Vikan - 18.12.1993, Blaðsíða 38

LÍFSREYNSLA
TEXTI: HILDUR H. KARLSDÓTTIR
DREPUM ELVU
ÓHUGNANLEGUR VETUR ÍSLENSKRAR KONU í KALIFORNÍU
■ Þegar Haldís Elva Ti
dótfir sólti um starf ki
konu við skóla nn í Oo
vissi hún að nemei
væru svartir. „Það skij
engu móli hvaða li
Wt ifftir sffoðugar ogni
an vetur var annað I
strokknum: „Þegar é
gangi og mæti sverti
verð ég öll stíf. Ég ræ
við það, kreppi ósj
hnefana og er tilbi
kýla og stökkva. I
strax í varnarstöðu."
■ Hvað réði þessari I
farsbreytingu, skýrisf
sögn hennar hér í opr
Hafdís Elva Trausta-
dóttir er nýlega út-
skrifuö meö meíst-
arapróf i kennslu fyrir gagn-
fræðaskóla og BA gráöu í
tónlist. Fyrsta reynsla henn-
ar í atvínnulífinu var aö
kenna viö skóla fyrir blökku-
menn í Oakland í Kaliforníu.
..Þegar ég sótti um starfið
spuröu yfirmenn skólans mig
hvort mér væri Ijóst aö þetta
væri blökkumannaskóli inni í
miöborginni. Já. já. ég vissi
alveg aö þetta var skóli fyrir
svertingja og þaö skiptí míg
engu máli hvaöa litarhátt fólk
haföi." segir Hafdís. Hún var
svo ráöin og fluttist til Oak-
land þar sem hun fékk hús-
næöi í grennd viö skólann.
Hafdis var eina hvíta mann-
eskjan i hverfinu. Hun haföí
ekki búiö þar lengi þegar
brotist var inn hjá henni.
..Þá fyrsti gerði ég mér
grein fyrir aö ég var ekki á
rétta staðnum. Þaö var al-
veg greinílegt aö nágrann-
arnir höföu auga meö mér
því þeir brutust inn þegar ég
var í skólanum en ég bjó svo
nálægt aö ég skrapp oft
heim í frímínútum og matar-
tímanum."
Hafdís var ótryggö og fékk
því engar bætur vegna inn-
brotsins. Þetta var rétt fyrir
jól og allar gjafir. sem hún
haföí keypt. voru teknar
ásamt öllu ööru sem verö-
mæti var í og auövelt aö
koma í verö. Eftir ínnbrotið
varö Hafdís mjög hrædd og
öll hennar hugsun snerist
um þaö eitt aö halda ró
sínni.
,.Á tímabili var mér sama
um allt nema bara aö halda
lífi. Mér var oft hótaö aö þaö
yröi ráöist á mig." Hún talaöi
víö yfirmann skólamála í
Oakland. ákveöin í aö hætta
strax eftir aö innbrotiö var
framíð. Hann tjáöi henní aö
hann myndi styöja hana
hver svo sem ákvöröun
hennar yröi en geröi henni
jafnframt grein fyrir aö ef hún
hætti um miöjan vetur yröi
þaö svartur blettur á starfs-
ferli hennar.
Eftir miklar vangaveltur og
taugastríð ákvaö Hafdís því
aö halda út veturinn. þrátt
fyrir að þaö þýddi aö hún
þyrfti aö búa áfram viö eilífa
áreitni.
..Stuttu eftir innbrotiö var
raöist a bilinn minn og dekk-
in skorin. Seinna voru svo
ruöurnar brotnar og í þriöja
skiptið kom ég aö honum öll-
um útskröpuðum." segir Haf-
dis. Hun akvaö aö vera ekki
aö biöa eftir likamsárás líka
og for aö æfa karate til aö
geta varið sig. í sama til-
gangi fekk hún ser varðhund
og taragas á lyklakippuna
sma og var tilbúin aö mæta
hverju sem var. Hun ætlaði
ekki aö lata hotanir og árásir
buga sig.
..Eg gjörbreyttist þegar ég
fór þarna upp eftir. Áður en
ég fór hefði ég ekki lamið til
baka ef einhver heföi ráöist
á mig, ég hefði bara spurt
hvort ekki væri allt í lagi meö
viðkomandi. Núna myndi ég
ekki eyöa sekúndu í aö rök-
ræöa nokkuö."
Þegar uppreisnin í Los
Angeles varö í apríl 1992 var
ástandiö í Oakland meö
svipuðum hætti og í Los
Angeles. Hafdís fór ekki var-
hluta af þeim átökum og ekki
bættu þau stööu hennar
meðal nemenda í skólanum.
Hún var i beinni lífshættu á
tímabili.
..Morguninn eftir aö upp-
reisnin byrjaöi hópuöu allir
krakkarnir sig saman. Ég
heyröi þá hrópa „Let's go
and kill Mrs. Elva!" Þau köll-
uöu mig Elvu því þau gátu
ekki borið fram eftirnafniö
mitt. Næsta sem ég veit er
aö þaö er veriö að reyna aö
brjótast í gegnum huröina á
skrifstofunni hjá mér. Þau
komust ekki í gegn en þaö
voru aðrar dyr inn á skrifstof-
una mína hinum megin og
ég heyröi aö þau ætluöu
hringinn. Ég flýtti mér út.
Fyrir utan sá ég brotiö ræöu-
púlt sem haföi veriö notaö til
aö reyna aö brjótast inn á
skrifstofuna. Þaö haföi líka
brotnaö upp úr huröinni. Ég
fór inn á kennarastofuna og
þar þurfti ég aö vera þaö
sem eftir var dagsins því
mér var ekki óhætt að fara
út. Þaö gekk svo mikiö. á aö
þaö varö aö loka skólanum í
nokkra daga." segir Hafdís.
Þrátt fyrir barsmíöarnar í
kringum uppreisnina og allt
annaö sem dunið haföi yfir
ákvaö Hafdís aö halda
áfram út skólaáriö. Hún fékk
stuðning frá samkennurum
sínum þó ekki væri í þeirra
valdi aö breyta hugarfari
nemenda gagnvart hvítu
fólki. ..Maöur heyrir oft aö
hvítt fólk sé fordómafullt
gagnvart svörtum en aö
fenginni reynslu finnst mér
margir svartir vera mun verri
í garö hvítra." segir Hafdís.
Ekki eru þó einungis hvítir
3&VIKAN