Vikan - 17.05.1990, Blaðsíða 31

ekkert blóö, svo þumalinn aftur á hnappinn og
þarna er hann, morðinginn í regnkápunni að
stinga þessa rauðhærðu í rjóðrinu. Þetta er
ágætt morð, sáum það líka í síðustu viku, en
nú er hún dauð, þrykkja, þarna er Bruce Lee
að garga og sparka og nú eru allir fallnir,
þrykkja aftur, á sjöundu rás er verið að kyrkja
einhverja Ijóshærða, það er lítið varið í þessa
kyrkingu, hún brýst næstum ekkert um, aftur á
hnappinn og guði sé lof og þökk, er hún ekki
þarna, laglega bílaauglýsingin með þessari
kínversku sem tryllir niður hamrana eftir ein-
stígi fyrir lamadýr, þetta er dásamlegt efni og
maður veit að strax á eftir kemur önnur heil
saga sem stendur aðeins í 30 sekúndur og
manni nær ekki að leiðast á meðan.
LOFA SKAL DAGSKRÁNA AÐ KVELDI
Berlusconi, sem ég er nú búin að búa til
smádjöful úr þótt maðurinn sé bara að vinna
fyrir sér, tók gagnrýnina alvarlega. Það gerði
hann ekki aðeins sem hluta af nýja menningar-
gervinu heldur líka sem afleiðingu af mót-
mælafundi sem haldinn var um líkt leyti og
fundurinn í sjónvarpssalnum hans sjálfs. Þar
undirrituðu tugir landsfrægra manna og nokkrir
heimsfrægir, allir starfandi við kvikmyndagerð
og sjónvarp, mótmælaskjal gegn ofneyslu
auglýsinga og hvernig þeim var af tillitsleysi
hent inn í feril efnisins.
Þeirra á meðal voru Fellini, Storaro (hann
fær stundum óskara fyrir kvikmyndatöku, með-
al annars Síðasta keisarann) og Michaelkov.
Það má berjast í báðum herbúðum. Hveiti-
lengjuframleiðandinn Barilla - en það pasta er
minnst jafnheimsfrægt og Fellini - hefur látið
gera lengstu, fegurstu og dýrustu auglýsingar
sem gerðar hafa verið fyrir sjónvarp á Ítalíu.
Af hverju voru þær svona vandaðar?
Af þvf að þær voru meðal annars gerðar af
Fellini, Storaro og Michaelkov.
Berlusconi, sem er ætíö grunaður um margt,
meðal annars á hann að hafa verið meðlimur í
hinni alræmdu stúku P2 (Hvað get ég gert að
því þó einhver hafi skrifað í bókhaldið: Berl-
usconi, greitt félagsgjald, 5 milljónir? Ég þekki
þessa menn ekki), er um þessar mundir grun-
aður um að hafa farið út í pólitík bakdyrameg-
in. Það er, hann átti þessar þrjár sjónvarpsrásir
og hafði meö þeim greiðan aðgang að hug
þjóðarinnar. Þegar hann keyþti sér svo útgáfu-
fyrirtæki og með því annan aðgöngumiða
að hugum manna í gegnum tvö dagblöð og tvö
tímarit, þá var rfkisstjórninni nóg boðið.
Hver er það sem stjórnar hér? sá maður
skrifað á andlit þingmanna þegar þeir settust
og sömdu anti-trust lögin, þau fyrstu á Ítalíu. I
flestum rfkjum Evrópu voru fyrir lög um hversu
mikil umsvif einstaklingar mega hafa á fjöl-
miðlasviðinu og þessi lög eru gerð til að vald
það sem felst í fjölmiðli færist ekki allt á fáar
eða eina hendi.
Þá var Berlusconi þegar búinn að fækka
auglýsingum á rásunum sínum. Framfarirnar
voru ekki aðeins fólgnar í færri auglýsingum
heldur einnig í því að nú var þeim stungið inn
þar sem ferill kvikmyndarinnar skiptist af sjálfu
sér.
Nú þurfti maður ekki lengur að afplána 25%
tímans í auglýsingar því nú, eins og hann aug-
lýsti sjálfur, voru aðeins tveir auglýsingatímar í
hverjum hluta myndarinnar. Þetta reyndist
orðaleikur. Ótrúlega margar myndir sem skipt-
ust í fleiri en tvo hluta. Og í hléunum á milli
hlutanna var bara svo bersýnilega ætlast til
þess að væru auglýsingar. Og beint á undan
og strax á eftir.
Auglýsingatímarnir fjórir urðu því sjö í 90
mínútna mynd en tíu í tveggja tíma mynd.
En þetta var alls ekki slæmt, miðað við það
sem áður var. Eða hæfilegt til að stunda það
sem maður hafði alltaf stundað meðfram
menningarneyslunni, svo sem tehitun, klós-
ettskrepp og almenningstengsl innan fjölskyld-
unnar.
Þar sem þingið sat og klippti og snyrti utan af
umsvifum Berlusconis datt þeim í hug að það
væri alveg eins gott að koma honum alla leið á
kné í leiðinni. Þeir bönnuðu honum ekki aðeins
að eiga dagblöð, þeir settu líka þak á auglýs-
ingar í sjónvarpi. Öllum sjónvörpum.
Þetta gerði ríkisrásunum lítiö. Þær inn-
heimta afnotagjald sem er um sex þúsund
krónur á ári hvort sem eitt eða fleiri tæki eru á
heimilinu. En Berlusconi fjármagnar rekstur
sinna stöðva alfarið með auglýsingatekjum. í
blaðaviðtali sagði hann að þessi ákvörðun
þingsins ætti eftir að hafa afdrifaríkar afleiðing-
ar. Minna fjármagn þýddi rýrnun á gæðum
efnis. Jafnframt neyddist hann til að hækka
verð á auglýsingatímanum, sem gerði „fram-
leiðendum ókleift að eiga tjáskipti við neytend-
ur“. Með þessu gaf hann í skyn að allsherjar-
kreppa í iðnaði væri meðal afleiðinganna.
Berlusconi endaði á að segja að hann ætti
sex þúsund kvikmyndatitla á lager og nú hefði
viðskiptaverðmæti þessara mynda verið eyði-
lagt fyrir honum. Þetta væri eins og þingið
skryppi í Fiatverksmiðjurnar og heimtaði að
þeir hentu sex milljónum bílvéla.
Sökum sjálfsbjargarviðleitni flokkanna
ákvað svo þingið að geyma lagafrumvarpið um
viðskipta- og stjórnmálamorðið á Berlusconi
fram yfir kosningar til að styggja ekki atkvæðin
sín. Þau munu flest vera sjónvarpssjúklingar.
En líklega hafa ástvinir bíómyndarinnar og
andstæðingar auglýsingarinnar unnið stríðið.
Þeir hafa bara tapað öllum orrustunum. Því í
lokin verður ekki barist með fagurfræði eða
andlega hollustu að markmiði heldur til að
eyðileggja veldi Berlusconis.
Og við losnuðum ekki aðeins við aö horfa á
auglýsingar. Við losnum örugglega líka við að
sjá þessa sex þúsund titla. □
■ Auglýsingin er œvaforn,
örugglega jafngömul og
vöruskiptin (leirkerin mín
eru betri en leirkerin hans).
í upphafi þjónaði hún
tvennum tilgangi, að
upplýsa neytandann og fö
hann til að nölgast ökveðna
vöru á ákveðnum stað.
■ Fulltrúi neytendasamtaka
sagði að auglýsingar vœru
tœlandi þegar þœr œttu
að vera upplýsandi, að
viðskiptavinurinn vœri
lokkaður til að kaupa
vöruna í stað þess að
sannfœra hann vitsmuna-
lega um gœði hennar.
■ Þá risu upp gjörvulegir
kappar. Sá fyrri bar
auglýsinguna saman við
nauðgun og sagði: Þegar
ekki er hœgt að komast hjá
ofbeldi á maður að slaka á
og njóta þess.
■ Auglýsingatímarnir fjórir
urðu því sjö í 90 mínútna
mynd en tíu í tveggja tíma
mynd.