Heima er bezt - 01.07.1952, Side 12

204
Heima er bezt
Nr. 6
hátt og sjóveiki. Veikin verður
tæplega svo slæm, að hraustir
menn verði óvinnufærir.
Eins og áður var getið, er gert
ráð fyrir því, að geimstöðin verði
eins og hjól í laginu. Vegna hins
mikla kostnaðar við að koma
efninu upp í geiminn — elds-
neytið eitt kostar 8 milljónir
króna í hverja ferð — verður
stöðin höfð eins lítil og hægt er
að komast af með. Trúlegt er
þó, að hún verði ekki minna en
100 metrar í þvermál, og vistar-
verur á þrem hæðum í hringn-
um. Sennilega verður stöðin sett
saman úr einum 20 deildum, sem
verða smíðaðar sérstaklega úr
nylon og plast efnum, og deild-
irnar skeyttar saman síðast, þeg-
ar allt annað er tilbúið. Loftþétt
skilrúm verða á milli deildanna,
líkt og í kafbátum.
Nauðsynlegt er að hafa loft-
þéttu skilrúmin vegna leka-
hættu. Eins og kunnugt er, er
mergð af vígahnöttum og
stjörnuryki á sveimi í himin-
geimnum, Það, sem við köllum
stjörnuhrap, orsakast af því, að
lítill vígahnöttur, e.t.v. aðeins á
stærð við litla byssukúlu, hefur
rekizt inn í gufuhvolfið, glóð-
hitnar af loftmótstöðunni og
brennur upp. Aðeins stærstu
stjörnusteinar komast tii jarðar-
innar áður en þeir brenna upp.
Reiknað hefur verið út, að geim-
stöð af þeirri stærð, sem gert
var ráð fyrir hér að framan, yrði
fyrir stjörnusteinsskoti að með-
altali tvisvar sinnum á mánuði.
Geimbúunum yrði því veruleg
hætta búin af þessari skothríð,
því að hún er svo kraftmikil, að
jafnvel lítið skot mundi fara í
gegn um tveggja þumlunga
stálbrynju. Sumir vísindamenn
hafa talið, að ekki yrði hægt að
sjá við þessari hættu, en flestir
eru þó orðnir þeirrar skoðunar,
að takast muni að draga svo úr
henni, að sennileikinn fyrir slysi
ætti ekki að verða meiri af völd-
um loftsteina í geimstöðinni en
t. d. af bifreiðaumferð í stór-
borgum. Ekki er sennilegt, að
hægt verði að hafa brynjuna svo
sterka, að hún haldi úti nema
hluta af skothríðinin. Eitt og
eitt skot færi í gegn um stöðina.
Líkurnar fyrir því, að þau skot
lentu í mönnum, eru svo litlar,
að ekki getur talizt háskalegt.
Hins vegar mundu sum þeirra
a.m.k. valda loftþynningu í gegn
um gatið, sem þau skilja eftir á
belgnum, og ef loftþynningin er
mjög snögg, gæti það valdið
dauða þeirra, sem í deildinni eru.
Ástæða er þó til að ætla, að ekki
verði mörg slys af völdum loft-
steina. f fyrsta lagi verður hægt
að búa svo um, að smæstu göt-
in loki sér sjálfkrafa, til bráða-
birgða, og í öðru lagi mundi hver
maður alltaf hafa tiltækin loft-
þéttan öryggisbúning, sem hann
gæti smeygt sér í á örfáum sek-
úndum og hafst við í þangað til
honum yrði komið til aðstoðar.
Öll umferð í næsta nágrenni
við stöðina fer fram í einskonar
rakettu-„bílum“, sem taka tvo
eða þrjá menn og eitthvað af
vörum. Þegar bíllinn er á stöð-
inni, fellur hann eins og tappi í
stút og lokar stútnum. Loftþétt
hurð verður á framenda bílsins,
og önnur í stútnum, alveg við
bílinn. Ef báðar hurðirnar eru
opnar, er bíllinn aðeins hluti af
stöðinni, og sama loftþyngd í
honum og stöðinni. Þegar bíll-
inn fer af stöðinni, skríður bíl-
stjórinn inn í hann, báðum hurð-
um er lokað og bílinn má losa
úr tengslum við skipið án þess
að það hafi nokkur áhrif á loft-
þyngdina í geimfarinu eða bíln-
um sjálfum. Ef bílstjórinn þarf
að opna bílinn úti, eða fara út
úr honum, verður hann auðvit-
að í loftþéttum búningi.
Til þess að gera lífið ofurlítið
þægilegra, verður stöðin látin
snúast hægt um öxul sinn, og
þó nægilega hratt til þess, að
menn og hlutir hafi svo sem
þriðjung þeirrar þyngdar, sem
þeir hafa niðri á jörðinni. í stöð-
inni verður það þá miðflóttaafl
hjólsins, sem gefur þungann.
Samt sem áður verða menn að
temja sér aðrar hreyfingar en á
jörðinni. Það væri t. d. ekki ráð-
legt að stökkva mjög snögglega
upp úr sæti sínu, því að þá gæti
maður átt á hættu að hendast
óþægilega út í horn, hinum
megin í herberginu. Það er þó
engin ástæða til að ætla, að líf-
ið úti í geimstöðinni verði
mennskum mönnum ofviða, því
að því virðast ótrúlega lítil tak-
mörk sett, hvað hægt er að æfa
Með frásöguþættinum
„Síðasta skeiðið“ í síðasta hefti
þessa rits átti að fylgja mynd af
Árna Einarssyni, en hún varð
of síðbúin. Um leið og myndin er
nú birt, þykir hlýða að gera
stuttlega grein fyrir ætterni
Árna og nokkrum helztu æviat-
riðum.
Arni Einarsson.
Árni var fæddur 11. sept. 1828
í Hátúni á Vatnsleysuströnd.
Foreldrar hans voru Einar Jóns-
son, ættaður úr Svínadal í Húna-
þingi, og kona hans, Ólöf Ólafs-
dóttir, frá Kveingrjóti í Dala-
sýslu, Illugasonar. Árið 1854
fluttist Árni í vist að Laxárdal
í Hrútafirði, en áður hafði hann
um skeið verið vinnumaður á
Húki í Miðfirði. í Laxárdal bjó
um þessar mundir móðurbróðir
Árna, Jóhann Ólafsson, merkis-
bóndi, vel fjáður. Var Árni í Lax-
árdal, unz hann fór að eiga með
sig sjálfur.
Árni kvæntist 24. okt. 1862
Guðrúnu Bjarnadóttur frá Borð-
eyri Mallgrímssonar. Hófu þau
búskap næsta vor á Kjörseyri og
bjuggu þar og á Hlaðhamri, unz
þau fluttust að Grænumýrar-
tungu vorið 1874. í Grænumýr-
menn upp í með góðri þjálfun.
Allir þeir vísindamenn, sem bezt
þekkja til, eru fullvissir um, að
verkefnið hefur verið leyst
fræðilega, og það er aðeins
tíma-atriði, hvenær það verður
framkvæmt.