Vikan - 18.07.1985, Blaðsíða 24

| Heimilið
Hættu
í megrun!
Geröu áætlun um að hreyfa þig
rösklega í 30 —40 mínútur á dag, fjóra
daga vikunnar, og líkami þinn mun
brenna fitu allan
meðan þú sefur.
Hvers vegna ekki aö hætta í
megrun og ákveöa að reyna aldrei
aftur?
Áreiöanlega hafa margir
ákveðið fyrir sumarið að fara í
megrun til þess að geta spókað sig
grannir og spengilegir á strönd-
inni og notað síðan eitthvað virki-
lega áhrifaríkt eins og til dæmis
harðsoðin egg og banana í hálfan
mánuð. Það er hræðilegt á meðan
á því stendur en árangurinn
verður góður. Þú veist það því þú
hefur svo oft gert þetta áður. . .
En hvers vegna hefurðu farið
svona oft í megrun? Hvers vegna
þyngdistu eftir síðustu megrun?
Vantar viljastyrk eða er það eitt-
hvað við megrunarkúra sem gerir
jafnvel ennþá liklegra að þú þyng-
ist meira eftir á? Sterkar Úkur
benda til þess að sú sé raunin.
Hvers vegna virka
megrunarkúrar ekki?
Hugmyndin á bak við sveltikúr
er aö losna við mikið á stuttum
tíma, allt upp í 10 kíló, og gert er
ráð fyrir því að það sem tapast sé
fita. Það er ekki rétt. Fyrst og
fremst tapast glykogen sem er
kolvetni geymt í lifur og vöðvum.
Glykogenið er bundið miklu vatni
og saman standa glykogen og vatn
undir nokkrum kílóum. Eitthvað
losnum við við af fitu og vöðvum
og einnig vefjum úr líffærum. Það
á sérstaklega við um kyrrsetufólk.
Til dæmis má nefna konu sem
tapar 10 kílóum í sveltikúr. Fimm
kíló eru sennilegast vatn og
glykogen, tvö og hálft kfló vöðvar
og vef ur og aðeins þau tvö og hálft
kfló sem þá eru eftir eru fita.
Hvað gerist þegar megruninni
lýkur? Glykogenskorturinn sér
fyrir sterkri hungurtilfinningu
þannig að hugsunin snýst um mat.
tímann, jafnvel á
Það er ekki vfljastyrkinn sem
vantar heldur er líkaminn að
reyna að bæta upp glykogentapið.
Konan nær aftur upp fyrri þyngd
sinni og sú þyngd, sem hún tapaði
áður í formi vöðva, kemur aftur
sem fita. Þrátt fyrir sömu þyngd
er meiri fita á líkamanum og
minna af vöðvum. Afleiðingin
verður skvapfeit kona í slæmu
formi.
Þegar þú ákveður að fara í
megrun og ferö í megrun bregst
líkaminn við hættuástandi og
reynir að varðveita orkuforðann.
Hann hægir á efnaskiptunum og
þau haldast hægari, jafnvel eftir
að þú ert farin að borða eðlilega
aftur. Konan sem tapaði 10 kflóum
í megrun hefur lfldega þurft um
2000 kaloríur á dag. Eftir
megrunina getur verið að hún
þurfi ekki nema 1500 kalolríur.
Eina leiðin til þess að bæta ekki á
sig aftur er að vera sísvöng og
borða minna en smábam.
Allt hljómar þetta sem vonlaust
en það er það ells ekki. Tfl eru
leiðir til þess að stjóma vaxt-
arlagi og þyngd án þess að
vandamálin, sem eru talin hér að
ofan, fylgi með. Jafnvel getum við
lagfært allan þann skaða sem við
án efa höfum valdið á okkur meö
eilífum megrunum og þyngingum.
Mikilvœgi hreyfingar
Áður var hreyfingin mjög van-
metin af megrunarkúrasérfræð-
ingum. Til þess að hjóla af sér
einn kökubita þurfti að hjóla í hálf-
tíma og góð máltíð þýddi rösklega
gönguferð frá Hafnarfirði tfl
Reykjavíkur. Hreyfingin var því
ekki tekin með í reikninginn. Ráð-
ið var að draga úr matnum niður í
1500 kaloríur, jafnvel 1000 á dag,
minna en líkamanum er nauðsyn-
legt í innri starfsemi svo sem
meltingu, öndun og þess háttar. Ef
matarskorturinn leiddi tfl svima
og þreytu var matarkúristanum
ráðlagt að hvfla sig meira eða
liggja fyrir og ekki vinna neina
líkamlega vinnu.
Þessi rök ganga ekki upp.
Grannt fólk gengur ekki frá
Hafnarfirði til Reykjavíkur og til
baka eftir hverja máltíð. Árangur
hreyfingar heldur áfram aö koma
fram eftir að henni er hætt.
Þegar þú hreyfir þig byrjar
líkaminn á að brenna glúkósa úr
blóöinu til þess að fá orku. Eftir
um það bil 10 mínútur er glúkósinn
búinn og byrjað er á glykogeninu.
Það er líka til í takmörkuðu magni
þannig að ef þú ert ennþá trimm-
andi eftir hálftíma byrjar líkam-
inn að breyta fituforðanum í orku.
Þetta mikilvæga ferli heldur
áfram, jafnvel eftir að þú ert
hætt/ur hreyfingunni.
Ráöið er því þetta: Geröu
áætlun um að hreyfa þig rösklega í
30—40 mínútur á dag, fjóra daga
vikunnar, og líkami þinn mun
brenna fitu allan tímann, jafnvel á
meðan þú sefur. Þú getur innbyrt
fleiri kaloríur og lést. Eina
skflyrðið er að hreyfingin verður
að vera súrefniskrefjandi. Þú
verður að mæðast. Þú átt að anda
dýpra og hjartað að slá hraðar og
pumpa súrefninu tfl allra frumna
líkamans.
Þú getur valið að fara í leikfimi,
hlaupa úti eða ganga rösklega.
Það sem skiptir mestu er hvemig
þú gerir það. Þú getur meira að
segja þvegið bflinn þinn þannig að
það teljist með. Þú átt að veröa
þægflega móð/ur. Reyndu að tala
á meðan, þú ættir að geta það en
rykkjótt. Getirðu talað viðstöðu-
laust hefur hreyfingin ekkert að
segja. Ef þú getur ekki talað getur
þú ekki andaö djúpt svo það virkar
ekki heldur.
Veldu þér rétta hreyfingu sem
fellur inn í lifsmunstur þitt. Það
sem er mikilvægt er að hreyfa sig
reglulega, hlaupa, ganga rösk-
lega, synda og hjóla, allt er þetta
tilvalið.
Að borða meira
Venjulega er talið að kyrrsetu-
manneskja þurfi um 2000 kaloríur
á dag. 1 þessum 2000 kaloríum
verða að felast öll nauðsynleg
næringarefni og við verðum að
gera ráð fyrir að í þeim felist líka
þær 550 kaloríur sem flestir
Vesturlandabúar innbyröa af
sykri sem hefur ekkert næringar-
gildi. Einhver hluti af kaloríunum
1450, sem ekki eru sykur, er ef til
vill dósamatur, pakkamatur eða
unnin matvara sem hefur minna
næringargildi en hráefnið. Með
þetta í huga er líklegt að ekki náist
nema 60—70% af nauðsynlegum
næringarefnum og við þjáumst af
vægum næringarkorti eða borðum
meira en 2000 kaloríur á dag og
fitnum.
Áð meðaltali fara um 50 kfló af
sykri ofan í sérhvert okkar á ári,
mest falið í kökum, drykkjum og
pakkamat. Sykurátið hækkar
sykurinn í blóðinu og lætur hann
síðan falla sem veldur löngun í
sykur.
Til þess að tryggja að þú fáir
næga næringu og finnir ekki til
svengdar átt þú að einangra sykur
úr fæöinu og draga úr fitu eins og
þú getur. Borðaðu heilhveiti-
brauð, hýðishrísgrjón, bakaðar
kartöflur með hýði, léttsoðið eða
hrátt grænmeti og ávexti. Veldu
undanrennu, skyr, léttjógúrt og
kotasælu, fisk og kjúkling í staðinn
24 Vikan Z9> tbl.