Heimir - 01.03.1914, Blaðsíða 25

H E T M T R .
145
tilheyra slavneska hjóðbálknujn. Og fyrir Þýzkaland or hún heldur
ekki hættulaus, þvf þar sem það er umkringt af sjö löndum cru
mjög voldugir nábúar líklegir til að geta reynst hættulegir. Lengi
hefir legið við að í ófrið slægi milli slavnesku og germönsku þjóð-
anna. Þegar Austurríki svældi undir sig smáfylkinu Bosníu og
Herzegovínu fyrir nokkrum árum, liefði vafalaust orðið stríð út af
því, ef Rússar hefðu l>á ekki veriö svo eftir sig eftir viðureignina við
Japana, að þeir treystu sér ekki í stríð. í hinum löngu óeyrðum á
Balkanskaganum liafa Rússar stutt slavnesku þjóðirnar af öllum
mætti og bæði Austurríki og Þýzkaland liafa litiö hornauga til
þeirra aðgjörða. Árás Austurríkis á Serbíu nú var að líkindum aðal-
lega til ])ess gjörð að hnekkja uppgangi Slava, og hertoga morðið
var notað sem átylla. Þjóðvcrjar liafa verið í bandalagi með Aust-.
urríkismönnum síðan skömmu eftir ófriðinn 1866, cr Bismarck
•sættist við þá til þess að styrkja Prússland í því áformi að verða
"öndvegisþjóð og sameina Þýzkaiand. ítaiía var ln-iðja ríkið í hinu
svo nefnda þríveldasambandi (triple alliance). Austurríkismenn
lögðu út í stríð við Serba með Þjóðverja að baki sér, og eflaust mcð
þeirri vissu að ])eij- mundu hjálpa sér. En fyrir vestan sig áttu
Þjóðverjar svarna óvini, Pi'akka, og á móti þeim urðu þeir fyrst að
snúast- Það ætluðu þeir að gjöra skjótlega með því að koma lier
sínum í gegnum Belgíu, sein með aiþjóðasamningi er hlutlaust iand
og ekki má fara yfir á ófriðartímum. Þjóðverjar rufu ]iann samning
■en ])á skárust Englendingar í leik, sem með Frökkum og Rússum
standa í öðru þríveldasambandinu (triple entente). Náttúrulega
stendur Englendingum liætta af Þjóðverjum, ef ]>eir ná undir sig
Belgfu og Hollandi og lama Erakkland. Auk þess eru England og
Þýzkaland mestu iðnaðarlöndin og keppa um heimsmarkaðinn
fyrir afurðir sínar. Þjóðverjar hafa litið öfundaraugum til hins
mikla nýlenduveldis Breta run heimirin, og fyrir nokkrum árum lú
við að stríð yrði milli þeirra, sem ]>á hefði eflaust dregið hinar
bandasþjóðirnar inn í allsherjar ófrið.
Svona standa sakirnar. Gamlai' deilur og metriaður um önd-
vegiö í heiminum eru hin dýpri tildrög til stríðsins. Þessi tildrög
sjást þegar faiið er að líta yfir sögu og afstöðu þeirra ])jóða, sem í
stríðinu eiga. Þríveldasamböndin tvö, sem álitið er að lengi hafi
,myndað jafnvægið í Norðurálfunni, er kæmi í veg fyrir stríð, var í
xaun og veru engin trygglng fyrir friði. Þjóðirnar og stjórnir þeirra