Vikan - 09.06.1949, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 23, 1949
13
SVARTUR
BARNASAGA
Þegar Ölafur varð sex ára gaf
faðir hans honum lítinn svartan hund.
Hundurinn var ungur og skemmti-
legur, og Ólafur varð mjög glaður
við þessa gjöf.
Ólafur mælti: ;,Ég læt hánn heita
Svart. Má ég það ekki mamma?“
Hún svaraði: „Þú átt hundinn og
hefur leyfi til þess að láta hann bera
hvert það nafn er þú vilt.“
Og seppi var nefndur Svartur. Það
var margt sem kenna þurfti seppa.
Ólafi var falið að gæta þess að
hann óhreinkaði ekki gólfið, og héldi
sig sem mest úti í húsagarðinum.
Svartur var vaninn á að éta af viss-
um diski í ákveðnu horni. Hann mátti
ekki draga kjötbein eftir gólfábreið-
unni, því að við það myndu fitublett-
ir koma í hana.
Seppi fékk líka skál er hann lapti
úr vatn og mjólk. Faðir Ólafs harð-
bannaði það, að hundurinn fengi
leyfi til þess að eta úr eða af mat-
arílátum manna. Svartur var greind-
ur, og því engum vandkvæðum bund-
ið að kenna honum.
En þó var það erfiðleikum bundið
að fá hann til þess að liggja í körfu
sinni. Honum hætti til að stökkva
upp i legubekkinn og stólana. Hann
notaði hvert tækifæri, er gafst, til
þess að skemmta sér á þennan hátt.
Húsfreyjunni var hin mesta raun
að þessu. Stólarnir og legubekkur-
inn slitnuðu á þessu háttalagi, og það
var ekki geðslegt að sjá þessi dýru
húsgögn löðrandi í hundshári. En
hundurinn fór sinu fram.
Faðir Ólafs mælti: „Ef Svartur
vill ekki gegna með góðu neyðumst
við til að berja hann.“
Og hann var barinn þrátt fyrir
mótmæli Ólafs. En Það var óþol-
andi að hundurinn rifi áklæði stól-
anna með beittum klónum. Og ekki
bætti það úr skák, að seppi sóttist
næst eftir því að komast í stóra hæg-
indastólinn húsbóndans. Faðir Ólafs
sat á stól þessum er hann kom heim
á kvöldin af afloknu dagsverki. Þótti
honum vænt um stólinn, og vildi ekki
láta skemma hann.
Einn góðan veðurdag sá Ólafur að
hringleikahússleikendur voru komn-
til bæjarins. Hann flýtti sér heim,
og bað mömmu sína um leyfi til
þess að fara á skemmtunina.
Móðir hans sagði: ..Eg vildi gjam-
an leyfa þér að fara. En pabbi þinn
þarf að nota svo mikla peninga um
þessar mundir. Okkur vantar eldivið;
vetrarklæðnaði o. fl. Nei, vinur minn.
Við verðum að spara, svo ég get,
því miður, ekki látið þig fá periinga
fyrir aðgöngumiða að þessu sinni.“
Ólafi þótti þetta leiðinlegt, en á-
kvað að sætta sig við þessi úrslit.
Hann mátti fara með foreldrum
sínum í heimsókn til Birgis frænda
þetta kvöld.. Og var það bót í máli.
Þegar þau voru að ferðbúast sagði
móðir Ólafs: „Lokaðu Svart inni í
borðstofunni, en gættu þess að dyrn-
ar séu lokaðar milli hennar og setu-
stofunnar, svo hundurinn komist ekki
upp á stólana." Ólafur gerði þetta.
En hann gleymdi því að loka hurð-
inni á milli stofanna. Það var svo
mikill ferðahugur í honum. Svo var
farið til Birgis frænda og tafið
all-lengi.
Þegar heim kom, og faðir Ólafs
fór inn i setustofuna sá hann þegar
spellvirki það er Svartur hafði fram-
ið. Hann mælti við hundinn: „Þú
ert þokkalegur, hitt þó heldur. Hef-
irðu rifið og tætt allt áklæði hæg-
indastólsins ?“
Þetta hafði Svartur aðhafst. Tróð-
ið úr stólunum lá á gólfinu, hingað
og þangað.
Svartur vissi að hann hafði gert
óskunda. Hann fór út í horn og var
sneypulegur.
Móðir Ólafs mælti, er hún kom og
sá verksummerkin: „Hann hefur
eyðilagt stólinn. Hvenær ætli við fá-
um peninga til þess að láta gera við
hann?
Ólafi féll þetta mjög illa. Hann
átti sök á því hve illa stóllinn var
leikinn. Hann hafði gleymt að loka
dyrunum á riiilli stofanna.
Faðir Ólafs gekk þegjandi að
stólnum. Skyndilega mælti hann:
„Þetta er merkilegt. Hér liggur vesk-
ið mitt sem ég áleit að vasaþjófur
hefði stolið i sumar. 1 veskinu voru
á sjötta hundrað krónur. Ég hefi
týnt því hér í stólnum. Það hefir
runnið niður milli baksins og setunn-
ar á honum. Þetta var mikil heppni!"
Svartur fékk enga refsingu, og
Ólafur losnaði við skammir þær, er
hann átti í vændum. Hér var um
mikla fjárupphæð að ræða. Nú var
hægt að kaupa föt handa foreldrum
Ólafs og honum sjálfum. Ennfremur
láta gera við stólinn. Svo gat hann
fengið peninga til þess að fara á
skemmtunina.
En frá þessum degi gleymdi Ól-
afur því aldrei, að gæta þess að
Svartur færi ekki inn í setustofuna.
Og það tókst að venja hundinn á að
vera í borðstofunni þegar hann var
inni í húsinu.
Svo fór að lokum, að Svartur hætti
að stökkva upp á stóla. Hann skildi
það, að skólar eru ætlaðir mönnum,
en ekki hundum, og hegðaði sér sam-
kvæmt því.
Æsku lýðshöll
í Reykjavík
Framhald af bls. 3.
armálsins má með réttu teljast
Aðalsteinn heit. Sigmundsson.
Á stofn'fundi Ungmennafélags
Reykjavíkur 18. apríl 1942 bar
hann fram tillögu, er hné í þessa
átt.
Var jafnan um þetta mál
fjallað í því félagi og nefnd
starfaði á vegum þess til þess
að flytja málið við ráðamenn
ríkis og bæjar. Átti málið þar
fylgi að fagna.
Um þetta leyti tók einnig að
brydda á málinu í öðrum æsku-
lýðsfélögum í bænum, því að
ráðandi menn þeirra sáu, að það
ófremdarástand, sem ríkti í
skemmtanalífi æskumanna í
Reykjavík varð að leysa, og
trú þeirra flestra var sú, að því
mundi bezt borgið með smíði
æskulýðshallar, þar sem æsku-
menn gætu varið tómstundum
sínum til hollra skemmtana.
Á alþingi hefur þetta mál
verið flutt f jórum sinnum, fyrst
af Jónasi Jónssyni frá Hriflu
veturinn 1943. Þá flutti Bjarni
Benediktsson málið á tveimur
þingum 1944 og 1945 og síðast
Jóhann Hafstein 1946, en í öll
skiptin komst málið ekki gegn-
um þingið.
Pyrir bæjarstjórn Reykjavík-
ur hefur þetta mál einnig verið
lagt, og snemma árs 1943 gerði
Ágúst Sigurðsson cand mag. til-
lögur um rekstur og fyrirkomu-
lag æskulýðshallar, að beiðni
bæjarráðs.
Á bæjarstjórnarfundi í febrú-
ar 1948 var samþykkt tillaga
frá Gunnari Thoroddsen borgar-
stjóra, þess efnis, að bærinn
legði fram ókeypis lóð og
nokkra fjárupphæð til smíði
æskulýðshallarinnar. Um sama
leyti var það, að B.Æ.R. var
stofnað til þess að fylgja málinu
fram til sigurs.
Eins og sjá má af þessu stutta
söguágripi, eru öll æskulýðs-
félög bæjarins sameinuð til á-
taka og lúta öruggri stjórn.
Reykjavíkurbær hefur lagt til
ágæta lóð ókeypis (á horni
Laugarnesvegar og Sigtúns) og
lofað að leggja fram 50% stofn-
kostnaðar gegn því að ríkið og
B.Æ.R. leggi til hinn helming-
inn. Er ætlun bandalagsins að
hefja þegar fjársöfnun í þessu
skyni, og hefur verið ákveðið,
að einn dagur a ari — seinasti Fyrsti æskulýðsdagurinn var
sunnudagur í maí — verði haldinn hátíðlegur sunnudaginn
œskulýðsdagur, dagur, sem 29. maí s. 1. og fóru þá fram
helgaður verði æskulýðnum sér- margskonar skemmtanir bæði
staklega og málefnum hans. — úti og inni.
Mynd efst t. v.: Bandaríkjamenn fengu Virgin Islands frá Dönum árið
1917. Áður höfðu eyjar þessar verið í eigu Frakklands, Spánar og Hol-
lands. Mynd að neðan t. v.: Ein ostra gefur frá sér 30 miljón egg á einu
misseri. Mynd að ofan t. h.: Fyrsta benzínafgreiðsla sem opnuð var í
heimi, var starfrækt í St. Louis í Missouri-riki í Bandaríkjunum N-Ain.
Hún var opnuð árið 1905. Mynd að neðan t. v.: Skinn kaninanna er mjög
teygjanlegt og þegar farið er með þær hátt í loft upp í flugvél, þenjast þær
ákaflega mikið út vegna þrýstingar innan frá.