Heimir - 01.04.1908, Blaðsíða 3

honum hroll, eöa falli yfir hann magnleysi eöa grípi hann æstur
taugatitringur, hrópar hann upp a5 hann hafi „öölast trú
Samskonar skoöun á trú, er alment innan allra Evangelisk
Orþodoxra'kyrkna. Trúin er varningur er menn veröa aö eign-
ast, óskyldur mannlegu eðli, trygging gegn öllum mannlegum
meinurn, syndar, vanþekkingar og þjáningar.
Aftur á móti frá hinni hliðinni eru trúarbrögðin skoöuö
sem eiginlegleiki mannlegs meövitundarlífs, og er þaö undan-
tekningarlaust skoöun frjálstrúar manna. Trúin er sérskilinn
kraftur meðfæddur mannlegu lífi, alls ekki utan að komandi, en
líkur öðrum eiginlegleikum mannsins tilheyrandi iíísheildinni
sjálfri, og rná æfa hann og göfga, beina honum og brúka hann
í allri mannlegri starfsemi, eins og hægt er að beina og
stjórna hverju öðru virkilegu afli. Hún er auk heldur sá æösti
kraftur rnannlegrar tilveru, er vér þekkjum, því hún ræður aö
miklu leyti eðli og tilgangi allra mannlegra gjörða. Þessi skoö-
un hefir fengiö vald yfir flestum hugsandi mönnum, sérstaklega
nú á síðari árum, síðan framþróunar kenningin varö kunn.
Strax og mannlegur hugur fékk sjálfs-meövitund fékk hann
meðvitund um þaö, sem ytra bjó og ekki var hann sjálfur. Og
er tímar liöu, fann hann að innra bjó örlítið brot þess eilífa
skilnings á réttu og röngu, er stjórnaði og leiðbeindi hugsunum
hans. Og eftir því sem óx reynsla mannkynsins, óx einnig til-
finningin fyrir leyndardómi lífsins, unz manr.ssálin smáa fann
sig knúða, að ööru leytinu, til aö laga sig eftir ytri kringum-
stæöum, og aö hinu leytinu eftir hinni ævarandi meövitund um
tilveru guðs. Og frá þessum orsökum hefir þroskast hin mikla
undursmíö vorrar andlegu tilveru, unz nú, að vér finnum að
trúin hefir öðlast þann kraft og það itjnra vald, er mannkynið
sjálft getur ekki umflúiö þótt þaö svo gjarnan vildi.
Þetta er almennasta skoöanin um eöli trúarbragöanna,
meðal frjálstrúarmanna nú. Og láta þeir sig þaö mestu varða,
að öllu afli andlega lífsins sé viturlega stjórnað og beitt í þarfir
mannlegra framfara. Ef nokkuð á að geta haft varanlegt gildi
má þaö ekki vera gagnstríðandi sainvizku rnanna, þaö veröur
aö vera eilíflega satt, trúarlegs eðlis! Sé þessu afli ekki stjórn-