Muninn - 01.02.1971, Blaðsíða 20

salur
'á./kkl
Miðvikudaginn 6. janúar var einu
sinni, sem oftar, hringt á Sal. Flutti
skólameistari þar nýjársboðskap sinn
til nemenda o^ kennara skólans. Var
boðskapurinn í tveim köflum, og voru
einkunnarorð hins fyrri "Sjaldan veldur
einn þá tveir deila". Var þar, sam-
kvæmt einkunnarorðunum, ráðizt á þá
nemendur, sem ekki láta sér á sama st-
anda um stríðið í Vietnem. Einnig var
þar mælt á móti hverskonar áróðri um
þjóðmál á þeim forsendum, að nemendur
hefðu ekki þroska, til þess að hugsa um
þau. Var sagt, að flestir, sem létu
glepjast slagorðum og áróðri í æsku biðu
ævilangt tjón á sálu sinni, þótt nokkrum
þeirra tækist þó að rífa sig undan áhrifum
slagorðanna og ná fullur viti. Síðan
var ráðizt á aðstandendur síðasta skóla-
blaðs á fyrrgreindum forsendum og sagt,
að blaðið hafi verið einhliða áróður
í þágu einnar stjórnmálastefnu og eins
flokks, sem þó var ekki, að svo komnu
máli, upplýst hver væru.
I seinni kaflanum kvað hinsvegar
við annan tón, enda voru einkunnarorðin
þar: "Sá veldur mestu eða öllu, sem
upphafinu veldur". Hófst hann á vanga-
veltum um frelsi og ófrelsi, lýðræði og
einræði eða alræði (sbr. Tilraun um mann-
inn, eftir Þorstein Gylfason). Komst
Meistari að þeirri niðurstöðu, að senni-
lega vildi enginn nemandi skólans ein-
ræði eða alræði. En nú var komið að
rúsínunni í pylsuendanum. Ljóstraði
Meistari því þar upp, að allt, sem í
síðasta skólabiLaði stóð, hefði verið
komið úr slagorðasmiðju heimskommúnism-
ans, og að þeir, sem að blaðinu stóðu,
væru fulltrúar alþjóðlegrar klíku, sem
hefði það takmark að steypa allri reglu
og lýðræði í heiminum, til þess að koma
á einræði eða alræði að rússneskri fyrir-
mynd. Sagði Meistari áróður nefndrar
klíku einkum byggjast á því að flækja
málin í þoku heimspekilegra kennisetn-
inga (sbr. Þorstein Gylfason^). Að
ræðu meistara lokinni klöppuðu sumir
kennarar, og Bárður Halldórsson þakkaði
honum fyrir með handabandi.
I ræð-
unni var hver fullyrðingin upp á móti
annarri, auk þess sem þær flestar voru
í litlu samræmi við raunveruleikann.
1 fyrrihluta ræðunnar afsakar meistari
árásarstríð Bandaríkjamanna í
Víetnam með því, að sjaldan eða aldrei
valdi annar þá tveir deila, en í síðari
hlutanum veittist hann harkalega, frammi
fyrir öllum skólanum, að hóp nemenda
skólans á þeirri forsendu, að sá valdi
mestu eða öllu, sem upphafinu valdi, án
þess þó ljóst sé hvaða upphafi þeir valdi.
1 fyrri hluta ræðunnar talar hann gegn
ároðri, en í síðari hlutanum rekur hann
svo gegndarlausan áróður að jafnvel
Sigurgeir Þorgeirssonviðurkenndi.að
það' væri áróður.
Meistari segir að skólablaðið sé
eingöngu kommúnistaáróður. Þar er aðeins
fjallað um þjóðmál í þremur greinum.
Eina greinin í blaðinu, sem fjallar um
þjóðmál að aðalefni, ber yfirskriftina
Sósíalismi og Kapitalismi. Er sú grein
dæmigerður kratar-áróður. Þar stendur
meðal annars, að sósíalismi sé lang-
oftast ómögulegur í framkvæmd o^ er lagt
til, "að ekki verði heimtuð sósialistísk
bylting á Islandi".
I viðtalinu við /Evar Kjartansson
er nokkuð komið inn á skoðanir hans á
stjórnmálum. Er það raunar engin ný-
lunda, að stjórnmálaskoðanir manna komi
fram í viðtölum í skólablöðum, en að
áliti tóeistara virðast ekki allar skoðanir
jafn réttháar að þessu löjti. Ef til vill
hefur það farið í taugarnar á honum
þegar Æ. segir það forsendu þess, að
hægt sé að byggja upp þjóðskipulag af
viti, að sem flestir þegnar séu ser
meðvitandi um það, sem gera skal og
myndi sér skoðun um málið.
I þriðju greininni, sem fjaúlar að
nokkru um þjóðmál, er allt þjóðfélagið
tekið til .athugunar-. Þar er fundið að
mörgu er þó af mikilli hógværð. Þar
er óskað eftir jafnrétti og frelsi öllum
til handa; að litið sé á nám sem vinnu;
.mælt gegn kúgun og menntunarhroka, og
þar stendur að framkvæmd sósíalisma í
Austur-Evrópu hafi mistekizt. Meistari
kveður uppharðan dóm yfir því þjóðfélagi,
sem við lifum £, þegar hann segir, að
slík grein sé hættulegur áróður.
tímic, áAií'
I tilefni af svona ræðum hljóta að
vakna ýmsar spurningar. Trúir Meistari
því sjálfur.sem hann segir? Heldur Meist-
ari, að nemendur taki mark á svona mál-
flutningi? Hver er tilgangurinn með svona
málflutningi? Nú getur sjálfsagt engin
svarað þessum spurningum með fullri vissu
nema ef til vill hann sjálfur. Mér finnst
þó ómaksins vert að athuga þær dálítið
nánar.
Þá er það fyrsta spurningin: Trúir
Meistari því sjálfur sem hann segir?
Með hliðsjón af því, sem að framan er
sagt, hlýtur það að teljast mjög ósenni-
legt.
Við annari spurningunni hlýtur svarið
hinsvegar að vera játandi, annars væri
fleistari varla að flytja slíkar ræður á
Sal. Og því miður virðist svo sem hann
hafi nokkuð fyrir sér í því. Til þess
benda að minnsta kosti viðbrögð sumra
nemenda við orðum hans og verkum.
En þá er það þriðja spurningin:
hver er tilgangurinn? Þessari spurningu
er tæplega eins auðsvarað og hinum, en
þó finnst mér ein skýring öðrum senni-
legri. Hún er sú, að það eigi með öllum
ráðum að koma í veg fyrir að nemendur
kynni sér og hugsi um skólamál og þjóðmál.
Og ástaðan^fyrir því ^etur varla verið
önnur en sú, að það sé núverandi skipu-