Heima er bezt - 01.10.1955, Side 15

Nr. 10
Heima er bezt
303
á slíku gæti ég alls ekki lifað,
enda væri ljóðagerð ekki annað
en bókmenntaleg heilaköst.
Lágstéttarhugsunarháttur hans
og skyldurækni gerðu hann
smeykan við allt sem á einhvern
hátt var óvenjulegt. f nokkur ár
lét ég lítið á bókmenntalegu
heilaköstunum bera, en svo hitti
ég af hreinni tilviljun ungan
mann, sem birti eftir sig kvæði
í tímaritinu „Vild Hvede” og
hann leit allt öðrum augum á
kvæðin mín en pabbi. Ég var
tæpra 18 ára þegar þetta gerðist.
Samkvæmt ráðum unga manns-
ins talaði ég við ritstjóra „Vild
Hvede” og upp frá því hefir leið
mín legið meðal bókmennta-
manna. Þegar ég var 21 árs kom
fyrsta ljóðabókin mín, Pigesind,
út og síðan hefur allt gengið
eins og að sjálfu sér. Ljóðabæk-
ur, smásögur og skáldsögur hafa
orðið til, ein bókin af annarri.
Ég hef yfirgefið bernskuum-
hverfið og hverf ekki þangað
aftur nema í bókunum sem ég
skrifa. En þótt allur almenning-
ur hafi viðurkennt mig sem rit-
höfund, gerir faðir minn það
ekki meðan hann lifir. Það er
gagnstætt lífsskoðunum hans,
að nokkur skuli geta unnið sér
fyrir brauði með því að skrifa
bækur. Eigi að síður safnar hann
öllum blaðaummælum um mig
sem hann nær í. Þegar fundum
okkar ber saman fer hann allt-
af með mig eins og ég sé sami
telpukrakkinn, sem ekki vildi
hlýða ráðum hans um að halda
í eftirlaunastarfið, sem hann út-
vegaði mér.
Innst inni tek ég þetta talsvert
nærri mér, þó ég tali sjaldan um
það. Bróðir minn, sem tók
sveinspróf í málum og síðan
kennarapróf, telur faðir minn
fyrirmynd ungu kynslóðarinnar,
hann fer aldrei ótroðnar brautir.
Hér lýkur frásögn Tove Dit-
levsen, sem nú er ein þekktasta
skáldkona Dana og að undan-
skilinni Karen Blixen, þekktasti
skáldsögurithöfundurinn í hópi
danskra kvenna. Lítið hefur ver-
ið þýtt af verkum Tove Ditlevsen
á íslenzku, þó mun Halldór
Kristjánsson bóndi á Kirkjubóli
hafa þýtt eftir hana kvæði, en
ekki hefi ég það við hendina að
sinni, svo ég verð að láta mér
nægja að birta brot úr óprent-
uðum þýðingum á tveimur kvæð-
um, sem bæði standa í bókinni
Pigesind.
Fyrst birti ég brot úr kvæðinu
Ritual.
Þegar ég dey í kolsvartri kistu
kýs ég að meta dauðann.
Færið mig áður í flauelskjól,
fallegan litaðan rauðan.
Svarta kisan hún sæmir mér best
því sjálf er ég björt í framan.
Annarra kisur eru alltaf hvítar,
að einni dökkri er gaman.
Eigi vil ég að önugir karlar
arki með kistuhnokka.
Ellefu sætar ungar telpur
eiga með líkið að skokka.
Ástkæru vinir ei skal mig syrgja
þótt ynni ég lífi björtu,
var ég löt og mér líður vel
í litlu kistunni svörtu.
Hitt kvæðið heitir á dönsku
Alene for dig.
Það logar um ljósar nætur,
logar fyrir mig eina,
og blási ég á það blossar það
hærra
bara fyrir mig eina.
En andir þú rótt, og andir þú
hljótt
er ljósið fegurs.ta ljósa gnótt
það brennir í mínu brjósti ótt
bara fyrir þig einan.
í skáldsögum, sem Tove Ditlev-
sen hefur skrifað, hefur hún
lýst bernskuumhverfi sínu og
þeim vandamálum, sem við það
voru tengd, á þann hátt að fáum
mun gleymast, sem þær lesa. í
bókinni, Man gjorde et barn for-
træd, fylgir le andinn hræðslu-
gjarnri stúlku, sem þráir ham-
ingjuna gegnum allskonar örðug
leika, ekki sízt huglæga. I barn-
dommens gade er brugðið mynd-
um úr umhverfi því, sem ég
lýsti að nokkru í upphafi þessa
þáttar. Lesendur þurfa ekki að
leita glansmynda í bókum Tove
Ditlevsen, en þar er að finna
sterka þrá eftir hamingju og ást-
um, lýsingar á því umhverfi, sem
olnbogabörn þjóðfélagsins verða
að gera sér að góðu, hvort sem
þau hafa lent í því vegna sjálfs-
skaparvíta eða af öðrum sökum,
til þess tekur Tove Ditlevsen
naumast afstöðu, hún lýsir en
dæmir ekki, að minnsta kosti
ekki beinlínis. Tove Ditlevsen er
lagleg ljóshærð stúlka með falleg
blá augu. Öll framkoma hennar
er blátt áfram og aðlaðandi. Að-
eins rúmlega tvítug varð hún
þjóðkunn í heimalandi sínu og
vafalaust á frægð hennar eftir
að berast um mörg lönd þegar
tímar líða.
Ó. G.
Leiðréttingar
Nokkrar prentvillur hafa
slæðst inn í greinina, „Kaflar úr
endurminningum Guðbjargar S.
Árnadóttur“ í júlíheftinu og
leiðréttast þær hér með. Á bls.
201 i 1. dálki neðstu línu, stend-
ur „Ólafs“ — „hann“, á að vera
Ólafar,-hana. í 2. dálki stendur
,;Ónastöðum“ í 14. 1. a. n. og
„Ormsstöðum" í sama dálki, 9.
1. a. n., en á hvorttveggja að vera
Orrastöðum. í sama dálki 2. 1. a.
n. stendur „bjuggu“ en á að vera
byrjuðu. í 3. dálki á sömu bls.
hefur ruglast um Jón á Fanns-
stöðum og Ólínu. Valgerður hét
ein af dætrum þeirra, móðir
Klöru, en Ingunn Einarsdóttir
uppeldisdóttir. Eru lesendur
beðnir að athuga þetta og leið-
rétta. Ennfremur hafa nokkrai;
villur slæðst inn í sumar vísurn-
ar í greininni, þessar helztar:
Á bls. 202, 1. dálki í annari vísu
að neðan stendur „dóttir“ í 2.
visuorði, í stað dróttir, 3. v.
„hvar“ á að vera hvað og fjórða
„túlaða“ f. sálaða. í 2. dálki, 5. v.
að ofan, 1. vísuorði stendur
„Daða gjörð“ á að vera Dáða-
gjörð, sömu vísu, 2. vo. „förfun
tínum“, á að vera förfuð linum;
í 8. v. 2. vo. „barna“, á að vera
bana og „svöðutár“ í 3. vo. á að
vera svöðusár. í 3. dálki 3. v. a. o.
3. vo. „leiða þá“, en á að vera
leiði há. í neðstu v. í 3. d. „annar
í 2. vo., á að vera amar. í 3. d. 201.
bls. 27. 1. a. o. stendur „1842“, en
á að vera 1872.