Vikan - 22.08.1940, Blaðsíða 5

VIKAN, nr. 34, 1940
5
son og Tochigi stauluðust máttvana fram
úr kojum sínum, og Herbert Stoltz, sem
hafði ekki neinn skipstjóra til skipa sér
fyrir, reyndi eftir beztu getu að haga segl-
um eftir vindi. Jack skrifaði 1000 orð á
hverjum morgni, og „Martin Eden“ óx
hröðum skrefum. Bókin er eins konar
sjálfsævisaga í skáldsöguformi, þar sem
Jack segir frá sinni eigin baráttu við að
sigrast á þekkingarskorti sínum, og
hvernig hann breytist á þrem árum úr
óbreyttum sjómanni í menntaðan mann og
dáðan rithöfund.
Aðalpersónurnar eru hann sjálfur,
Mabel Appelgarth og fjölskylda hennar.
Ruth Morse, sem er aðalkvenpersónan, er
sönn og lifandi, af því að liún styðst við
lifandi fyrirmynd. Það er eina konan, sem
ekki er úr alþýðustétt, sem Jack Lohdon
Irving Stone segir hér frá
fyrsta áfanga hinnar fyrir-
huguðu ferðar Jacks London
umhverfis jörðina.
Þó að óhagsýni Jacks London ætti
mikinn þátt í erfiðleikunum við und-
irbúning ferðarinnar, var það þó fégræðgi
þeirra manna, sem hann átti viðskipti við,
sem þar átti mesta sök á. Þegar „Snark-
en“ var nýlagður úr höfn og Jack fór fram
á til að athuga þilfarsborðin, sem kostað
höfðu 7,50 dollara stykkir, af því að þau
áttu að vera úr eik, kom í ljós, að það
voru furuviðarborð, sem kostuðu í mesta
lagi 2,50 dollara. Þessi dýru þilfarsborð,
sem hann hafði keypt frá Washington,
fóru að gisna, og þilfarið tók að leka svo
mikið, að vatnið streymdi niður í káetuna
og eyðilagði matvælin í eldhúsinu. Byrð-
ingurinn fór að leka, og botninn lak, og
jafnvel vatnsþéttu hólfin hripláku. Smíða-
járnið grotnaði í sundur, einkum það, sem
nota átti við seglaútbúnaðinn. Allur út-
búnaðurinn í baðklefanum var orðinn ónýt-
Myndin t. h.:
Charmain Lon-
don reyndist af-
bragðs félagi á
hinni ævintýra-
legu ferð með
„Snarken". —
Hún hafði rík-
ara ævintýra-
blóð í æðum en
þeir menn, sem
Jack réði, og
hún sat oft
ótrauð við stýr-
ið, þó að á móti
blési.
ur. Ég hafði hlustað
á raddir himintungl-
anna, og þau höfðu
sagt mér, hvar ég
var staddur á vegum
hafsins.“
Þau lentu í vondu veðri, svo að Martin
Johnson og Tochigi, káetudrengurinn, urðu
að leggjast fyrir vegna sjóveiki. Auk alls
annars varð Jack nú að standa í sjó í eld-
húsinu og reyna árangurslaust að búa til
heitan mat handa skipshöfninni. Charmain
stóð ekki aðeins sína eigin vakt við stýr-
ið, heldur einnig marga aukatíma fyrir
hina sjóveiku og hélt ótrauð stefnunni í
hafrótinu á meðan fimm karlmenn sváfu
vært undir þiljum. Roscoe, sem hafði séð
fyrir því, að sett hafði verið um borð á
kostnað Jacks kynstrin öll af sérstökum
sem honum voru ætlaðir til þess og hafði
fengið full laun fyrir; að hann kunni ekki
að taka nákvæma miðun og hafði því ekki
hugmynd um, hvar þeir voru staddir á
Kyrrahafinu. Jack gróf upp sjóferðabæk-
urnar og fór að lesa, svo teiknaði hann
sér kort og tók sólarhæðina. „Fyrir tilstilli
stjörnufræðinga og stærðfræðinga er sigl-
ingin um úthöfin með aðstoð himintungl-
anna orðin hreinn barnaleikur. Ég sat hálf-
an dag í stýrisskýlinu og stýrði með ann-
ari hendinni en reiknaði út logaritma með
hinni. Á tveim dögum kynnti ég mér
grundvallaratriði siglingarfræðinnar og
þær aðferðir, sem notaðar eru til að ákveða
stöðu skipsins. Svo tók ég sekstantinn,
reiknaði út skekkjuna og tók síðan sólar-
hæðina. Hvort ég var hreykinn af sjálf-
um mér? Mér fannst ég vera galdramað-
niðursoðnum hollustumat, sat nú niðri í
káetu og gæddi sér á góðgætinu. Þegar
Jack spurði hann, hvers vegna hann
sprautaði ekki þilfarið, til þess að reyna
að halda bátnum hreinum, sagði Roscoe,
að hann gæti ekkert gert vegna hægða-
leysis.
Á meðan allt gekk þannig á afturfót-
unum fyrir Jack, settist hann á lúguna
yfir framlestinni og byrjaði að skrifa
„Martin Eden“, sem vafalaust má.teljast
bezta bókin, sem hann nokkurn tíma skrif-
aði. Það sjást ekki margar leiðréttingar í
hinu skrifaða frumriti og sýnir það greini-
lega hina miklu hæfileika hans til þess að
raða niður og þjappa saman efninu, sem
hann hafði lagt svo mikla stund á að
þroska með sjálfum sér. Eftir viku slotaði
veðrinu, sólin fór að skína og Martin John-
Myndin t. v.:
Jack og Chair-
main skoða sjó-
kort um borð i
,,Snarken“.
ur áður en sólarhringur var liðinn. Appel-
sínurnar höfðu frosið áður en þær voru
settar um borð, kálið og eplin voru
skemmd, af því að ferðinni hafði stöðugt
verið frestað, og það varð að fleygja því
fyrir borð. Olía hafði hellzt ofan í gulræt-
urnar, uppkveikjuviðurinn blotnaði og fún-
ir pokamir rifnuðu utan af kolunum, svo
að þeim skolaði fyrir borð út um austurs-
opin.
Jack varð ekki ljóst, fyrr en eftir marga
daga, að Roscoe Eames hafði ekki lært
neitt í sighngarfræði á þeim mánuðum,