Vikan - 25.05.1978, Blaðsíða 55

■:?:$
•5«
m
'iviviÝivivSS-ftý
■:%•:
i
m
i
i
I
í:S:
•:•:•*
:::::::::
•:•:•*:•*
•*,»:»»:«
.*,•’• *,•
:::•:••:•
X-vængír,
byltingí flugtækni
Hönnuðir í
bandaríska fyrir-
tækinu Lockheed
hafa hannað sér-
stæða gerð flug-
vélavængja. Þeir
líta út eins og X
og bjóða upp á
marga möguleika.
Hin merkilega flugvél, sem líkist helst þyrlu, þýtur áfram á 800 km hraöa á
klukkustund. Það drynur hátt í þotuhreyflinum. Auk hraðans er flugvélin frá-
brugðin þyrlu á flugi: X-vængirnir, sem líkjast hreyflum þyrlunnar, eru kyrrir.
Vængirnir eru í rauninni fjórblaðahreyfill, en eru aðeins notaðir við flugtak
og lendingu. Þegar vélin er komin á loft, stöðvast þessi hreyfill og kemur í
stað vængja, en þotuhreyfill knýr vélina áfram.
FLUGTAK EINS
OG HJÁ ÞYRLU
HÁMARKSHRAÐI
A ÞYRLUFLUGI: 400 KM/KLST.
HÁMARKSHRAÐI
Á X- VÆNGJUM.
Vélin hefur sig lóðrétt til flugs með því að nota X-
vængina á sama hátt og þyrluhreyfill. Með þessu
móti getur vólin náð 400 km hraða á klukkustund.
Þegar vængirnir hafa verið settir í kyrrstöðu og
þotuhreyfillinn tekur við, getur vélin náð svipuðum
hraða og venjuleg farþegaflugvél eða 700-800
km/klst. í lendingu eru vængirnir aftur notaðir sem
hreyfill. X-vængirnir eru hannaðir eftir teikningum
frá DARPA í Bandaríkjunum, en þaðan hafa ýmsar
nýjungar komið.
X—VÆNGIR
LOÐRETT FLUG
(VTOL-VVÉL)
É S
..W-
Þegar X-vængirnir eru í kyrrstöðu, eru þeir hluti af
þrýstiloftskerfi vélarinnar. Loftinu er blásið frá
aðalhreyfli vólarinnar út í vængina, sem eru búnir
sórstökum útstreymisgötum að aftan. Flugvél, sem
búin er X-vængjum, þarf ekki nauðsynlega að nota
þyrlutækni í lendingu og flugtaki. Hún getur líka
hafið sig á loft og lent eins og venjuleg flugvél.
X-vængjaflugvél hefur marga kosti fram yfir venj-
ulegar þyrlur og VTOL-vélar. Þær eru t.d. miklu
hraðfleygari en þyrlur og hafa þrefaldan lyftikraft
VTOL-véla .
Texti: Anders Palm
Teikn: Sune Envall
•:*£•:•:•:•