Vikan - 01.06.1994, Blaðsíða 62

STARFSVETTVANGUR
Skattar eiga, eöli sínu sam-
kvæmt, aö ganga jafnt yfir
alla og eftir því sem kerfið er
einfaldara gengur þaö betur
fyrir sig.
Það er þó ekki hinn al-
menni launþegi sem kvartar
mest og er okkar helsta við-
fangsefni. Það eru fyrst og
fremst þeir sem eru í rekstri
og hafa tækifæri til að svfkja
undan skatti því þar eru und-
heiðarlegu sem eru að
borga alla velferðarþjónust-
una, t.d. skólana og heil-
brigðisþjónustuna, fyrir
skussana."
BESTA VÖRN GEGN
SKATTSKVIKUM -
FÓLKIÐ SJÁLFT
Víða erlendis fara skattyf-
irvöld heim til fólks sem býr
við betri aðstæður en skatt-
Elín og Magnús Örn meö börnum sínum, Árna Frey 12 ára, Friðjóni
Erni 6 ára, Arndísi 5 ára og Ragnheiði Erlu 2 ára.
ankomuleiðirnar. Það fólk
ræður tekjuskráningunni og
gjaldfærslunni, t.d. hvað það
skrifar mikið á fyrirtækin. Al-
mennir borgarar verða oft
reiðir þegar þeir sjá menn
sem stunda rekstur, eiga t.d.
bát, og skrifa öll matarinnka-
uþ heimilisins á rekstur báts-
ins. Við reynum að komast
tekjur þess gefa tilefni til. Af
hverju er þetta ekki gert hér?
„Ég þekki ekki vel skatt-
kerfi annarra landa en þó
virðast skattyfirvöld sums
staðar hafa víðtækari heim-
ildir við rannsóknir en hér.
Skattstofurnar hér eru meira
í eftirliti en skattrannsókna-
stjóri ríkisins hefur rann-
Elín hefur
áhuga á aö
breyta við-
horfi al-
mennings til
skattheimtu
og skattayf-
irvalda. „Til
þess þurfa
skattyfir-
völd aö
leggja sitt
af mörkum
meö því aö
bæta þjón-
ustuna, eins
og nú er
reyndar unn-
iö að.“
s {
i é
fyrir þetta með því að gera
athugasemdir og fá bókhald-
ið til skoðunar en oft er litið á
það sem óþarfa afskiþta-
semi. Við fáum einnig
ábendingar um grun á
skattsvikum frá almenningi
en flestum leiðist slík iðja.
Það er eins og mörgum ís-
lendingum finnist skattsvik
nokkuð sjálfsögð. Þá gleyma
menn því að það eru þeir
sóknir skattsvikamála með
höndum, oft í samvinnu við
skattstjóraembættin. Við
vinnum út frá þeim uþþlýs-
ingum sem við höfum og er
ölium skylt að láta okkur í té
þær upþlýsingar og gögn er
við óskum eftir. Ef fólk er að
fjárfesta meira en það hefur
tekjur til og hefur ekki aukið
við skuldir sínar á skattfram-
talinu getum viö t.d. hafnað
skattframtalinu og áætlað
viðbótartekjur ef í Ijós kemur
að líferyrir samkvæmt skatt-
framtali er óeðlilega lágur.
Fólk þarf að sýna fram á á
hverju það lifir. Við höfum
nokkuð góðar heimildir til að
áætla tekjur ef skattframtöl
eru ófullnægjandi eða þeim
ekki skilað og reynum auð-
vitað að hafa áætlunina það
háa að ekki sé hætta á að
rauntekjurnar séu lægri. Og
auðvitað getum við brugðist
við því sem augljóst er, t.d.
ef við höfum sönnun fyrir því
að menn séu að þvælast á
virðisaukabílunum sínum út
um allt í einkaerindum.
Besta aðhaldið og vörnin
gegn skattsvikum er samt
fólkið sjálft sem er að kaupa
vöru eða þjónustu. Það sér
hvort tekjurnar eru skráðar
með fullnægjandi hætti en
e.t.v. þyrfti að upþlýsa fólk
betur um þessi mál og auka
áróðurinn.1'
Elín segir að mikilvægt sé
að fylgjast með hvort fyrir-
tæki skrái allar tekjur sínar.
Tekjuskráning í verslunum
fer fram í gegnum sjóðsvélar
og getur almenningur fylgst
með því að rétt sé að henni
staðið. Þegar kemur að
þjónustu og vinnu ýmissa
annarra, t.d. iðnaðarmanna,
fer tekjuskráningin fram með
afhendingu reikninga. Þar
eiga skattyfirvöld erfiðara
með að fylgjast með hvort
alltaf séu gefnir út reikningar
en sá, sem kauþir þjónust-
una, veitir aðhald með því
að þiggja ekki afslátt sé
hann boðinn gegn því að
taka ekki nótu. Þá er gjarnan
boðinn 20% aflsáttur en í
raun ætti hann að vera
a.m.k. 60%.
„Sá, sem býður slíkan af-
slátt, er ekki bara að svíkjast
um að innheimta virðisauka-
skattinn, hann er líka að
svindla á tekjuskattinum. Sé
fólk að greiða fyrir vinnu við
byggingar eða endurbætur á
íbúðarhúsnæði sparar það
ekkert með því að þiggja slík-
an afslátt því það fær endur-
greiddan virðisaukaskatt af
slíkri vinnu. Auk þess sem
fólk hefur þá ekkert í höndun-
um ef eitthvað kemur upþ á,
t.d. galli kemur fram í verkinu
og það ætlar að sækja þann,
sem vann verkið, til ábyrgðar.
Þeir, sem vinna þannig
„svart“, ógna líka samkepgn-
isstöðu þeirra sem fara að
lögurn," segir Elín.
MARGT AÐSKOÐA Á
VESTFJÖRÐUM
Elín var sett í skattstjóra-
embættið til eins árs en vill
gjarnan fá lengri ráðningu.
Hún kann vel við sig á ísafirði
en hefur ekki kynnst mörgu
fólki enn, vinnan og fjölskyld-
an hafa tekið mestan tíma.
Hún reynir þó að komast í
eróbikk þegar tími gefst til og
fór á skíðanámskeið einu
sinni í viku í vetur og naut
þeirrar íþróttar vel.
„Hér býr mjög duglegt fólk
sem vælir ekki yfir smámun-
um,“ segir hún. „Atvinnulífið
byggir á þorskinum og stund-
um finnst mér einblínt of mik-
ið á hann. Það eru ýmsir aðr-
ir möguleikar hér, t.d. ferða-
þjónusta og ýmis iðnaður.
Mér finnst stórkostlegt að hér
skuli t.d. vera starfrækt iðn-
fyrirtæki á heimsmælikvarða
með háþróaðar rafeindavörur
í miklum útflutningi, þ.e.
Póls-rafeindavörur. I ferða-
þjónustunni eru örugglega
miklir möguleikar hér, eins og
víða annars staðar á landinu.
Mér finnst ótrúlegt hvað mik-
ið er um að íslendingar hafi
ekki komið á Vestfirði en ef
samgöngur lagast á það ör-
ugglega eftir að breytast því
hér er margt að skoða."
Elín segir að sér hafi þótt
sjálfsagt að halda áfram að
læra eftir stúdentspróf og
hefur reynt að halda sínu
striki þrátt fyrir barneignir.
„Ég hef stundum verið
sþurð hvernig ég fari að
þessu með öll þessi börn en
Magnús er aldrei spurður að
þessu! Þegar yngsta stelpan
fæddist reyndum við að
skiptast á um að vera heima.
Magnús vann þá á Reykja-
lundi og fékk að vinna hálfan
daginn og ég vann hálfan
daginn. Það þótti ekki öllum
sjálfsagt að hann ynni hálfan
daginn og - þótt undarlegt
megi virðast - kom þaö við-
horf helst fram hjá konum.
En þetta gekk mjög vel og er
að mínu viti óskastaða að
geta skipt þannig fæðingaror-
lofinu. Karlmenn eiga að fá
að njóta þess að vera með
börnum sínum og börnin
með þeim.
Að loknu fæðingarorlofi
fengum við au pair stúlku til
að vera heima hjá börnunum
og þannig höfum við þaö líka
núna. Svo eru þau líka í leik-
skóla og skóla. Það er fínt
fyrirkomulag," sagði Elín
skattstjóri að lokum. □
62 VIKAN 5. TBL. 1994