Heima er bezt - 01.06.1981, Blaðsíða 32

Bók sem vekur
fróðleiksþrá
Ron Taylor og Mark Lambert:
MAÐURINN OG TÆKNIN.
Rvík 1980. örn og örlygur.
Þetta er ekki eiginleg barnabók, mætti
fremur kallast unglingabók, en raunar er
hún jafnt fyrir unga og gamla, alla sem
vilja vita nokkur deili á tækni nútímans,
og þá ekki aðeins þeim furðutækjum, sem
vér sjáum eða heyrum um daglega að
heita má, heldur einnig sögu þeirra og
þróun frá fyrstu tíð. Bókin er í tveimur
þáttum: Maðurinn og tæknin og Sam-
göngur á ýmsum tímum. Þar er sagan
rakin frá hjólinu og eintrjáningsbátnum til
járnbrauta og stórskipa nútímans, og frá
fyrstu draumum manna um að svífa í lofti
til hinna fullkomnustu flugvéla, svo að
eitthvað sé nefnt. Textinn virðist vera skýr
og glöggur, og myndirnar frábærar til
skýringar. í rauninni er þetta alfræðibók,
sem bæði er fræðandi og skemmtandi. Má
segja að hver grein og hver opna veki
löngun eftir meiru, og þegar þessi bók er
lesin til enda er fróðleiksþráin vakin og
um leið sókn unglingsins eftir stærri bók-
um og meiri fróðleik. Slíkar bækur eru
menntandi og góðar. Þetta er fyrsta bókin
í fyrirhuguðum bókaflokki sem heitir:
Heimurþekkingar og er ný bók væntanleg
að ári. Þýðandi er Bogi Arnar Finnboga-
son.
St. Sid.
Enn ein stríðsbók
Innrásin á Ítalíu
Robert Wallace:
HEIMSSTYRJÖLDIN 1939-1945.
ÍTALÍUSTRÍÐIÐ.
Rvik 1980. Bókaklúbbur AB.
Þetta er 8. bókin í flokknum um heims-
styrjöldina síðari, og segir þar frá innrás-
inni á Ítalíu og stríðinu þar, og falli
Mussolinis. Þar fræðist lesandinn um
mikla sigra, ægilegt blóðbað og frámuna-
leg mistök bandamanna, sem mann hlýtur
að undra að skyldu eiga sér stað. En þau
eru skýrt dæmi um, hversu örlagarík tog-
streita og metnaður forystumanna, sem þó
stefna að sama marki, geta orðið. Það er
staðreynd, er segir um bókina í tilkynn-
ingu: „Stríðið er orðið vitfirringsleg
örvæntingarbarátta á báða bóga — her-
irnir eru sendir fram fyrir byssukjaftana
einn eftir annan til þess eins að falla í strá
að því er virðist". Eins og í fyrri bindunum
er sagan sögð öðrum þræði í myndum,
enda slíkt orðin tíska. Þýðandinn er Björn
Jónsson.
Lesendur leiddir í
heim vísindanna
Tony Wolf: Litla og skemmtilega upp-
finningabókin: Andrés Indriðason þýddi.
Rvík 1979. örn og örlygur.
Þessi bók er ætluð börnum. Hér eru
lesendurnir leiddir inn í heim raunvísind-
anna, og þeim sýnt í máli og myndum
hversu helstu uppfinningar mannkyns-
sögunnar hafa orðið til, allt frá því mönn-
um lærðist að nota eldinn, finna járnið og
smíða hjólið, til eldflauga, þotna og
kjamorku. Frá þessu er skýrt í stuttu,
skýru máli og með skemmtilegum mynd-
um, er hvort tveggja vel til þess fallið að
örva áhuga lesendanna og hvetja þá til að
spyrja og afla sér vitneskju um meira af
því tagi. Lesefnið er í senn skemmtilegt og
vekjandi.
Minjar - myndir
Framhald af bls. 186.
sveifla orfi og handleika hrífu og
reipi, leggja á reiðing, eða sjómennina
klæðast innlendum skinnklæðum,
leggjast á árar og draga fisk úr sjó með
frumstæðum tækjum. Og þeir eiga
einnig að sýna oss fólkið við tóm-
stundaiðju, jafnvel listiðnað, eða
veisluklætt við svignandi matborð,
eða að dansi og leik. Og þannig mætti
lengi telja.
Þorsteinn Erlingsson kvað endur
fyrir löngu í afmæliskveðju til þjóð-
minjasafnsins um minjavörðinn, að
hann sæi „pils og hökla hendast þar
með hjör og skaut um salinn. Þar
hrynur ryð, þar hvítnar stál í höndum
röskra sveina.“ Slík sýn á að opna
skólafólkinu, þegar það fær að sjá og
skoða minjar safnanna. Þeir eiga að
gera líf og sögu þjóðarinnar lifandi
fyrir hugskotssjónum þess. Ef slíkt
tekst, þarf enginn að óttast áhuga-
leysi, né skort á athygli.
En til þess að svo megi verða þurfa
minjasöfnin að taka upp nýja starfs-
hætti, og skólamir að búa sig í stakk til
að taka upp samstarf á þessu sviði.
Svo þarf að búa að söfnunum að
þau hafi öll í þjónustu sinni menn,
sem séu þess umkomnir að gæða
hlutina lífi með því að skýra þá og
notkun þeirra. Þá þarf og að gagn-
skoða geymslurúmin, velja þaðan þá
muni, sem mest má læra af og dreifa
þeim um skólana, þar sem fæstir
þeirra geta veitt nemendum sínum
nema litla tilsögn með heimsókn i þau
söfn, sem fyrir eru. Þannig yrðu til í
hverjum skóla hóflega stór minjasöfn,
sem gegndu svipuðu hlutverki og
bókasöfnin. Og vitanlega þurfa kenn-
ararnir að afla sér þeirrar þekkingar
sem nauðsynleg er til að söfnin megi
verða að fullum notum. Skólasöfnin
yrðu í umsjá héraðssafnanna, og þau
gættu þess í samvinnu við skólana að
söfnunum yrði haldið við og fyllt í
eyður eftir því sem þörfin krefði eða
getan leyfði.
Ef þessi skipan kæmist á, er engin
hætta á að geymslurými safnanna of-
fyllist. Þá væri og enn meiri hvöt til
almennings að halda sem flestu til
haga,' því að not yrðu þá fyrir margt,
sem manni dettur ekki í hug í fljótu
bragði. Minjasöfnin væru þá ekki
lengur kaldir sýningarsalir eða yfir-
fylltar geymslur, heldur lífrænn þátt-
ur í menntakerfi þjóðarinnar, Og það
sem mest er um vert skólaæskan
kæmist í nána snertingu við liðinn
tíma, kjör þjóðarinnar og sögu, og
mætti það verða til að verðveita sam-
hengi sögunnar og auka ást á liðnum
kynslóðum og virðingu fyrir baráttu
þeirra.
St. Std.
216 tteimu er bezl