Vikan - 18.01.2000, Blaðsíða 12

af því sem hún fór í gegnum.
Hæstaréttardómararnir þrír
taka síðan nánast ekkert tillit til
allrar þeirrar vinnu sem unnin
var í héraðsdómi. Dómsniður-
staðan fyllir tvær og hálfa vél-
ritaða síðu og þar af er umfjöll-
un um viðbótaskýrslur þriggja
sérfræðinga, sem sérfræðingur
kaus að kalla fölsuð gögn í
einkasamtali okkar á milli, ein
síða."
Faðirinn heimsottí
mæðgurnar oft
Enn annað atriði, sem lagt
var til grundvallar sýknudómn-
um, er að ákærði kom reglulega
á heimili mæðgnanna eftir sam-
búðarslitin. Hvers vegna reyndi
móðirin ekki að forða dætrum
sínum frá umgengni við mann
sem hafði brotið svo gróflega af
sér?
„Móðirin hafði engar laga-
legar forsendur til að meina
föðurnum umgengni við dætur
sínar, það hefðu löglærðir menn
átt að gera sér grein fyrir og
með því að taka hann inn á
heimili sitt gat hún haft full-
komið eftirlit með umgengni
hans við dætur sínar. Mig langar
að nefna, fyrst við erum að tala
um heimili þeirra mæðgna, að í
umræðum um dóminn hefur
Jón Steinar Gunnlaugsson, lög-
maður ákærða, margoft talað
um að þau hafi búið í lítilli íbúð
þar sem erfitt væri að komast
hjá því að verða var við ferðir
annarra heimilismanna. Litla
íbúðin var rúmlega 100 fer-
Vegið að grundvallarmannréttindum
Jón Steinar Gunnlaugsson hefur varið dóm Hæstarétt-
ar í fjölmiðlum og sagt að hann hefði ekki getað fallið á
annan veg. Ólöf Guðný er ósátt við framgöngu hans og
nefnir að hún hafi valdið óþarfa þjáningum. Jón Steinar
var þess vegna spurður hvers vegna hann hefði farið að
skrifa. Var hlutverki hans ekki í raun lokið eftir að dómur
var fallinn?
„Ég hef í raun svarað þessu margoft í greinum mínum.
Hér var felldur götudómur yfir sýknuðum manni á grund-
velli rangrar staðhæfingar. Það var að mörgu leyti verra
en ef hann hefði verið dæmdur sekur. Honum hefur með-
al annars verið útskúfað úr vinnu og fleira. Ólöf Guðný
skrifar grein eftir að dómur er fallinn og fullyrðir að mað-
urinn hafi játað að hafa fróað sér fyrir framan dóttur sína
og Hæstarétti finnist það allt í lagi. Ákærði hefur aldrei
viðurkennt neitt slíkt. Á grundvelli þessarar fullyrðingar
voru send 1600 bréf til Hæstaréttar og svo rammt kvað
að þessu að tölvupóstskerfi réttarins var i raun óstarfhæft
vegna þessa um tíma. (hverju einu og einasta þessara
bréfa var þessi ranga fullyrðing staðhæfð. Dómurinn var
kveðinn upp á grundvelli helgustu reglu hvers ríkis sem
virðir þau mannréttindi að hver maður skuli teljast sak-
laus þar til sekt hans hefur verið sönnuð. Þarna var því
einnig vegið að heiðri Hæstaréttar og ég taldi mér skylt
að andæfa þessari múgæsingu sem fól í sér heiftúðugar
árásir á þá stofnun.
Talað er um skiptar „skoðanir" á sönnunarfærslu og
spyrja má eftirfarandi spurninga: 1. Þegar tveir bera mis-
munandi um atvik, engin vitni eru og engin ummerki, er
þá unnt að sanna með því að skoða hvor sé trúverðugri?
Svar: Nei. 2. Er unnt að sanna afbrot með því að reyna að
sanna að sakborningur hafi framið önnur skyld afbrot?
Svar: Nei. 3. Er unnt að sanna tiltekið afbrot með því að
leiða í Ijós að sakþorningur hafi ann-
arlegar hvatir? Verður til dæmis inn-
metra fjögurra herbergja hæð
með stóru holi. Þeir sem þekkja
ákærða vita að hann vakti á
nóttunni, sofnaði undir morgun
og svaf fram á dag. Móðirin var
í fullri vinnu og þurfti hvíld.
Hefði hún verið að leita að kyn-
ferðisbrotamanni á heimili sínu
öllum stundum hefði hún hugs-
anlega verið varkárari gagnvart
svefnvenjum hans, en líklega
hefðu flestir talið það merki um
að hún þyrfti að leita læknis."
Geðlæknir sem skoðar
ákærða telur hann vera haldinn
gægjufíkn og nefnir að slíkir
menn séu yfirleitt meinlausir og
geri ekki annað en að horfa.
Getur ekki verið að ákærði hafi
einungis horft á dóttur sína?
„Ég hef talað við fagfólk sem
hefur þekkingu á þessum mál-
um og þar kemur m.a. fram að
brot sannað með sönnunarfærslu um að ákærði sé stel-
sjúkur? Svar: Nei. Niðurstaða í margumræddu dómsmáli
er sú að engin tæk sönnunarfærsla hafi átt sér stað.
Auðvitað hefði verið einfaldast og auðveldast að láta
þetta líða hjá án þess að gera nokkuð. I kjölfarið fylgdu
svo, sem ég reyndar sá fyrir, persónulegar árásir á mig.
Þarna er um að ræða viðkvæm, persónuleg málefni og
auðvitað er auðvelt að beina spjótum sínum að mér þeg-
ar menn þurfa á blóraböggli að halda. Hér er ég meðal
annars að vísa til orða Braga Guðbrandssonar, forstöðu-
manns Barnaverndarstofu, en hann virðist telja mig
helsta ákæranda þessarar stúlku. Ég hef aldrei fullyrt að
hún hafi sagt ósatt. Ég hef bent á að afstaða til slíks sé
ekki tekin í svona máli. Við það sannast hvorki sekt né
sakleysi."
Þú talar um götudóma. Er þessi dómstóll götunnar
ekki bara réttlætiskennd almennings?
„Réttlætiskennd almennings! Bréfið sem sent var
Hæstarétti byggði á rangri staðhæfingu sem framkallar
sleggjudóma. Það felur í sér að dómstólar dæmi ekki eftir
þeirri grundvallarmannréttindareglu á Islandi að menn
skuli teljast saklausir þar til sekt þeirra sannast. Við erum
aðilar að Mannréttindasáttmála Evrópu og ef við ætluðum
að breyta þessu yrðum við að segja þeirri aðild upp áður.
Þetta er það sem ég hef verið að benda á í gegnum þá
þoku tilfinningasemi sem hefur umlukið alla umfjöllun
um þetta mál síðan dómur féll. Mér þykir dapurlegt að
þurfa að fjalla um mál þessarar fjölskyldu opinberlega og
hef forðast að draga fram viðkvæm mál sem meðal ann-
ars eru reifuð í hinum birtu dómum, þar er gætt nafn-
leyndar en þeirri nafnleynd var aflétt þegar náinn ættingi
stúlkunnar skrifaði um málið og útskýrði þeirra tengsl. Ég
tel hins vegar að mál sé að linni og að hagsmunum allra
málsaðila sé best borgið
með því."
síðan vinnulag
þriggja dómara í
Hæstarétti sem eru
ámælisverð. Með-
ferð málsins í hér-
aðsdómi er eðlileg
miðað við þá send-
ingu sem hann fékk
að ofan. Þetta mál hefur að
sjálfsögðu sett mark sitt á stúlk-
una og á eftir að fylgja henni
allt lífið. Henni hefur samt tek-
ist ótrúlega, með hjálp sérfræð-
inga að vinna sig út úr þessu.
En enginn á annan kost en að
læra að lifa með áföllum sem
fyrir koma í lífinu. Það sem er
sárt að uppgötva í kjölfar þessa
máls er hvað ofbeldi af þessu
tagi virðist algengt og hversu
vanmáttug fórnarlömbin eru
gagnvart kerfinu."
Ath . Vegna ummæla Jóns Steinars um fuil-
yröingu í fyrstu grein Ólafar Guðnýjar vill hún
taka eftirfarandi fram: í vitnisburði ákærða
stendur orðrétt: "Stundum hefði hann tekið
sængina ofan af henni að hluta til þess að sjá
fótlegg hennar eða læri og stundum heföi hann
líka komið eitthvað við sín eigin kynfæri. Hefði
hann gert þetta til aö fá kynferöislega örvun."
menn sem haldnir eru gægju-
fíkn horfa ekki á börn. Þeir
sækjast, að því er virðist, eftir
að skoða fullorðnar konur."
í einhverri greininni þinni
talaðir þú um að engu væri lík-
ara en dómskerfið hefði tekið
við eftir að ofbeldi föðurins
lauk og haldið áfram að mis-
þyrma stúlkunni. Heldur þú að
hún muni nokkru sinni jafna sig
að fullu?
„Ég tek það fram að það eru
fyrst og fremst vinnubrögð
Hæstaréttar þegar hann vísar
málinu aftur í héraðsdóm og
12 Vikari