Vikan - 10.08.1939, Blaðsíða 20

20
VIKAN
Nr. 32, 1939
augnablikum virti ég fyrir mér herbergið
og það, sem inni var. Herbergið var lítið,
en með stórum glugga á móti suðri. Tveir
stórir járnskápar stóðu út við vegginn, sem
auðsjáanlega voru notaðir sem skjala-
geymslur. Á miðju gólfi stóð skrifborð
lögregluforingjans og þrír stólar, og á
borðinu lágu pappírsblöð á víð og dreif.
Þax voru líka tvennir gúmmíhanzkar,
fatapjötlur, gömul peningabudda með kol-
ryðguðum lás, og kristalskál með einhverj-
um vökva, sem leit út eins og vatn.
Ég var farinn að halda, að maðurinn
hefði engan tíma til þess að tala við mig,
þegar hann allt í einu leit snöggt á mig.
Svo bauð hann mér sæti. Ég þáði boðið og
kynnti mig. Hann virtist ekkert hlessa á
að sjá mig þótt ég væri kominn utan af
*hjara veraldar, en byrjaði að vefja sér
sígarettu. Þetta var á að gizka sextugur
karl og hvítur fyrir hærum. Svipurinn var
stálharður, en þó ekki fráhrindandi. Enn-
ið var hátt og hárið greitt aftur. Hann
vafði tvær sígarettur og bauð mér síðan
aðra. Ég afþakkaði, og kvaðst ekki reykja.
„Gerir ekkert, þér getið samt prófað,
hvernig sígarettur ég bý til.“ En þegar ég
afþakkaði aftur, hætti hann öllum tilraun-
um til þess að venja mig á tóbak.
Síðan kom þögn, sem mér fannst löng
sem eilífð. En sennilega hefir hún varað að-
eins nokkrar sekúndur. Hann reykti sína
sígarettu, og ég horfði á hann eins og ég
hefði aldrei séð reykta sígarettu fyrr.
Allt í einu hvessti hann á mig augun,
svo að ég hrökk í kút, og sagði: „Hvert
er erindið?" „Ég er búinn að týna félaga
mínum og hefi ekki séð hann í meira en
tvo daga. Nú er ég kominn til að biðja yður
um hjálp.“ „Mig um hjálp,“ hreytti hann
út úr sér á þann hátt, að ég ætlaði að gef-
ast upp við að segja meira. En samt byrj-
aði ég á sögunni frá því að við lögðum af
stað frá Kitzbiihel og sagði hana alla eins
greinilega og ég gat. Engin svipbrigði var
á honum að sjá og ekkert orð sagði hann
á meðan ég lét dæluna ganga.
Samt reyndi ég að útskýra sem bezt fyr-
ir honum hve hörmulegar kringumstæður
mínar væru. Ég með 4 mörk í vasanum
og ætti eftir að fara alla leið til Hamborg-
ar. En verst þótti mér að vita af félaga
mínum alveg peningalausum, þótt hann
væri heill heilsu, sem ég taldi þó litlar
líkur til að væri. Hann leit varla upp, en
við og við umlaði eitthvað í honum um að
ekkert væri hægt að gera, og að maðurinn
mundi skila sér. Hvað eftir annað lá mér
við að gefast upp við karlinn og fara út.
En ég sá, að ég stóð þá alveg í sama ráða-
leysinu og áður, svo að ég hélt áfram að
nudda og biðja hann að hringja og spyrj-
ast fyrir um manninn.
Það er sagt, að þolinmæðin sigri allar
þrautir, og svo reyndist mér það í þetta
skipti. Málbeinið á karli fór að liðkast, er
á leið, og að lokum sagði hann mér að
koma til sín snemma morguninn eftir ef ég
frétti ekkert í kvöld, og þá skyldi hann
sjá hváð hann gæti gert fyrir mig.
Það var langt frá því, að ég væri ánægð-
ur með þessi málalok, en samt fannst mér
ég ekki hafa farið alveg til ónýtis á lög-
reglustöðina. Ég hafði haft að toga loforð
út úr hinum þurra lögregluforingja, sem
ekki var einskis virði. Það var orðið áliðið
dags, og ég fór því beina leið til æsku-
lýðsheimilisins og pantaði gistingu aðra
nótt til. Svo rólaði ég inn i dagstofuna.
Þar var fullt af ungu fólki, sem borðaði
kvöldverð, hver úr sínum poka, og hló og
masaði um allt og ekkert. Hávaðinn og
gleðin, sem þarna ríkti fóru nú í taugarn-
ar á mér, og þó hafði ég svo oft skemmt
mér svo vel í svona félagsskap áður á
ferðalaginu.
Hugsunin um Guðmund, félaga minn,
vék ekki frá mér eitt augnablik, og ég þótt-
ist nú orðinn viss um, að einhver mikil
óhöpp hefðu hent hann. I ráðaleysi fór ég
að naga hálf-þurrt brauð, en það vildi ekki
ganga niður og þó var ég búinn að vera
nærri matarlaus allan daginn. Að lokum
keypti ég mér mjólk að drekka, þótt mér
þætti hart að eyða af 4 mörkunum, sem ég
átti eftir.
Fólkinu hefir víst fundizt ég vera dauf-
ur í dálkinn og eirðarlaus, því að alltaf
voru einhverjir að gera tilraunir til þess
að hefja við mig samræður og draga mig
inn í glaðværðina. En það gekk tregt, því
að ég átti bágt með að tala við fólk, sem
var kátt og áhyggjulaust, eins og nú stóð
á fyrir mér.
Loks kom nóttin og menn gengu til
hvíldar. Ljósin í æskulýðsheimilinu við
Glockengasse í Salzburg voru slökkt, og
þreytt ferðafólkið sveif inn í land svefns-
ins og draumanna. Ég var örmagna af
þreytu, en gat samt ekki fest blund, svo
mjög sem ég reyndi. Ef að svefninn ætlaði
að sigra mig, tók ég að sjá allskonar kynja-
myndir og hrökk upp titrandi, og gat svo
ekki sofnað aftur. Ég bylti mér án afláts,
og þarna í myrkrinu, innan fjögra veggja,
sá ég greinilega fyrir mér vegina, sem ég
hafði farið í Alpafjöllunum, þar sem þeir
hanga í snarbröttum hlíðum, með ógnar-
hæð fjallanna og hyldýpi gjánna. Enginn
gat komizt hfandi af, sem rynni á hjóh út
af þessum vegum. Ég var orðinn sannfærð-
ur um, að félagi minn lægi þar einhvers-
staðar dáinn og yfirgefinn. Orð lögreglu-
mannanna um hin tíðu slys á þessum slóð-
um klingdu í eyrum mér, og ég bylti mér
aftur og aftur til þess að hrista af mér
þessa voðalegu martröð, en hún vék ekki
frá mér.
Svo gægðist dagurinn loks fram úr
myrkri hinnar austurrísku júnínætur. Það
var þriðji dagurinn síðan ég týndi Guð-
mundi. Ég stáulaðist á fætur, þreyttari én
um kvöldið þegar ég lagðist út af. Það
höfðu engin skeyti komið til mín.
Ég fór þá beint niður á lögreglustöð, og
lögregluforinginn, sem ég talaði við kvöld-
ið áður, sat þegar við skrifborð sitt. „Hvað
nýtt?“ spurði hann, þegar ég stóð aftur hjá
honum. „Hann er ekki kominn enn þá, og
engar fréttir af honum,“ stundi ég upp.
„Ég hefði hringt og spurt um hann í
þorpunum á leiðinni frá Kitzbiihel, ef
ég hefði peninga. En aleigan er aðeins tæp
4 mörk, og ég á enga kunningja fyrr en
í Hamborg. Þér megið til með að hjálpa
mér.“ Lögreglumaðurinn þagði nokkra
stund, og horfði út í bláinn. Hörkusvipur-
inn frá kvöldinu áður var horfinn með
öllu, en svipur hans nú lýsti miklu fremur
blíðu. Síðan sneri hann sér við,gekk að sím-
anum og sagði: „Já, ég verð að reyna að
hjálpa yður.“
1 tvo klukkutíma stóð lögregluforinginn
við símann og spurðist fyrir um Islending-
inn Guðmund Hannesson, á milli þess sem
hann reifst við símastúlkurnarútaf því, hve
seint gekk að fá símasamband út á landið.
Hann hringdi í hvert þorp á leiðinni til
Kitzbiihel, hvert sjúkrahús og hverja lög-
reglustöð. En enginn vissi um ferðir Guð-
mundar.
Að lokum lagði hann frá sér heyrnartól-
ið, og sagði alvarlega og næstum blíðlega:
„Ég hugsa að hann sé kominn til Miinchen.
En sé hann ekki þar, er hann ekki lifandi.
Þér skuluð fara þangað og spyrja um hann
á æskulýðsheimilinu, og ef hann er ekki
þar, skuluð þér fara til danska konsúlsins,
og hann er skyldugur að hjálpa yður eins
og hann getur.“
Ég varð að hlýða. Þakkaði ég þessum
manni fyrir það, sem hann hafði fyrir mig
gert, og er ég kvaddi hann þrýsti hann
hönd mína þétt, og mér fannst streyma til
mín afl frá handtaki hans. Mér hafði tek-
izt að brjótast inn fyrir skelina, sem þessi
maður bar utan á sér, og ég fann að innan
undir henni var maður, sem óhætt var að
treysta og ekki lofaði meira en hann gat
efnt.
Eftir stutta stund var ég kominn út á
veginn, sem lá til Miinchen. Mér var nautn
í að hamast á hjólinu eins og kraftamir
leyfðu, og löngu áður en ég bjóst við, sá
ég turna Munchen-borgar gnæfa við him-
in úti við sjóndeildarhringinn.
Oft þurfti ég að spyrja, og oft fór ég
villur vegar í borginni, áður en ég fann
æskulýðsheimilið, en þar kom að lokum,
að ég stóð við dyr þess. Vífilengjulaust
stökk ég inn í húsið, að afgreiðsluborðinu
og ruddi öllum frá, sem á vegi mínum voru.
Ung stúlka stóð fyrir innan borðið og
skráði nöfri gestanna:
„Býr hér íslendingur?“ spurði ég með
asa miklum.
„Já,“ sagði stúlkan. „Eruð þér líka Is-
lendingur ?“
„Já.“
„Félagi yðar er á lögreglustöðinni og
ætlar að láta hefja að yður dauðaleit.“
Án þess að spyrja stúlkuna, hvar lög-
reglustöðin væri hentist ég út úr húsinu.
En á tröppunum mætti ég Guðmundi. Hann
staulaðist áfram eins og gamalmenni og
á andliti hans var ángistarsvipur. En þeg-
ar hann sá mig lyftist brúnin. Hvernig ég
leit út veit ég ekki, en ég veit það eitt, að
það var sem ég losnaði við einhverja voða
byrði á þessu augnabliki. Við flugum frem-