Heimir - 01.04.1908, Page 10

226
H E I M I R
örvað löngun inanna til réttlætis og fullkomlegleika? Hvernig
aukið hungrið og þorstann eftir réttlætinu?
Einn vissasti vegurinn að gjöra það ekki, er að lifa einn út
af fyrir sig. Jafnvel segulstálið tapar krafti ef það liggur érot-
að. Það verður að vera síverkandi, draga að sér— cg um leiö
segulmagna —annað járn eða stál. Sál mannsins er hið fuiðu-
legasta allra segulstála- en samt, missir hún allan mátt í ein-
veru og iðjuleysi. Viðkvæmni hennar dofnar, áhuginn dvínar
og að síðustu hættir hún að trúa því, aö það sé þess vert að lifa
nema fyrir eigin hagsbóta sakir. En sé maðurinn í samíélagi
við aðra menn, í ærlegri samvinnu til óeigingjarnra nota, upp-
fræðist sameiginlega í hugsjónum þeim, er hreinsað og göfgað
hafa mannlegt líf á liðnum öldum, og verið hafa, yfir allar aldir
kristninnar, stjörnuljós himins, er lýst hefir vandfarna vegu,
standi þeir saman hlið viö hlið frammi fyrir guði og leggi fram
saineiginlega krafta til að leysa úr ráðgátum þessa lífs, eykst
honum líf og þróttur, og hann veitir öðrum einnig líf og þrótt.
Sá er eyðir lífi sínu, eykur það. „Sá er týnir því, mun finna
það." Og þetta er bæði tilgangur, og réttlæting fyrir tilveru
þess félags óháðra kyrkna, er eingöngu treystir á, án milligöngu
nokkurra prestlegra höfðingja, eða bindandi trúarjátnirga, þau
réttlætis og siðfræðislög, er, eins og þáu voru ekki tilbúin af
mönnum, hvorki vaxa né þverra við lof' þeirra eða last.
En þó álít eg, að langstærsti tilgangur og æðsta köllun trúar
vorrar sé að skapa bjargfasta. trú á rcttu m&li og opinbera ó-
endanlega yfirgripsmikinn sjóndeildarhring mannlegum anda. I
allri þessari hringiðu gamalla og nýrra heimsskoðana, úreltra og
hneykslanlegra kenninga, er hugur manna á nú í höggi við, svo
hann fái haldið heilbrigði sinni og skynsemd, jafnast ekkert við
það að færa menn til þekkingar á einhverju því er fullnægt fái
kröfum mannlegrar löngunar og vonar. Það ermikið af synd og
þjáningum í heiminum, brjálsemi er sprottin eraf auðnuleysiog
óhamingju, er leitar frelsunar í dauða, viðurstyggð ofnautnar
og bölsýni er skapar kulda og kæruleysi fyrir óláni og rangsleitni
lífsins; en það er alveg sama nú eins og áður hefir verið, engu
meira, þegar ósamkvæmni trúar og þekkingar hefir náð sömu