Vikan - 18.12.1993, Blaðsíða 77

að sjá þessar alkunnu ævin-
týrapersónur lifna við á sviði.
Ætli það sé ekki eins með
Skilaboðaskjóðuna og önnur
góð barnaleikrit að það fer
ekki eftir aldri áhorfandans
hvort hann skemmtir sér vel
heldur eftir kímnigáfu og
hversu viljugur hann er að
gefa sig á vald ímyndunar-
aflsins og einlægninar.
Þorvaldur Þorsteinsson,
höfundur leikritsins, neitar að
kalla Skilaboðaskjóðuna ein-
ungis barnaleikrit og segir að
það sé ekki síður fyrir full-
orðna. „Á þeim tíma, sem er
liðinn frá því að bókin Skila-
boðaskjóðan kom út fyrir sjö
árum, hafa foreldrar margoft
komið til mín og sagt að bók-
in hafi ekki síður höfðað til
þeirra en barnanna og það
gleður mig mikið. Ég var
heldur ekkert að einfalda
textann í bókinni og gera
hann þannig aðgengilegri fyr-
ir börn og það sama er að
segja um textann í leikritinu.
Hann er skrifaður á fullorð-
insmáli og þannig gef ég full-
orðnum áhorfendum tækifæri
til að njóta verksins betur.
Börn skynja meira en þau
skilja og því fer ekkert fram
hjá þeim þótt þau skilji ekki
endilega öll orðin. Ég lagði
mig meira fram við að gera
söguna um Skilaboðaskjóð-
una áhugaverða fyrir full-
orðna þegar ég skrifaði leik-
ritið en bókina. Þegar ég
skrifaði bókina var það frekar
ósjálfrátt því ég hef umgeng-
ist börn mjög lítið og kann
ekki að skrifa fyrir börn. Aftur
á móti hef ég unnið út frá
barninu í sjálfum mér og
ýmsum viðhorfum barnsins
sem ég er móttækilegur fyrir.
Ég geng út frá þessum ein-
földu grunnþáttum, er forvit-
inn og auðtrúa og líklegast
dálítið seinþroska á vissan
hátt.“
Eins og áður sagði bland-
ast persónur úr hinum ýmsu
ævintýrum inn í 'leikritið um
Skilaboðaskjóðuna. • H.C.
Andersen og Grimms bræður
eiga sinn þátt í persónusköp-
uninni og nátttröllið, sem
verður að steini þegar sólin
skín á það, er sótt í íslensku
þjóðsögurnar. „Börn gera
engan greinarmun á þessum
ævintýrum og þau rugla þeim
öllum saman í eitt. Skila-
boðaskjóðan endurspeglar
þennan rugling i hausnum á
sjálfum mér sem ég flétta svo
saman í eina sögu sem ég
bý til sjálfur. Þetta er í raun-
inni mjög hefðbundið ævintýri
en jafnframt mjög dæmigert
fyrir okkar samfélag þar sem
öllu er ruglað saman.“
Þorvaldur hefur að sjálf-
sögðu einnig lagt sínar eigin
hugmyndir til við gerð sög-
unnar og sú mikilvægasta
þeirra er án efa sjálf Skila-
boðaskjóðan sem kemur íbú-
unum í Ævintýraskóginum til
bjargar á elleftu stundu þegar
allar bjargir virðast bannaðar.
Þorvaldur segist þó sjaldan
fá hugmyndir sjálfur, það
þurfi alltaf einhver annar að
ýta þeim af stað áður en
hann taki við sér. „Þeir hjá
Máli og Menningu áttu hug-
myndina að því að ég skrifaði
ævintýralega barnabók og úr
varð Skilaboðaskjóðan. Kon-
an mín, Ingibjörg Björnsdótt-
ir, kom með þá hugmynd að
skrifa leikgerð af sögunni og
það varð úr.“
Ingibjörg, sem er leikari og
leikstjóri, á reyndar stóran
þátt í leikritinu því fyrir utan
það að vinna með Þorvaldi
við handritagerðina er hún
aðstoðarleikstjóri í sýning-
unni. „Við ræddum nánast
hverja einustu setningu í
handritinu og þar sem hún er
vön leikhúsvinnu gat hún
komið með ýmsar ábending-
ar um hluti sem ég hef ekki
nógu góðan skilning á.
T.a.m. átti ég stundum erfitt
með að átta mig á því hvort
atriði væri of langt eða stutt
eða hvort það vantaði bein-
línis eitthvað atriði inn í til að
styrkja heildarmyndina. Þeg-
ar Kolbrún Halldórsdóttir leik-
stjóri kom svo til sögunnar
fékk ég enn fleiri góðar ráð-
leggingar og leikararnir komu
einnig með sínar hugmyndir.
Karl Aspelund, sem hannaði
bæði leikmynd og búninga, á
einnig sinn hlut í persónu-
sköpuninni og þannig leggj-
ast allir á eitt.
Leikstjórinn og leikararnir
fengu dálítin frið frá mér á
æfingum þótt ég hafi fylgst
mjög vel með allri framvindu
hjá þeim og haft mínar at-
hugasemdir, það sama má
segja um bæði tónlistina og
leikmyndina. Ég held að það
sé mjög þrúgandi fyrir alla ef
höfundur, sem telur sig vita
nákvæmlega hvað hann er
með í höndunum, ætlar að
fara að troða sínu að alls
staðar. Leikhúsvinna gengur
ekki þannig fyrir sig; það
þurfa margir að leggja sitt af
mörkum áður en leikritið er
tilbúið til sýningar. Það er
miklu meira í þessu en mig
hafði órað fyrir og það eru
tugir manna sem hafa það að
atvinnu sinni að pæla í því
sem höfundurinn hefur verið
að gera og leggja sitt af
mörkum til að gefa verkinu
meira líf. Þannig nýtur leik-
ritahöfundurinn gífurlegra for-
réttinda fram yfir t.d. skáld-
sagnahöfunda og myndlista-
manna því það er aldrei
kafað eins djúpt í verk þeirra
eins og leikritahöfundarins."
Jóhann G. Jóhannsson
samdi tónlistina við söngtext-
ana sem eru þrettán talsins.
Enginn ein ákveðin tónlistar-
stefna ræður rikjum heldur er
komið víða við; vísnasöngur,
léttur jass og hádramatík setja
svip sinn á verkið. „Eftir að
tónlistin bætist við breytist
ýmislegt og ég bætti við text-
um sem féllu við tónlistina en
áttu ekki að vera með í upp-
hafi.“
Þetta er veigamesta verkið
sem Jóhann G. hefur fengist
við hingað til og það sama er
að segja um marga aðra að-
standendur sýningarinnar.
Þorvaldur er að skrifa sitt
fyrsta leikrit í fullri lengd,
þetta er í fyrsta skipti sem
Kolbrún leikstýrir hjá Þjóð-
leikhúsinu og sjö leikarar eru
að stíga sín fyrstu spor á
sviði Þjóðleikhússins, þar af
nokkrir sem eru að leika í
Dreitill skógardvergur sér
um að koma öllum mikilvæg-
um skilaboðum milli íbúa í
ævintýraskóginum. Galiinn
er bara sá að hann er dálítið
gleyminn og það er mjög
óheppilegt fyrir dverg i hans
stöðu. Dreitill er sannur vinur
vina sinna og þótt hann sé
dálítið lítill í sér svíkur hann
ekki vini í neyð.
„Líkamlega er þetta mjög
erfitt hlutverk en jafnframt
mjög skemmtilegt. Þorvaldur
er svo mikill húmoristi og
það skín í gegn í leikritinu.
Þess vegna ætti engum að
þurfa að leiðast á Skilaboða-
skjóðunni; leikritið er bæði
fyrir börn og fullorðna.
Tónlistin í verkinu er frá-
bær, mikil breidd og fjöl-
breytni í henni og samræm-
ist fullkomnlega þeirri
heimskpeki sem er í verkinu.
Það er mjög góður mórall
meðal þeirra sem standa af
sýningunni og mikil sam-
heldni
Ég skil ekki af hverju ég er
alltaf látinn leika dverga, álfa
eða presta, einhverjar fígúr-
ur með skalla og útstæð
eyru.“
JÓN STEFÁN
TRYGGVASON/DREITILL
Dreitill (Jón Stefán Tryggvason) meö skilaboöaskjóluna.
24. TBL. 1993 VIKAN 77
EIKLIST