.
1 endaðan nóvember er aftur farið
með Gróu til Nsw York, Mc Grain
tekur af henni spelkurnar og skoðar
hana nákvæmlega. Síðan gefur
hann fyrirskipanir um hvernig hún
skuli þjálfa fætur og bak og segir,
að hún muni geta gengið og unnið öll
léttari störf, enda þótt vinstri fótur
muni alltaf verða styttri og vinstri
mjöðmin hærri en sú hægri. Fyrst
um sinn á hún að nota hækjur, en
með vorinu ætti hún að geta kastað
þeim.
Það er hamingjusöm Gróa, sem
hoppar um á hækjunum sínum jólin
1906.
Upp úr áramótum tekur Gróa til
við nám sitt af miklum áhuga, það
er stefnt að því, að hún geti sest í
skóla með jafnöldrum sínum
næsta haust.
Um vorið leggur allt heimilisfólk-
úr Oak-street í ferðalag, þau ætla til
Alberta að heimsækja Þorvald og
fjölskyldu hans.
En aðalerindið er að gifta Gisla.
Hann hafði dvalið hjá Þorvaldi
sumarið áður og unnið að uppskeru-
störfum. Þar hafði hann kynnst
frænku Louise. Karin Svenson að
nafni.og nú ætla þau að ganga í
hjónaband.
Þau eiga skemmtilega viku hjá
Þorvaldi og brúðkaupið fer fram
með viðhöfn og miklu tilstandi á
heimili Svensons.
Gróa er nú laus við hækjurnar og
gengur um á eigin fótum, hún er
glöð og ánægð, enda þótt hún sé
hölt og muni alltaf verða.
Hún unir sér vel i nýja landinu,
en samt er ennþá öðru hvoru eins og
stingur í hjartað, þegar hún hugsar
heim að Gili. Þau fá stundum bréf
að heiman. Þar gengur lífið sinn
vanagang og ekkert stórvægilegt
hefur borið til tíðinda siðan þær
Gróa og amma hennar yfirgáfu
ísland.
Þegar þau fara frá Alberta verða
Gísli og Karin eftir hjá Svensor. ,
en þau ætla sér að setjast að i
Winnipeg með haustinu.
Gróa er tíu ára. Hún gengur í
skóla i Winnipeg ásamt frænd-
systkinum sinum og öðrum vinum.
Nú nefnist hún Gróa Olson.
Hannes og fjölskylda hans tóku upp
Olson-nafnið, sér og öðrum til
hægðarauka og um svipað leyti
ættleiddu Dóra og Hannes Gróu.
I skólanum gengur Gróu vel og
hún á marga góða vini.
Oft skreppur hún yfir í Elm-street
að spjalla við Mor-Jensen.
Danska konan hefur aldrei lækn-
ast af heimþránni og hún segir Gróu
margar sögur frá lifinu ,,hjemme i
Randers.” Þeir Kaj og Kjeld eru
lika alltaf bestu vinir Gróu.
Eina vinkonu á Gróa, sem hún
segir engum frá, ekki einu sinni
ömmu. Það er kona að nafni Kate
Holly. Hún býr nálægt járnbrautar-
stöðinni og engin kona í allri
Winnipeg virðir hana viðlits.
Engin getur verið viss um að
maður hennar hafi ekki einhvern-
tíma skroppið í stutta heimsókn til
Kate Holly.
Gróa kynntist henni einn vetur-
inn í vondu veðri. Hún var á leið
heim úr skóla, köld og hrakin.
Engir af vinum hennar voru með
henni i þetta sinn og allt i einu
stakkst hún á höfuðið i skafl.
Þá fann hún, að sterkar hendur
toguðu i hana og hún sá framan í
vinalegt andlit ókunnrar konu.
Konan lyfti henni upp og bar hana i
hús skammt frá. Þar þurrkaði hún
fötin hennar og gaf henni te og kex.
Þetta var Kate Holly. Hún spjallaði
heilmikið við Gróu, en bað hana að
2. TBL. VIKAN 37