Vikan - 17.05.1990, Blaðsíða 47

Johnny Cash fæddist áriö 1932 í Kings-
land í Arkansasfylki og ólst upp á sveita-
býli foreldra sinna ásamt fimm systkinum.
Hann kynntist rækilega stritinu í kæfandi
hita á baðmullarökrunum, löngum vinnu-
degi til aö eiga í sig og á og einu frístundir
vikunnar voru þegar farið var til kirkju á
sunnudögum. Þar hóf stráksi fyrst upp
raust sína og gegnum litla rafhlöðuknúða
útvarpstækið í eldhúsinu hjá mömmu
nam hann fyrstu tóna sveitasöngvanna
frá Nashville, angurværa blústónlist og til-
finningaríka trúartónlist. „Þetta var minn
gleðigjafi í lífinu, hóf mig upp úr drullunni
og reyndist mér happadrjúgt veganesti í
lífinu. í gegnum tónlistina finnur maður til-
gang lífsins," segir þessi ókrýndi konung-
ur kántrítónlistarinnar.
Johnny Cash var eirðarlaus ungur
maður og kærði sig ekki um kyrrsetu í
skólum. Hann þvældist um og reyndi
margt, margvíslega verkamannavinnu,
sölumennsku og fleira og gekk síðan í
herinn. í herþjónustunni í Þýskalandi
stofnaði hann sína fyrstu hljómsveit og fer
ekki mörgum sögum af ágæti hennar. Þar
fann þó Cash farveginn sem heillaði hann
og að herþjónustu lokinni stundaði hann
nám í útvarpsfræðum. Rödd hans þótti
þýð og hljómfögur og honum tókst að ná
eyrum Sams nokkurs Philips sem átti hið
fræga Sun stúdíó í Memphis. Þar átti
hann samleið með frumherjunum, ekki
ómerkari mönnum en Elvis Presley, Jerry
Lee Lewis, Carl Perkins og fleiri. Elvis,
Jerry, Carl og Johnny hafa verið kallaðir
milljón-dollara-kvartettinn og ástæðurnar
fyrir því eru augljósar.
Upphafið á frægðarferli Johnny var lag-
ið Cry Cry Cry sem hann hljóðritaði
sumarið 1955 og árið eftir kom svo smell-
urinn I Walk the Line sem skaut honum á
toppinn og stjörnumerkti hann. Síðan hef-
ur mikið vatn runnið til sjávar og plötur
Johnny Cash skipta hundruðum. Hann
hefur verið sjálfum sér samkvæmur allan
ferilinn, aldrei farið út af línunni eða látið
glepjast af tískufyrirbrigðum. Hann hefur
haldið sér á toppnum og um leið sérstöðu
sinni sem hljómlistarmaður og skáld.
Afrekaskráin er fjölbreytt og plötulistinn
langur, minnir helst á símaskrá að þykkt.
Hann hefur sungið yfir 1500 lög inn á
hljómplötur og kemur meira eða minna
við sögu á yfir 500 LP-plötum. Af lögum
og plötum má nefna There You Gap og
Ballad of a Teenage Queen frá sjötta ára-
tugnum, Ring of Fire, Folom Prison Blues
og A Boy Named Su frá sjöunda áratugn-
um, Sunday Morning Coming Down,
Ghostriders in the Sky og There Aint No
Good Chan Gang frá áttunda áratugnum.
Af frægðarverkum hans má og nefna
samstarf við Bob Dylan á hljómplötunni
Nashville Skyline og upptökur frá hljóm-
leikum hans í Folson og San Quentin
fangelsunum í Bandaríkjunum.
Hann hefur unnið til allra verölauna
sem hægt er að fá í bandarískum dægur-
tónlistarheimi og hefur til að mynda sjö
sinnum unnið til Grammy-verðlaunanna,
nú síðast árið 1987 þegar milljón-dollara-
kvartettinn var endurvakinn undir heitinu
Class of '55. Þar kom Johnny Cash fram
ásamt þeim Jerry Lee, Carl Perkins og
Roy Orbison.
Þótt Johnny Cash hafi samið hundruð
laga og Ijóða hefur hann ekki hikað við að
syngja lög og Ijóð annarra sjálfum sér til
framdráttar og ekki síður til að hjálpa öðr-
um á framabrautinni. Hann hefur orð á sér
fyrir gjafmildi og greiðvikni og enginn
söngvari úr vestrinu hefur gefið jafnmikið
fé til líknarmála eða til þeirra sem hann
hefur talið sig vera talsmaður fyrir. Þótt
hann hafi á árum áður stundum átt í úti-
stöðum viö yfirvöld og verið óþægur hefur
hann oftar verið í hlutverki sáttasemjar-
ans - ef ekki í tveggja manna deilum þá á
alþjóðavettvangi.
Á hljómleikaferðalagi á Norður-frlandi
fyrir ellefu árum var Johnny Cash tekið
sem þjóðhetju og þar í landi er lag hans,
40 Shades of Blue, nánast þjóðsöngur.
Fyrir hljómleikana í Belfast boðaði hann
forsvarsmenn stríðandi afla í borgara-
styrjöldinni, mótmælendur og kaþólikka,
til fundar við sig og bauð þeim að sitja til
sitt hvorrar handar í salnum. Það var þeg-
ið og skemmtu allir sér konunglega. Þetta
er í eina skiptið sem svarnir hatursmenn á
Norður-lrlandi hafa farið út að skemmta
sér saman. Því miður hófst skothríðin aft-
ur daginn eftir þegar Johnny og fylgdarlið
voru á bak og burt. Á ferðalagi um Pólland
1987 lagði hann Samstöðu lið með hvatn-
ingarsöngvum í beinni útsendingu í sjón-
SOLUSTAÐIR NONAME: Paradis, Laugarnesvegi ■ Gimli, Miðleiti ■ Ingólfsapótek, Kringlunni • Gott útlit,
Nybylavegi ■ Garðs Apótek, Sogavegi ■ Snyrtist. Líf, Mjóddinni ■ Snyrtiv. Brá, Laugavegi • Snyrtistofa Nönnu,
Akureyri • Snyrtistofan Mímisvegi, Dalvik • Perlan, Akranesi ■ Snyrtilinan, Fiarðarkaup ■ Snyrtist. Rós,
Engihjalla Snyrtihöllin, Garðabæ • Snyrtist. Anita, Vestmannaeyjum ■ Fóta- og snyrtíst. Táin, Sauðarkróki
Gloria, Samkaupum, Njarövík ■ Snyrtist. NN, Laugavegi 27.
10. TBL. 1990 VIKAN 47
f í'f