Bjarmi - 01.01.1976, Blaðsíða 5

ranglæti veldur sektartilfinningu,
sviða hjá andlega heilbrigðum
manni. Hann hefur gengið á móti
andlegu lífslögmáli. Samvizkan að-
varar og ásakar, leitast við að varð-
veita ákveðna lífsreglu á svipaðan
hátt og sársaukaskynið á sínu
sviði. Áminning Biblíunnar um, að
maðurinn sé syndari, er til þess að
beina huganum að raunveruleikan-
um og til þess að kenna manninum
að horfast í augu við sannleikann
án þess að örvænta. „Laun syndar-
innar er dauði. Dæmið ekki, svo
að þér verðið ekki dæmdir. Hví
sér þú flísina í auga bróður þíns,
en tekur ekki eftir bjálkanum í
auga þínu? Þeim, sem Guð elska,
samverkar allt til góðs. Sannleikur-
inn mun gera yður frjálsa“. Að
viðurkenna sekt sína, iðrast og
reyna að laga það, sem aflaga fór,
öðrum til heilla, verður aldrei or-
sök geðsjúkdóms. Sá, sem brotið
hefur af sér, en fær ekki eðlilega
sektartilfinningu, þegar honum er
gert brotið ljóst, hefur brenglaðan
persónuleika. Sumir afbrotamenn
eru þeirrar tegundar. Þeir hafa
ekki verið aldir upp með það í huga
að taka tillit til náungans. Menn
með brenglaðan persónuleika eru
oft hættulegir, einnig í kristnu sam-
félagi, og í öfgahópum eru þeir
áberandi.
Samfélag manna krefst ákveð-
innar tillitssemi. Félagsleg heild
hefur í för með sér vissa áhættu
fyrir þá einstaklinga, sem mynda
hana. Frá hreinu líffræðilegu sjón-
armiði geta foreldrar, fjölskylda,
þjóðfélag, trú og siðir verið hindr-
un fyrir ákveðinn líffræðilegan
þroska. En maðurinn er meira en
líffæri. Hann er einnig sál og fé-
lagsvera. Og sálinni og félagsver-
unni er einnig ýmislegt nauðsyn-
legt, engu síður en líkamanum.
Jafnvægi er þýðingarmikið. Hin
raunsæja mannsmynd Biblíunnar
kemur þarna að góðum notum, þar
sem fullt tillit er tekið til manns-
ins sem heildar, anda hans, sálar
og líkama, einstakra þarfa hans og
samspils hans við aðra einstaklinga
á jafnréttisgrunni. Þroskaður mað-
ur hefur góða hugmynd um skyld-
ur sínar og ábyrgð. Kristin trú gef-
ur honum þetta ásamt fyrirgefn-
ingu syndanna, sem hann fær
hvergi annars staðar, öryggiskennd,
traust og frið og ró í hjarta, að
vera í Guðs hendi, á hverju sem
gengur. Mikilvægt er að gera sér
grein fyrir því, að kristin trú er
samfélag við Krist og sem slík get-
ur hún haft bætandi áhrif á geð-
heilsu. En trú er engin geðlækn-
ing, menn geta verið vantrúaðir
og trúlausir og samtímis heilbrigð-
ir eða veikir á líkama og sál. Sú
kristna boðun, sem fram fer meðal
flestra, kirkjudeilda, vinnur áreið-
anlega að því að skapa heilsteypt-
ari menn. En því miður: Litlir
öfgahópar eru einnig meðal þeirra,
sem kalla sig kristna. Þar eru menn
með brenglað sálarlíf alls ráðandi.
Á öðrum sviðum er þessu eins var-
ið, samanber öfgahópa í stjórn-
málum. Það út af fyrir sig gerir
ekki svo mikið til, þó að slíkir ein-
staklingar hópi sig saman, en upp-
eldisáhrif þessara manna geta
stundum verið mjög skaðleg. í
Noregi fann geðlæknir einn merki
um óheillavænlegt, trúarlegt upp-
eldi hjá um það bil einum af hverj-
um þúsund geðsjúklingum. Líklega
er þetta hlutfall enn þá minna hjá
okkur hér á íslandi.
Niðurstöður þessara hugleiðinga
eru þær, að venjuleg, kristin boðun,
kristið uppeldi og trú valdi ekki
geðsjúkdómum né geðveiklun.
Menn, sem játa kristna trú, en hafa
sjúklegar persónubreytingar, geta
aftur á móti haft slæm uppeldis-
áhrif með trú sinni. Sorgleg en sem
betur feii afar sjaldgæf dæmi eru
til um slíkt. Þau gefa samt ekkert
tilefni til neinna alhæfinga. Margt
bendir til þess, að kristin trú hafi
heillavænleg áhrif á geðheilsu
manna. Vísindalegar rannsóknir á
þessu sviði eru, eftir því sem ég
bezt veit, enn af skornum skammti.
Jafnvel þó að svo færi, að rann-
sóknir sýndu aukna tíðni hugsýki
meðal kristinna manna, væri það
ekkert neikvætt, þar eð kristin-
dómurinn höfðar á sérstakan hátt
til þeirra, sem erfiði og þunga eru
hlaðnir. Persónulega er ég sann-
færður um gildi kristinnar trúar
fyrir manninn allan, anda hans, sál
og líkama.
Ásgeir B. Ellertsson.
4*
Ásgeir B. Ellertsson, dr. med., er
yfirlæknir endurhæfingardeildar Borg-
arspítalans i Reykjavík. Hann er sér-
fræðingur í heila- og taugasjúkdóm-
um. Doktorsnafnbót hlaut hann i Sví-
þjóð fyrir ritgerð um mænusjúkdóma.
r--------------------------------------------n
VIZKA
Hvað ei• raunverulegur mann-
kœrleikur? Aö sjá mennina
eins og þeir eru og elska þá
samt. — P. Rosegger.
4*
Daggardropi framkvœmir
vilja Guös engu síöur en regn-
skúrin. — F. Bacon.
4*
Sá, sem er ekki fús til aö
fyrirgefa öörum, eyöileggur
þá brú, sem hann veröur sjálf-
ur einlwern tíma aö ganga
yfir. — Nemo.
4*
Láttu bænina vera lykilinn á
morgnana og lásinn á Tcvöld-
in. — Th. Brown.
4*
Þaö va.röar meiru, hvaö sam-
vizkan veit um þig en hvaö
nágranninn segir um þig.
4*
Reyndu ekki aö fara yfir án-i,
fyrr en þú ert kominn aö
henni. Þegar þú ert kominn
aö henni, kemstu sennilega aö
raun um, aö yfir hana er brú
eöa ferja, sem ber þig yfir.
— Weatherhead.
4i»
Þú getur gefiö, þangaö til þú
verður ríkur, eöa þú getur
haldiö þangaö til þú veröur
fátœkur. — Kane.
5