Heimir - 01.08.1907, Page 18

66
HEIMIR
Millibilsguðfræðin.
Vér finnum til þess, aö þaö er háö barátta um flest forn
þekkingar atriöi manna. Þaö má heita, aö nú á dögum sé öll
lífsþekking og lífsreynsla manna endurskoöuö og yfirveguö,
hvort hún hafi veriö rétt þýdd á liönum öldum. Flest trúar og
siöfræðis atriöi, er menn hafa haldið við öld eftir öld eru rann-
sökuö aö nýju. Við það öölast fjölda mörg þeirra nýja mérk-
ingu. Önnur slitna burt úr því sambandi, er þau áður stóðu í,
og standa ýmist einstök sér og eru ósamrýmd nútíöar lífsskoð-
unum manna, eöa þau hverfa alveg úr sögunni. Þannig er því
variö meö friðþægingarkenninguna og fordæmingarlærdóminn,
tvíburamerki gömlu trúarinnar, sem nú eru orðin aöskilin, og
fordæmingin fordæmd af allflestum sem villulærdómur. Fáir
eru svo hraustir, aö þeir geti játaö afdráttarlaust trú sína á
djöful og helvíti, þó trú þeirra og hagsýni hafi allmikiö þanþol,
hvaö ýmislega smámuni áhrærir. Friöþægingarkenningin er
orðin ein síns liös síðan „pínan varð mórölsk."
Einnig eru hugmyndirnar fornu um guð,lífsviöhaldiö, ódauð-
leikann, réttlætismeövitundina, ósamstæö hugtök, síöan heim-
spekiskenning gömlu guöfræöinnar kollvarpaöist. Millibilsguö-
fræöin setur kenningar sínar um ódauöleikann, réttlætismeövit-
undina, lífsviöhaldið á jöröinni, í samband viö breytiþróunar-
kenninguna, en hugsjóninni um guödómirin -—eining í þrenn-
ingu-^ er haldiö eins og hún var til forna.
Guö í höndum millibilsguðfræöinnar verður því eins og af-
settur konungur, valdalaus, útlægur og farandi í alheimi sínum.
Hann er prédikaður sem biblíuguöinn, er nú fyrir nokkrum þús-
undum ára skóp jöröina á fáum dögum og alt sem henni til-
heyrir. En svo þegar málinu víkur við til mannanna og heims-
ins, þá er oss kent að hvorttveggja hafi til orðið meö öllum
öörum hætti, en sköpunarsagan segir, og það meö mikiö lengri
tíma.
Þegar uppruni mannsins er á þá leiö, eins og nútíöar vís-
indin benda oss á, þá fer aö veröa ervitt að skilja, hversvegna