Vikan - 01.06.1994, Blaðsíða 12

OLDRUN
STRIÐIÐ VIÐ
HVE LENGI E| ||N A
GETURFOLK Kfcfcll^1#*
LIFAÐ? UM ALDAMÓTIN VAR
MEÐALALDUR FÓLKS 48 ÁR. NÍU
ÁRATUGUM SÍÐAR ER HANN 75
ÁR. NÚ BENDA TILRAUNIR
VÍSINDAMANNA TIL ÞESS AÐ VIÐ
GETUM LENGT LÍF OKKAR UM
ÁRATUGI OG JAFNVEL ALDIR
TEXTI: ÞORDIS BACHMANN
Vísindamenn eru
kraftaverkafólk 20.
aldarinnar. Þeir klufu
atómið og sprengdu kjarn-
orkusprengjuna, þróuðu
fúkalyf, fundu upp sjónvarpið
og tölvuna, sendu menn til
tunglsins og
vélar til Mars, fluttu hjörtu og
nýru og sviptu hulunni af
uppbyggingu DNA, erfðalykl-
inum sem stjórnar lögun og
hlutverki allra lifandi hluta.
Metnaður vísindamanna
eykst með hverju árinu sem
líður. Sameindalíffræðingar
um allan heim hafa undan-
farinn áratug bisað við
spurningu jafngamla
dauðanum og
með sívax-
andi ár-
dr
Hvers vegna eldumst við og
hvað getum við gert til þess
að hægja á ferlinu? Á grund-
velli núverandi rannsókna
sjá margir þessara vísinda-
manna, þar á meðal frum-
herjar í rannsóknum þeirra
gena sem stjórna öldrun, fyr-
ir sór að með næstu kynslóð
eða þarnæstu verði hægt að
lengja hámarksaldur fólks
um áratugi og hugsanlega
um aldir. I dag er hámarks-
aldur fólks 120 ár og hefur
líklega verið það síðan á
steinöld.
1. VÍSINDIN OG
ÁTTUNDI DAGUR
SKÖPUNAR
Hugmyndin um að verða
fjörgamall er ómótstæöilega
hrífandi. Hún fyrirfinnst í
þúsundum þjóðsagna en
flestum vísindamönnum nú-
tímans finnst hugmyndin um
að fólk geti lifað öldum sam-
an hljóma meira í átt við vís-
indaskáldsögu. Líffræðingar
og öldrunarfræðingar setja
slíkar væntingar á skalann
milli þess sem þykir ótíma-
bært og fáránlegt. En fólkið,
sem fullyrðir að hægt sé að
lengja lífið að miklum mun,
heldur því statt og stöðugt
fram að það hafi vísindaleg-
ar sannanir á bak við sig. Þó
hljóma fullyrðingar þeirra
ótrúlega í eyrum. Einn
rannsóknarmannanna er
'. Thomas Johnson við
Coloradoháskóla.
hefur rannsak-
öldrun í þráðorm-
um og er leiðandi á
því sviði. Johnson
segir: „Ég held
að við getum
lengt mannslíf
langt fram yfir
það sem nokk-
urn hefur
dreymt um.
Miðað við þær
framfarir, sem
orðnar eru í
dýrarannsókn-
um, er hugsan-
legt að við getum
náð fram lífs-
skeiðum sem eru
rúmlega tvisvar
ainnum lengri en nú-
verandi meðalaldur.‘‘
Annar leiðandi sér-
fræðingur, dr. Michael
Jazwinski við Louisianahá-
skóla, segir að á næstu 30
árum veröi vísindamenn
búnir að finna genin sem
ákvarða lífsaldur fólks og
verði þá í aðstöðu til að tvö-
falda, þrefalda og jafnvel
fjórfalda hámarksaldurinn,
sem nú er 120 ár. Það er
hugsanlegt að sumir þeirra
sem uppi eru núna verði enn
á lífi eftir 400 ár,“ segir dr.
Jazwinski.
Aðrir sérfræðingar segja
að einu mörkin, sem ævi-
skeiðislengd séu sett, séu
mörk mannlegra tæknifram-
fara. Dr. William Regelson,
læknir við læknaháskólann í
Virginíu, segir: „Með þeirri
vitneskju sem nú er að safn-
ast upp um næringar- og
taugainnkirtlaþætti öldrunar,
gætum við bætt 30 heilbrigð-
um árum við ævi fólks á
næsta áratug. Þegar til
lengri tíma er litið virðast
möguleikarnir á lífslengingu
nánast ótakmarkaðir, eftir
því sem við lærum að
stjórna þeim genum sem
ákvarða öldrun.“
Sú mynd, sem vísinda-
mennirnir draga upp, er
undraverö, jafnvel þegar allir
fyrirvararnir eru teknir með í
reikninginn. Það er engu lík-
ara en að hópur draumóra-
manna hafi tekið við þar sem
Guð hætti og boði nú dögun
áttunda dags sköpunarinnar.
Það, sem þeir hafa í hyggju,
er ekkert minna en uppreisn
gegn þúsund milljón ára
harðstjórn genanna.
Getur verið að þeir hafi
rétt fyrir sér? Spurninguna
verður að taka alvarlega
þegar litið er til stöðu þeirra
sem bera fullyrðingarnar
fram og örra framfara lækn-
islistarinnar á þessu sviði.
Hér verður fjallað um hvern-
ig og hvers vegna við eld-
umst, útskýrt hvers vegna
líffræðingar telja sig geta
þróað öldrunarmeðferðir og
því velt upp hvernig lífið og
heimurinn yrði ef draumurinn
- eða martröðin - um fram-
lengda tilvist yrði að veru-
leika.
FERLINU SNÚIÐ VIÐ
Hugmyndin um lengingu
mannslífa vekur heilbrigðar
efasemdir, svo ekki sé meira
sagt. Eftir 20 ára stöðugar
rannsóknir finnst enn engin
lækning við krabbameini og
öldrun er miklu flóknara fyrir-
bæri en krabbamein. Dr. Hu-
bert Warner, lífefnafræðing-
ur og framkvæmdastjóri
bandarísku öldrunarstofnun-
arinnar, kallar öldrun „flókn-
asta af öllum líffræðivanda-