Menntamál - 01.12.1950, Blaðsíða 7

MENNTAMÁL
205
svið og kæmi mönnum að gagni við lausn hinna óskyldustu
viðfangsefna. Að því er ég bezt veit, hefur þessi skoðun
lítt staðizt próf. Og telja fræðimenn um þessi efni hana
hjátrú að minnsta kosti að langmestu leyti.
Ef við lítum á þróun gagnfræðaskólanna frá 1880 til
vorra daga, verðum við þess vísari, að breytingin á náms-
efninu er ekki ýkjamikil. Hinar sömu fræðigreinar eru
kenndar, og sízt hefur dregið úr hinu harðsótta málfræði-
námi. Og kennsluaðferðirnar eru ekki heldur stórum
breyttar, enn er sett fyrir sín ögnin af hverju dag hvern
og enn fara kennslustundirnar að miklu leyti í yfirheyrsl-
ur, og markmiðið er að geta munað nógu margt og mikið,
þegar til prófs kemur. Þó hefur orðið gjörbreyting á hlut-
verki skólanna einkum hin síðari ár. Á fyrstu áratugun-
um, jafnvel fyrstu hálfa öldina, sóttu þá að mestu leyti nem-
endur, sem voru tiltölulega vel færir til að stunda það nám,
sem þar var iðkað. Og er þó ekki með því sagt, að námstil-
högun hafi verið alls kostar skynsamleg eða æskileg jafn-
vel fyrir þá nemendur. Skoðun mín er sú, að því hafi farið
talsvert fjarri. En það gekk stórslysalítið að koma fólk-
inu gegnum skólana. Það náði prófum, og það glataði ekki
trú á sjálft sig, og kennurunum fannst þeir sjá nokkurn
ávöxt iðju sinnar. Og vitanlega lærðu nemendur margt
sér til gagns, og þeir höfðu lifað í félagsskap jafnaldra,
eignazt þar vini og átt ánægjustundir, sem þeim hefði vart
getað veitzt að öðrum kosti. Meðan svo gekk til, og svo
gengur það enn til víða, varð ekki vart djúptækrar
óánægj u.
En hin síðari ár, þegar efnahagur almennings tók að
vænkast, fóru ný vandamál að gera vart við sig. Nú fór að
sækja skólana miklu f jölmennari sveit nemenda, sem komst
ekki slysalaust um þær torfærur, sem skólarnir lögðu í götu
þeirra. Við þessum vanda hefur verið misjafnlega brugðizt
í ýmsum skólum. Ekki mun óalgengt, að þessir nemendur
hafi þraukað af einn fimbulvetur, fallið á prófi og horfið