Vikan - 01.12.1938, Blaðsíða 18

18
VIKAN
Nr. 3, 1938
ný og heldur áfram að spretta án afláts.
Menn heyra ávextina falla, laufin hníga
víðsvegar með drungalegum niði, sem fyll-
ir loftið, sem fer um myrkviðu fjallsins,
eins og óljóst andvarp, og þau fórna sér
í áburð handa trjánum, sem eru í vexti.
Það heyrist gnístran vígtanna, sem slíta
bráðina í sig, meðan þær verða ekki öðr-
um sterkari vígtönnum að bráð. Það heyr-
ist varnaðarhvískur, stunur dauðastríðs-
ins, rop mettra villidýra. Og þegar morg-
unroðinn lýsir myrkviðinn í allri hans ægi-
legu tign, hefst hlakkandi hávaði þeirra,
sem eftir lifa, krunk óhljóðakrákunnar,
hrinur villisvína, hlátrar apakattarins. Allt
þetta fyrir þá skammvinnu ánægju að lifa
í þessum heimareit dauðans nokkrum
klukkustundum lengur!
Þessi kvalaþyrsta náttúra blæs manni í
brjóst æðisgengnum ótta við það, að hætt-
an sé alltaf yfirvofandi. Jurtirnar finna
til og skynja, en vér þekkjum ekki á hvern
hátt. Þegar þær tala til vor í myrkviðum
þessum, er þáð aðeins undirvitund vor,
sem hefir lykilinn að máli þeirra. Undir
yfirráðum þeirra verða taugar vorar að
knippi af bogastrengjum, sem sveigðir eru
fram og aftur og hafðir reiðubúnir á
hverju augnabliki til atlögunnar, til svik-
ráða, til launsáturs. Starfssvið mannlegra
skilningarvita umhverfist þar. Það er aug-
að, sem finnur til, öxlin sér, nefið rann-
sakar, fæturnir reikna út og blóðið hróp-
ar á undanhald og flótta, burt þaðan. —
Við hin eyðandi og stríðandi öfl, sem
takast á um völdin í frumskóginum, hefir
nú bæzt eitt. Nú er hinn siðaði. maður
höfðingi eyðileggingarinnar, ekki aðeins
út á við gangvart hinni óvinveittu og
grimmúðugu náttúru, heldur einnig inn á
við gegn sjálfum sér. Það er aðdáunar-
vert hugrekki, sem kemur fram í æfin-
týralífi þessara ræningja, sem gera með-
bræður sína að þrælum, svifta Indíánana
fé og frelsi og berjast sem hetjur gegn
hættum frumskógarins. Þeir eru sprottn-
ir upp úr hinum nafnlausa múg borganna;
auðnuleysið heima fyrir hefir spyrnt þeim
út á æfintýrabrautina, út í óvissuna, og
þeir taka sér fyrir hendur að brjótast
inn í myrkviðinn, til þess að leita að ein-
hverju, sem gæti gefið lífi þeirra eitthvert
innihald, eða a. m. k. einhverja afsökun.
Á fám vikum hefir hitabeltiskaldan gert
þá örvita, hamstola, samvizkulausa, þeir
venjast hverskonar áhættum og kunna að
bjóða þeim byrgin, án annarra vopna en
„winchester“-byssunnar og dólksins. —
Þeir hafa þolað hinar ótrúlegustu kvalir
á milli þess að þá hefir dreymt um gleð-
skap og allsnægtir, þolað æðisgengin
áhlaup náttúniaflanna, leiftursnögg veðra-
brigði og heilsuspillandi blíðvirði, hungr-
aðir alltaf og oft naktir, því að fötin eru
fljót að fúna eða morkna utan af þeim.
Einn góðan veðurdag reisa þeir sér svo
kofa á kletti eða annarsstaðar, þaðan sem
gott er að verjast hverju sem að höndum
ber, helzt við eitthvert fljót. Og þeir taka
sér hljómfagran titil, eins og „conquista-
dorarnir“: foringi leiðangursins, braut-
ryðjandinn, velgerðarmaður þjóðarinnar,
yfirráðandi og eigandi héraðsins o. s. frv.
Og dramb þeirra eru svo takmarkalaust,
að þeir berjast sín á milli, drepa og kúga
hverir aðra í hléunum, sem verða á bar-
áttu þeirra gegn stórveldi skógarins. Af-
rek þeirra í eyðileggingar áttina eru stór-
kostleg, ekki síður en hetjuskapur þeirra.
Kátsjúkleitarmenn frá Kolombíu eyði-
leggja árlega milljónir trjáa og bera fyrir
borð á þann hátt velferð komandi kyn-
slóða. Spor þeirra um þessi ónumdu lönd
líkjast innrás hinna skríðandi „tamboch-
as“ maura, sem eru hinn mesti vágestur
alls þess, er lífsanda dregur í skóginum.
Tambochas! Þegar þetta orð er hrópað,
þýðir það, að allir skuh hætta að vinna,
fara út úr bústöðum sínum, kveikja í öllu
saman og reyna að leita sér undankomu
svo fljótt sem auðið er. Það þýðir, að í
vændum sé innrás maura, sem eru kjöt-
ætur. Hvaðan þeir koma né hvar þeir
klekjast út, veit enginn, en þegar hausta
tekur, verður þeirra vart, þá safnast þeir
saman og flytjast eitthvert burt til að
deyja. Trilljónaher þeirra sópar skógar-
hæðirnar á margra mílna svæði með f jar-
lægum hávaða, sem líkist snarki arinelds-
ins. Þetta eru vænglausar bjöllur með
rauðan haus og sítróngulan kropp. Hvar
sem til þeirra spyrst, fyllast menn skelf-
ingu, því að þeir eru varnarlausir gegn
eitursafa þeirra, og svo er þetta slíkur
aragrúi, þótt smáir séu! Engri holu, engri
smugu, engu fylgsni hlífa þeir. Tré, lauf,
hreiður, býkúpur, allt er heimsótt af þess-
ari skríðandi flóðöldu, sem étur allt til
agna, dúfur, rottur, slöngur, og rekur á
flótta heilar þjóðir manna og dýra.------
Við Isana-fljót komu þeir Arturo og
Franco loks til byggða hvítra manna. Það
voru lítilfjörleg hreysi úr laufblöðum, og
þó hafði orð farið af því, hvað byggingar
væru veglegar og híbýli prýðileg þarna í
Guaracu. Kofarnir voru með hálmþaki.
Einn þeirra var, sakir umhirðuleysis
þeirra, sem áttu þar heima, næstum því á
kafi í skríðandi slöngujurtum með ullar-
kenndum blöðum og litlum, grænleitum
kálhöfðum. 1 kring um hann lágu hingað
og þangað fiskuggar og bein, brynjur af
beltisdýrum og ryðugar blikkdósir, sem
notaðir höfðu verið til hinna ólíklegustu
hluta, fyrst undir mat, síðan sem nætur-
gögn ... I óhreinum hengirúmum, sem
strengd voru yfir þéttar raðir af rjúkandi
kveikjarspottum, er reka áttu „zancudos“-
stingflugurnar á flótta, lágu flatmagandi
konur með mislita vasaklúta hnýtta um
höfuðið. Þar var kornungur snáði tjóðr-
aður með leðuról við tréhæl skammt frá
kofanum. Þegar hann skrækti, komu
ófrískar konur og tötrum klæddir sjúkling-
ar askvaðandi úr öllum áttum.
Þarna hittu þeir félagar fyllirút einn og
ræfil, sem hafði einhverju sinni tekið þátt
í uppreisn og komist yfir reglulegan liðs-
foringjabúning. Eftir það reiddist hann,
ef hann var ekki kallaður „general", þegar
hann var ávarpaður. Húsfreyjan var
,,hvít“ kona frá Brasilíu. Urðu þar allir
að lúta boði hennar og banni. „Það var
risavaxin kona, afskrænid af skvapkenndri
fitu, með fyrirferðarmikil brjóst og
mjaðmir, ljós augu, mjólkurgrátt hörund
og sauðarlegan svip. I hvíta kjólnum sín-
um með öllum þeim blúndum, sem hún
hafði tyllt utan á hann, var hún einna lík-
ust fossi. Löng perlufesti með bláum horn-
um féll niður brjóst hennar, eins og lækur
niður fjallshlíð. Handleggirnir voru nakt-
ir upp að öxlum, skreyttir armböndum,
sem söng í við hverja hreyfingu; þeir voru
holdmiklir og silkimjúkir á að sjá, eins
og púðar, sem gerðir eru til að láta fara
vel um mann, og hönd hennar var alsett
hringum og hörundsflúri, sem m. a. sýndi
tvö hjörtu gegnum stungin með rýting.“
Arturo frétti þarna margt um ferðir
Alicíu og Griseldu. Hann var ákveðinn í
því að hætta ekki eftirleitinni, fyrr en
hann hafði hrifið ástmey sína aftur úr
höndum Barrera. Var honum sagt, að í
fyrsta skipti, sem hann hefði gerzt nær-
göngull við hana, hefði hún gripið flösku,
slegið botninn úr henni upp við vegg og
rekið hana svo framan í hana, svo að hann
varð allur skrámugur í andlitinu.
Arturo bjóst nú til að flýja úr þessum
kátsjúkvinnsluhéruðum, þar sem annars
var hætt við, að hann yrði þegar minnst
varði gripinn og hnepptur í þrældóm, og
þótt hann væri nú fárveikur af beriberi,
gerði hann allan nauðsynlegan undirbún-
ing undir flóttann ásamt félögum sínum
og hinni feitu matrónu, sem áður er lýst.
Hún hafði laumað undan talsverðu kát-
sjúki frá Cayenne þrælahaldara og var
því fús á að flýja með þeim. En sama
dag og það átti að ske, kom Cayenne í
eftirlitsferð. Framdi hann þar mörg óhæfu-
verk að vanda, lét t. d. höggva hendurn-
ar af Pipa greyinu án sakar. Loks réðist
Arturo og félagar hans á Cayenne og
fleygðu honum í fljótið. Skutu þeir hann
þar á sundi til bana.
Eftir það er skemmst frá að segja, að
þeir sluppu undan ■ öllum þrælahöldurum
í kátsjúkhéruðunum, komust á fleka nið-
ur Guainía til San Joaquin, þar sem áin
Vaupés rennur í Rio Negro. Þar vildi eng-
inn sjá né heyra Kolombíumenn af ótta
við svarta dauða, sem gert hafði vart við
sig meðal kátsjúkmannanna hans Barrera.
I San Gabriel við Rio Negro var þeim vel
tekið af kaþólskum prófasti, sem lánaði
þeim vélbát trúboðsins til Umarituba.
Hann sagði þeim á frétt, að kolombíski
konsúllinn væri á leiðinni frá Manaos til
Santa Isabel á gufuskipinu Inca, sem færi
eina ferð á viku þar á milli, en það er löng
leið og vegalengdirnar upp fljótið eru það
miklar, að jafnvel hraðskreiðustu mótor-
bátar eru oft vikum saman á leiðinni upp-
eftir.
1 Umarituba fengu þeir einnig góðar við-
tökur hjá Brasilíumanni einum, sem léði
þeim ekki aðeins föt og flugnanet, heldur
Framh. á bls. 21.