Heima er bezt - 01.06.1981, Blaðsíða 31

Heimurinn er
betri en við höldum
Krístján frá Djúpalæk:
Píla Pína.
Rvík 1980. örn og örlygur.
Hér hefir Kristján sest niður til að segja
börnum ævintýri um litla mús, ævi hennar
og þroska. Er ævintýrið sagt á fögru máli,
sem bömin skilja, og vonandi skynja þau
einnig andann að baki orðanna, útþrána
og þekkingarþorstann, og þau skynja að
furðumargt er líkt með þroskasögu
mannsbarnsins og músarbarnsins. Niður-
lagserindi æfintýrsins er boðskapur þess í
hnotskurn:
Heimurinn er betri en við höldum.
Hitt er flest af okkar sjálfra völdum,
sem móti blæs og miður fer.
Best er öllu böli því að gleyma,
sem bætt við ekki fáum úr, og dreyma
það eitt, sem fallegt er.
Ef æfintýri Pílu Pínu gæti kennt börn-
um þetta, mundi margt breytast til hins
betra, og þá er ekki til einskis ort. Æfin-
týrið er með myndum eftir Pétur Hall-
dórsson og lög við Ijóðin eftir Heiðdísi
Norðfjörð.
Þingeyskur fróðleikur
Árbók Þingeyinga 1979
Ritstjórar: Arnljótur Sigurjónsson, Kinnur
Krístjánsson og Sigurður Gizurarson.
Akureyri 1980.
Nýlega kom 22. árgangur Árbókar Þing-
eyinga út undir ritstjórn nýrra manna.
Virðist sem þeim hafi tekist fullkomlega
að halda uppi merki fyrirrennara sinna
við ritstjórnina og er bók þessi eins og
bækur fyrri ára full af fróðleik um þing-
eysk málefni, bæði gömul og ný. Árbók
Þingeyinga hóf útkomu árið 1958 og var
aðalhvatamaður útgáfunnar Jóhann
Skaptason fyrrv. sýslumaður. í ritsafni
þessu er samankominn mikill fróðleikur
sem safnast hefur saman í heftin undan-
farin 22 ár, efni sem annars hefði e.t.v.
farið forgörðum eða legið í skúffum eng-
um til ánægju. Forsíðumynd Árbókar-
innar er af Húsmæðraskólanum á Laug-
um og er aðalgrein bókarinnar um Hús-
mæðraskóla Þingeyinga fimmtíu ára eftir
Pál. H. Jónsson sem hefur átt drjúgan þátt
í ritun bókarinnar síðustu árin. Af öðru
efni sem vakti sérstaka athygli mína var
viðtal við Guðrúnu Þórðardóttur sem
varð 100 ára 10. september 1979, og var
við það tækifæri gerð að heiðursborgara
Húsavíkur. Viðtalið er skráð af Ástu
Jónsdóttur og þó það sé stutt, þá lýsir það
þessari gömlu konu einkar vel. Margt
fleira mætti nefna af efni úr Árbókinni,
t.d. frásögn Teodórs Gunnlaugssonar á
Bjarmalandi eða Æskuljóð Völundar
Guðmundssonar, en hér skal þó látið
staðar numið.
Árbók Þingeyinga er heilsteypt verk og
merkt framtak sem Þingeyingar geta verið
stoltir af og er vonandi að bókin haldi
áfram að koma út í framtíðinni í svipuðu
formi og verið hefur. — GM.
ísland á
stríðsárunum
Sólrún B. Jónsdóttir:
ÍSLAND
Á BRESKU YFIRRÁÐASVÆÐI.
Rvík 1980. Menningarsjóður.
Rit þetta er gefið út af sagnfræðistofnun
Háskólans, og er að stofni til magister-
prófritgerð höfundar við Lundarháskóla.
Nær eingöngu er stuðst við óprentaðar
heimildir, þ.e. skjöl geymd í ráðuneytum á
íslandi, Bretlandi og í Danmörku. Er þar
því margt, sem er lítt kunnugt almenningi
og annað einungis mjög lauslega. Því að
þetta er í fyrsta sinni, sem frumgögn í
málinu birtast, enda þótt alkunnugt væri,
að Bretar voru hér mjög umsvifamiklir á
heimsstyrjaldarárunum fyrri, og margt
misjafnt um það rætt. Margt er þarna
nýstárlegt, t.d. það hve Bretar virðast hafa
verið seinir á sér að skilja þýðingu Islands
í styrjöldinni. Ljóst er af ritinu hversu
mjög ísland var háð Bretum á þessum ár-
um, og þótt vér hefðum óskað að margt
væri öðruvísi gert, þá má samt sjá hver
nauðsyn oss það var að njóta þó samskipta
við vinveitta lýðræðisþjóð. Það er létt að
hugsa sér. hver kjör vor hefðu orðið ef við
einræðisstjórn hefði verið að etja. Margt
má af bókinni læra og draga af henni
lærdóma um framtíðina, þótt tímar séu
breyttir, og hún þrátt fyrir allt að sýna oss,
að vér erum hlekkur í samstarfi vestrænna
þjóða, og okkur ekki síður en þeim
nauðsyn að eiga við þær vinsamleg skipti.
Að því leyti er góður fengur að bók
þessari.
Frá seið- og
galdralögum
Hallgrímur Helgason:
ÍSLENSKAR TÓNMENNTIR.
Rvík 1980. örn og örlygur.
Bók þessi er doktorsritgerð höfundar og
fjallar um elstu tónmenntir fslendinga,
kvæðalögin og fornsögu þeirra allt frá seið
og galdralögum. Er þetta fyrsta íslenskt
músikvísindarit á háskólastigi og af því
einu væri það metfé. Annars er það ekki á
færi annarra en tónmenntaðra manna að
dæma verkið, en viðurkenning sú sem
höfundur hefir hlotið fyrir það hjá merk-
um háskóla er trygging þess, að vel sé að
unnið. Bókin er fallega útgefin.
Erlendur maður
skrifar íslenska
unglingasögu
Svend Ottos:
HELGI FER í GÖNGUR.
Rvík 1980. Almenna bókafélagið.
Það er ekki algengt, að erlendir barna-
bókahöfundar sæki efni til ísiands, en það
hefir þessi höfundur gert, og segir hann
þar sögu af skagfirskum strák, sem fær að
fara í göngur, en lendir þar í allmiklum
háska, en allt fer vel að lokúm. Höfundur
hefir dvalist á íslandi, og er athyglisvert
hve vel hann hefir kynnt sér göngurnar og
allt, sem þeim fylgir og þá fremur öðru
viðhorf unglinganna, sem fara í göngur í
fyrsta sinn. Þetta er myndasaga, og eru
myndirnar ánægjulegar nema mér líka
ekki kindurnar.
Heima er bezt 215