Ársrit Verkfræðingafjelags Íslands - 01.01.1915, Blaðsíða 5

5
anlegt er þannig talið alt graslendi, sem liggur ekki
hærra yfir sjávarmáli en tún gera nú, og byggist
þetta á því, að jeg tel að all slíkt land megi gera
annaðhvort að túni eða áveituengi. Nákvæm gat
mælingin vitanlega ekki orðið. Niðurstaðan varð sú,
að stærð ræktanlega landsins mældist þannig, talin
í hektörum (1 lia. um 3x/e vallardagslátttu):
Ej'jafjallahrepparnir ... 20 200 ha.
Austur-Landej'jahr. ... 14 200 —
Vestur-Landeyjahr. . . . 12 400 —
Fljótshlíðarhreppur. . . . 8 900 —
Hvollireppur............ 6 200 —
Rangárvallahreppur ... 9 600 —
Holta- og Ásahreppar . . 34 000 —
Landmannahreppur ... 9 800 —
Rangárvallasýsla öll 115 300 ha.
Gnúpverjahreppur .... 6 900 ha.
Hrunamannahreppur. . . 10 000 —
Biskupstungnahreppur . . 21 600 —
Grímsneshreppur......... 17 800 —
Laugardalshreppur .... 6 500 —
Skeiðahreppur............ 8 200 -—
Grafningshreppur......... 2 900 —
Ölfushreppur............. 7 400 —
Selvogur................. 1 300 —
Flóahrepparnir.......... 39 300 —
Árnéssýsla öll 121 900 ha.
Suðurláglendið alt 237 200 ha.
Þingvallahreppi er alveg slept, því áð þar er
mest hraun, en raunar er svo mikill jarðvegur í þvi,
að mildð af því er ræklanlegt, enda eru tún þar
frá fornu.
Þessi stærð ræklanlega landsins er 2372 ferkm.,
eða um 42V2 fermíla. Dálítið af því er þegar ræktað,
og telja Landshagsskýrslur að tún og kálgarðar hafi
1910 verið rúml. 3600 hektarar, en mjög er sú tala
óábyggileg.
Til frekari skýringar um stærð ræktanlega lands-
ins ber jeg hana saman við ræktað land í Noregi.
Þar var árið 1910 ræklað land alls:
1 112 504 hektarar.
liœktanlegt land á Snðurláglendinu er að stœrð
á við ineira en Vs af öllu rœktuðu landi i Noregi.
Af þessu ræklaða landi í Noregi voru:
Akrar (korn og ertur) . 175 334 ha.
Rótarávaxtaland (rófur,
kartöflur)............ 66 190 —
Samtals 241 524 lia.,
og er þelta rúmlega á við rældanlega landið á Suð-
urláglendinu. Hitl ræktaða landið í Noregi er engi
(slægjuland), að stærð alls 870 980 ha.
Noregi er skift í 18 ömt. Mest er ræktaða landið
i Akershusamti, þar sem höfuðborgin er, sem sje
101172 lia. Ekkert hinna amtanna nær 100 000
ræktuðum hektörum. Með öðrum orðum: Ræktan-
lega landið á Suðurláglendinu er stærra en ræktaða
landið í hverjum tveim ömtum Noregs, sem er.
Hvergi í öllum Noregi hygg jeg að sje til jafnstórt
samfelt ræktanlegt svæði og Suðurláglendið.
Ef spurt er um livort Suðurláglendið sje þess
vert, að því sje sá sómi sýndur að selja það í
samband við umheiminn með járnbraut, má því
hiklaust svara: Ekki vantar slærðina.
Verð landsins. Hvers virði er þetta land nú?
Ekki er með öllu þýðingarlaust að athuga það.
Ábúðarhundruð voru talin 1910:
í Rangárvallasýslu . . . 7082.9 hdr.
í Árnesssýslu........... 8606.8 —
Samtals 15689.7 hdr.
Þar frá dreg jeg í Þingv.lireppi 216.1 —
Eftir verða 15473.6 hdr.
Nú er álilið að hvert jarðarhundrað á þessu svæði
sje um 150 kr. virði að meðaltali. Vitanlega er þetta
nokkuð mismunandi, hærra í þeim jörðum, sem hafa
verið húsaðar og hættar á seinni árum; ef til vill er
lika meðalverðið heldur liærra en þelta, en þó er
alveg víst að það er nokkuð neðan við 200 kr. Eftir
þessu er verð alls láglendisins um 2.321.000 kr.,
með öllum húsum og mannvirkjum, sem á því eru,
að undanskildum húsum í kauptúnunum, Eyrar-
hakka og Stokkseyri. Nú má ekki áætla öll jarðar-
hús minna en sem svarar ^/s af jarðarverðinu.
Margir telja að á meðaljörð liggi annar þriðjungur
verðsins í túninu, en að ininsta kosti er ekki ofsagt
að mannvirkin í túnunum og á engjum, ásamt bit-
högum utan ræktanlega landsins, nemi x/fi af verði
jarðanna, og er því verð ræklanlega landsins án
mannvirkja ekki meira en helmingur af öllu jarða-
verðinu, eða i mesta lagi 1.160.000 kr. Kostar þá
hver hektari af ræklanlegu Iandi 4 kr. 90 au. eða
vallardagslátlan 1 kr. 56 au.
Gœði landsins. Þá kemur til alhugunar hvort
landið — vegraa hnattstöðu sinnar og fjailægðar frá
öðrum löndum — sje ekki þeim mun lakara en land
annarsstaðar, að þess vegna sje járnbrautarlagning
óráðleg hjer, þótt hún þætli sjálfsögð annarsstaðar
undir sömu staðháttum. Til þess að svara þessari
spurningu, hef jeg borið saman uppskeru af rækt-
uðu landi hjer og í Noregi. Ber jeg saman tún hjer
og akur í Noregi, en ílæðiengi hjer við engi þar.
Get jeg ekki farið nákvæmlega úl í allar tölur hjer
að lútandi, en verð að láta mjer nægja að skýra frá
niðurstöðunni.
Eftir Norges officielle Statistik, V. 196., var verð
kornuppskeru í Noregi 1910 pr. hektar: