Menntamál - 01.06.1970, Blaðsíða 5

Inngangsorð
Þjóðfélagsbreyíingar á síðustu áratugum hafa orðið
svo örar að líkja má við byltingu. Byltingin snertir ekki
aðeins tækni efnahagslífsins; hún ummyndar allt
menningarsniðið, þ. á m. skipulag og starfsháttu
íræðslustarfseminnar í iðnþróuðum þjóðfélögum.
Einn liður í „fræðslubyltingu nútímans“ eru þær
breytingar, sem gerðar hafa verið á iilhögun kennara-
nnenntunar austan hafs og vestan á undanförnum árum.
Þessar breytingar eru til marks um, hvernig fræðslu-
yfirvöld hafa brugðizt við hinum nýju kröfum iðnaðar-
Þjóðfélagsins varöandi inntak og umtak almennrar
menntunar; því að raunhæft svar við þeim hlýtur að
Þýða samhliða breytingar á hinni almennu fræðslulög-
gjöf annars vegar og löggjöf um kennaramenntun hins
vegar. Svo vill einmitt til, að hér á landi er nú unnið
samtímis að endurskoðun beggja þessara lagaþálka.
Dómbærum mönnum mun hafa verið það Ijóst um
hokkurt skeið, að löggjöfin, sem Kennaraskóla Islands
var sett árið 1963, fullnægir ekki þeim kröfum, sem
Qrannþjóðum okkar þykir hlýða að gera til kennara-
aienntunar. Varðar þetta ekki sízt undirbúningsmenntun
kennaranema og starfsþjálfun.
Hinn 4. júli 1969 skipaði menntamálaráðherra nefnd,
Þl þess að „endurskoða löggjöfina um Kennaraskóla
Islands og gera tillögur um nýskipan kennaranámsins."
^ar nefndinni settur eins árs írestur íil að liúka störfum.
Eitt fyrsta verkefni nefndarinnar var að afla gagna um
aúgildandi löggjöf um kennaramenntun meðal grann-
Þjóða okkar. Eftiríarandi yfirlit byggist að miklu leyti
ó Þeim gögnum. Er því ætlað að sýna, hvernig menntun
'slenzkra kennara á barna- og gagnfræðastigi stendur
al sér, samanborið við menntun kennara fyrir hliðstæð
*r3eðslustig í nokkrum nálægum löndum.
Til þess að skýra þennan samanburð þótti hentugast
aS draga upp grófa mynd, er sýnir tengsl hins almenna
nsms við kennaranámið með tilliti til aldurs nemenda,
'ímalengdar kennaranáms og greiningar þess eftir
skólastigum hins almenna náms. Eru lesendur beðnir
Urn að skoða það mál, er hér íer á eftir, nánast i;em
skýringar við meðfylgjandi uppdrátt (bls. 88). Það skal
áréttað, að uppdrátturinn iekur aðeins iil þess kennara-
náms, sem veitir kennsluréttindi á hinum almennu
fræðslustigum.
Kennaramenntun í Danmörku
Núgildandi lög voru sett 8. júní 1966; leystu þau af
hólmi löggjöfina frá 11. júní 1954. Þótti orðin brýn þörf
á endurskoðun löggjafarinnar, þar sem ný lög höfðu
verið sett um skyldunámsstigið 1958 og 1962. Var þar
kveðið á um ýmsar breytingar á kennsluháttum og
námsefni, er kröfðust aukinnar þekkingar og uppeldis-
fræðilegrar kunnáttu af kennurum. Hin nýja löggjöf um
kennaramenntun í Danmörku kom til framkvæmda 1.
ágúst 1969. Verður nú gerð grein íyrir helztu ákvæðum
hennar.
tnntökuskilyrði. Til inntöku i seminar er krafizt stúd-
entsprófs eða HF-prófs (höjere forberedelseseksamen),
sem telst í meginatriðum ígildi hins fyrrnefnda. HF-nám-
ið var sérstaklega miðað við það, að undirbúnings-
menntun fyrir kennaranám leiddi ekki til blindgötu, held-
ur opnaði nemendum leið til annarra framhaldsskóla en
kennararskóla einna.
Áður hafði gagnfræöapróf, að viðbættu eins árs að-
faranámi, nægt til inngöngu í seminar. Hófst þá kenn-
aranám að öllu jöfnu við 18 ára aldur, en skv. núgild-
andi lögum hefst það ári síðar, þ.e. að loknu iveggja
ára námi frá gagnfræðaprófi að telja.i)
Námstími. Menntun kennarar fyrir barna- og gagn-
fræðastig tekur 31/2 ár hið skemmsta, og 4 ár hið
lengsta, nema undanþágur komi til. Flest kennaraefni
munu verja 4 árum til námsins — Ijúka því við 23ja
ára aldur.
Námsefni og skipulag. Skv. núgildandi lögum ber að
haga kennaramenntuninni eftir tveim meginsjónarmið-
um. í fyrsta lagi skulu allir kennarar á barna- og
gagnfræðastigi hljóta samræmda menntun — slíka
fræðslu í undirstöðugreinum skyldunámsins, að þeir séu
færir um að kenna á öllum stigum þess og geti fylgt
1) Skv. lögunum frá 1958 telst 8., 9. og 10. skólaárið til gagn-
fræðastigsins (realskoletrinet). Sumir gagnfræðaskólanna eru tengd-
ir folkeskolen, aðrir menntaskólum með 10., 11. og 12. árið.
MENNTAMÁL
87