Vikan - 24.02.1983, Blaðsíða 35

Wímuslysið miklu h. 14. okt. cr hið mcsta i ntöri; ;lr i Brctl.indi.
Tala hinna litnu er enn eigi kunn meö öllu, en mcnit vita tint .(^5
vinnumenn, scm fórust.
Slysið skeði i námu i uátul við (l.trdílT á Suður-lirctlandi oa orsakað-
ist af eldi; Itafði verið illa gengið frá löntptint í n.imunni og kviknað i
gasi, en a( (tvi er ntikið i öllunt kolanántunt.
Myndimar hér að oí.111 cru af nántunni sjálfri, lillguiiartilraun á náuiu-
itianni og nokkiiiin koninit ni.innami.i scm lörust.
Hin skemmtilega dúkrista af
bænum, þar sem hinn hörmulegi
atburður átti sér stað, gerðist í
samvinnu Árna Óla blaöamanns
og prentara á Morgunblaðinu sem
skar í dúkinn eftir teikningu Árna.
Hægt var að nota dúkinn sem
myndamót og síðar var sömu að-
ferð beitt í Sunnudagsblaði
Alþýðublaösins og löngu síðar við-
hafði Ragnar Lár þessa aðferð í
Þjóöviljanum meðan hann var
enn prentaður með „gamla" lag-
inu, það er í svonefndri flatpressu.
Við samanburð á tökum Vísis og
Morgunblaðsins á þessu máli
kemur í Ijós að Morgunblaðið beit-
ir hér nútímalegum vinnu-
brögðum en Vísir afgreiðir frétt-
ina á hefðbundinn hátt. Það er
auðséð á Vísi að honum er illa við
hinn nýja keppinaut og getur ekki
um í fréttum að Morgunblaðiö hafi
bæst 1 hóp dagblaöa. Þegar grannt
er skoðað má þó finna óbeina stað-
festingu á því að Vísir eigi skæðan
keppinaut. Þannig stendur í Vísi
10. nóvember 1913, eða átta dögum
eftir að Morgunblaðiö hefur göngu
sína:
„Vísir seldist upp í gær
(upplag á 3. þús.) og ættu
menn aö gerast fastir
áskrifendur hiö bráöasta
til þess að þurfa aldrei að
missa úr blað. . ."
Og nokkrum dögum sfðar má
sjá áberandi auglýsingu ÍVísi:
,,í útbreiddasta blaöinu
auglýsa menn sjer til
gagns, en í hinum sjer til
gamans."
Þriðja myndin, sem við birtum
úr Morgunblaðinu frá þessum
tíma, kom í 15. tölublaöinu. Mér
finnst hún merkileg fyrir þá sök að
hér er að finna mjög nútímaleg
vinnubrögö viö myndnotkun. í
þessari samsettu mynd sést hvar
atburðurinn átti sér stað, svip-
mynd frá lífgunartilraun og síðan
er stærsta myndin af því fólki sem
átti um sárt að binda vegna slyss-
ins. Myndamótin koma að utan og
ef þið skoðið myndirnar nánar sjá-
ið þið að allar útlínur eru skerptar
til þess að gera myndina skýrari á
prenti. Slíkt var gert við myndir
til birtingar lengi vel, en sést nú
helst í prentgögnum frá austan-
tjaldslöndum.
Við eigum enn til góða að finna
— og verða ásátt með — fyrstu ís-
lensku fréttaLJÓSmyndina.
Kannski einhver lesandi Vikunnar
hafi skoðun á þvi' máli?
Fyrsta danska fréttaljósmyndin
Við höfum komist yfir þá mynd
sem í Danmörku er talin fyrsta
fréttaljósmyndin þar. Þann 6.
desember 1908 kom í heimsókn til
Henrik Cavling, ritstjóra Politik-
ens, ungur Ijósmyndari, Holger
Damgaard að nafni. Hann hafði
numið Ijósmyndaiön í Banda-
ríkjunum og lagði til við ritstjór-
ann að hann fengi vinnu sem
fréttaljósmyndari við blaðið.
Cavling leist vel á að reyna slíka
nýjung og bað Holger Damgaard
að hefjast þegar handa. Daginn
eftir birtist þessi mynd af dönsk-
um börnum að skoða jólavarning í
leikfangabúð.
Það er athyglisvert að bera
saman þær myndir sem taldar eru
fyrstu fréttaljósmyndirnar í Nor-
egi og Danmörku — því þær lýsa
eiginlega aðaleinkennum þjóö-
anna. Danska myndin er þægileg
og glaöleg en sú norska sterk og
dramatísk.
Fyrsta norska fréttaljósmyndin
í nýútkominni norskri bók um
fréttaljósmyndir, BILDET I
JOURNALISTIKKEN, eftir Knut
Dahlbak og Öystein Kleiven, telja
þeir myndina hér að ofan fyrstu
norsku fréttamyndina, en gefa
samt ekki upp ártalið. Myndin er
tekin af Anders Beer Wilses
(1865—1949) og er ákaflega sterk
mynd bæði í frásögn og mynd-
byggingu. Ljósmyndarinn kallar
myndina SÍÐUSTU FERÐINA.
Styrkur myndarinnar liggur í því
að hún er dramatísk — knýr okkur
til að hugleiða örlög þessa fólks —
vekur forvitni okkar og samúð.
Gamli bóndinn lítur með ástúð á
eiginkonu sína, sem liggur dúöuð
á þilfarinu þrotin að kröftum. Þótt
myndin sé tekin um aldamótin er
hún samt furðu nýtískuleg, ef svo
mætti að orði komast. Aðeins
klæðaburður gamla bóndans og
grófsmíðaður borðstokkur skips-
ins segir til um að þetta augnablik
hafi verið fest á filmu fyrir einuni
mannsaldri. L ■
8. tbl. Vikan 35