Heimilisblaðið - 01.10.1938, Side 14

158
HEIMILISBLAÐIÐ
ishalds nú, um þessar mundir! En hvers
•r þá helzt að minnast, og hvernig að
minnast?
Er eða hlýtur það ekki að vera og ger-
ast einhvernveginn á líkan hátt og Gyð-
ingaskáldið og spekingurinn gerði forð-
um, þegar þjóðin hans hafði fengið lausn
og frelsi úr herleiðing og ánauð? Getum
vér komist hjá að sjá og játa, að aðalor-
sök heimsófriðarins og alls ófriðar, var
og er syndin, misgjörðin eða yfirtroðsla
Guðs og náttúrulögmálsins af mannanna
og þjóðanna hálfu sjálfra? Getum vér
komist undan því að viðurkenna, að
margra alda ófrelsi og ánauð þjóðar vorr-
ar hafi augljóslega og jafnvel eðlilega átt
rætur að rekja til stórsyndugrar Sturl-
ungaaldar, og síðari alda einnig? Og hvað
vitum vér í raun og veru um ýmsar aðr-
ar plágur og ógnir, sem yfir hafa gengið
eða ganga, nema þær séu líka, að minsta
kosti meðfram, orsakaðar af misgjörðum
og syndum manna, eða vegna þeirra? Nei,
vér vitum það ekki, — að minsta kosti
ekki ég.
En sá virðist þó hafa verið og vera
tilgangur flestra plága, hvort heldur af
mannanna eða náttúrunnar völdum, að
einstaklingar og þjóðir vitkuðust nokk-
uð, sáu og fundu heimsku og skaðsemi
allrar viliu og vonzku, sneru til betra veg-
ar, ráðs og skilnings, og tækju að hugsa,
leita og biðja til alheimsskaparans og
stjórnarans, um miskunn og meinabót.
Og þá er þess og jafnframt að minn-
ast, að fyr eða síðar kom og gafst misk-
unin og meinabótin. Þá létti og lifnaði
yfir bæði einstaklingunum og þjóðunum,
og lífið varð bjartara og betra. Fólkið
flest lofaði Drottinn fyrir lausnina og
friðinn og frelsið þráða, og bað um, að
svo mætti lengi og helzt alt af standa og
meira til; bað um sífelt batnanda fólk og
batnanda líf í landi sínu.
Og bæði einstaklinga og þjóðir dreymdi
þá um dýrðlega l'ramtíð, þar sem »misk-
unn og trúfesti mundu mætast, réttlæti
og friður kyssast*, og jörð og himinn
faðmast, svo að öll gæði, líkamleg og and-
leg skyldi öllum veitast. Eitthvað þessu
líkt átti sér líka stað meðal einstaklinga
og þjóða, er heimsstyrjöldin hræðilega
var afstaðin og friður fenginn 1918. Nokk-
uð líkt var einnig ástatt með vorri þjóð,
þegar fullt frelsi og sjálfstæði liennar var
veitt og viðurkent um sömu mundir, og
loks verður varla lýst feginleik, óskum
og vonum vorum hér, er »spönsku« plág-
unni létti, ásamt öðru samtímis stríði, og
vér flestir fundumst og sáumst aftur með
heila eða batnandi heilsu undir árslokin
þetta ógleymanlega ár 1918. Þá lofuðum
vér líka Guð og þökkuðum vissulega hver
með öðrum og hver fyrir annan, að ekki
skyldi þó verða enn meira að, og vér
báðum þá og vonuðum liins bezta.
Margt og mikið fyrir þetta líf vort hef-
ir nú líka verið betra en áður var, víð-
ast hvar, bæði hér og annarsstaðar: Alls-
konar framfarir og umbætur síðan þetta
var. Og fyrir það alt má og ber efalaust
að fagna og þakka.
En hvernig stendur þá á því, að nú
um þessar mundir, einmitt í kringum 20
ára lieimsfriðarafmælið og sjálfstæðisaf-
mælið hér hjá oss, virðist þó að mörgu
leyti vera að færast 1 sama gamla ófarn-
aðarhorfið, eða gamlar illar væringar að
vakna upp aftur allvíða, svo að »bræður
berjast- nú á Spáni, í Japan og Kína og
víðar og ný Evrópu- eða alheimsstyrjöld
hefir legið við dyrnar; en lijá flestum
heimsins þjóðum bullar og sýður, ýmist
undir niðri eða upp úr af óánægju, lífs-
leiðindum og ólánshneigðum, og líka hér
hjá vorri litlu þjóð, sem nú er þó að
minnast 20 ára sjálfstæðisafmælis síns!
Mundi þetta ekki hljóta að vera af því,
að alt of margir einstaklingar meðal þjóð-
anna eða mjög mikill meiri hluti þeirra,
hafa gleymt aftur eða hafnað þessu gamla,
góða skálds- spekings- og spámannsorði:
»Ég vil heyra það, sem Drottinn talar,
því að hann talar frið til síns fólks«, og