Kirkjuritið - 01.11.1966, Síða 39

KlItKJURITlÐ
421
°g fengu aðeins hálfrar stundar hlé til hádegisverðar. Stundum
voru þau látin vinna í slíkum þrengslum undir vélum, að þau
urðu krypplingar og vansköpuð á ýmsa lund. Stundum var eftir-
Htsmönnum goldin laun samkvæmt því, hve mikla vinnu þeir
gatu pressað út úr börnunum og leiddi slíkt oft til grimmi-
legrar meðferðar á þeim.
Þetta var erfitt viðfangsefni, því að sumir þingmennirnir
v°ru sjálfir verksmiðjueigendur og svarnir andstæðingar allra
afskipta hins opinbera af rekstri einstaklingsfyrirtækja. Meðal
þeirra voru þó í þessum efnum nokkrar undantekningar, en
uhnennt var talið að löggjöfin ætti að skipta sér sem minnst
uf einstaklingsframtakinu.
Þótt Shaftesbury væri yfirstéttarmaður og þekking lians á
iðnaðarmálum þjóðarinnar mjög takmörkuð, brann hann af
áhuga á því, að komast að hinu sanna og rétta varðandi vinnu-
^jör barna, unglinga og kvenna í verksmiðjunum. Á því máli
skyldi svo tekið út frá sjónarmiði mannúðar og réttvísi.
1 febrúar árið 1833 bar liann fram í þinginu frumvarp þess
efnis, að bannað skyldi að ráða til vinnu í verksmiðjum og
kolanámum yngri börn en níu ára. Vinnudagur unglinga innan
' ið átján ára aldur skyldi ekki vera lengri en tíu klukkustundir.
^önnuð skyldi einnig næturvinna allra innan við tuttugu og
eins árs aldur. Frumvarp þetta var eins konar framhald af
frumvarpi því, sem Sadler liafði flutt nokkru áður. Sporið
yar stigið í rétta átt, en sóknin að settu marki reyndist margra
ára þungur róður. Skal vikið að því síðar.
Sumir þingmanna urðu sem þrumu lostnir, er þeir fengu
''itneskju um, að vinnuskilyrðin í verksmiðjunum gerðu suma
framtíðarþegna þjóðfélagsins að líkamlegum krypplingum og
andlega lömuðum mönnum. Hjá því gat ekki farið að upp
'Öknuðu áhugamenn, er sáu, hve þörfin til úrbóta var aðkall-
andi. Sagt er t. d. frá einum verksmiðjueiganda, Jolin Wood
aÖ nafni, að hjá lionum hafi eitt sinn gist mikill áhugamaður,
°g er sá fór að kveðja árla morguns, gekk hann inn í svefn-
herbergi hr. Woods, sem sat þá uppi í rúmi sínu með opna
^iblíuna fyrir framan sig, og sagði: „Mér hefur ekki verið svefn-
samt í nótt. Á hverri hlaðsíðu þessarar bókar les ég fordæm-
mfíu um sjálfan mig.“ Hann bað svo þennan gest sinn — áhuga-