Kirkjuritið - 01.04.1975, Qupperneq 26

HEIMIR STEINSSON, rektor Lýðháskólans í Skálholti:
Af eigin hóli-
Tilraun til uppgjörs við ýmsa pætti svonefndrar
tilveruguðfræðí
Grein sú, er ég fékk birta í síðasta
tölublaði Kirkjurits, hefur sem kunn-
ugt er valdið uppþoti í fjölmiðlum. Hér
verður ekki að marki fjallað um neina
þeirra sendinga, sem ég hef fengið
úr ýmsum áttum, þótt lítillega verði að
sumum þeirra vikið.
Þessu sinni skal öðru máli hreyft,
— og í öðrum tóni. Á ég þar við hug
myndir þær, er liggja til grundvallar
áður nefndu skrifi í Kirkjuriti. Ég hef
látið þess getið í dagblaði, að þar sé
á ferðinni minn eiginn skilningur, —
eða misskilningur, — á brotum úr
svonefndri existensguðfræði, en hún
verður nettast kölluð ,,tilveruguðfræði“
á íslenzku. Af ýmsum ástæðum tel ég
rétt að skýra þessa yfirlýsingu nokkru
nánar. Skal það nú gert eftir föngum.
En geta ber þess, að tími minn er
naumur, svo að ekki verður um annað
að ræða en það eitt að stikla á stóru,
nefna fáein grundvallaratriði.
Jafnframt ber mér að leggja á það
áherzlu, að hér er á ferðinni persónu-
legt viðhorf mitt, að einhverju leyti
byggt á nefndri guðfræði, en ekki
nema að litlu leyti endursögn annarra
manna þanka. Skal því enginn annar
gerður ábyrgur fyrir því, sem hér fer
á eftir, — né heldur ég fyrir skoðunum,
sem ekki er hér að finna.
I.
Sögu svonefndrar „tilveruheimspeki"
(existentialisma) hlýt ég að hlaupa yf-
ir. Það er alkunna, að upphafsmaður
þeirra hugmynda á síðustu öldum er
Daninn Soren Kierkegaard. Frá honum
liggur vegurinn m. a. um hlað þýzku
neimspekinganna Nietzsches og Heid-
eggers, svo og Frakkans Jean-Paul
Sartres, svo að örfáir séu nefndir. Verk
þessara manna eru með ýmsum hætti
forsendur tilveruguðfræði okkar daga.
Jafnframt er rétt að benda skýrt á,
24