Prestafélagsritið - 01.01.1925, Blaðsíða 45

40
Ragnar Ófeigsson:
Prestafélassriti&.
Lausnin (vimutti).
Þegar þekking er fengin á eðli og orsök lífsins og þján-
inga þess og leiðin fundin, sem fara verður til að losna við
þjáningarnar — er lausnin í vændum. Aðeins hinir fullkomnu,
svo sem Búddha og aðrir helgir menn eða Arhatar, geta
vænt sér lausnar í þessu lífi eða í dauðanum. Aðrir verða
að fæðast enn á ný — hversu oft fer eftir því, hve langt
þeir eru komnir á helgunarbrautinni. Þessi lausn er nefnd
vimutti og er fólgin í því, sem kallað er nirodha eða öllu
heldur Nirvana. Orðið Nirvana er part. perf. af sögninni na,
sem þýðir að blása. Nirvana merkir því útsloknun. En spurn-
ingin verður þá — hvað sloknar út? Er það lífið sjálft í
eiginlegum skilningi eða aðeins öll þau öfl, sem valda sýni-
legri og efniskendri tilveru? Það er mjög erfitt að segja
nokkuð ákveðið um þetta og í sjálfum helgiritunum eru mót-
sagnir og afbakanir sýnilegar. Sumir hafa viljað greina á milli
Nirvana í þessu lífi og Nirvana-fyrir-handan eða pari-nirvana.
Telja Nirvana í þessu lífi sæluástand, þegar allar ástríður og
holdlegar fýsnir eru sloknaðar út, en sálin hefir fengið hvíld
og frið, hafin yfir gleði og sorg — en hver skilur það? Nir-
vana-fyrir-handan (þ. e. dauðinn) sé hins vegar algert tilveru-
leysi, enda er víða tekið fram, að vitundarlífið sé þá útslokn-
að. Einn af fyrstu lærisveinum Búddha — Saraputta — segir
að Nirvana sé sæluástand, og þegar spurt var, hví það gæti
verið sæluástand, þegar vitund og tilfinning sé horfin, svarar
hann, að einmitt þess vegna sé það sæla. Það er erfitt og
að líkindum ómögulegt að komast að því, hvað Búddha og
lærisveinar hans hafi í öndverðu lagt inn í orðið Nirvana.
Að hægt sé að tala um sæluástand — án meðvitundar og
sjálfsvitundar — eiga Vesturlandamenn erfitt með að skilja.
Þó að talað sé um að Nirvana sé útsloknun vitundarlífsins
og alls, sem því fylgir, og sem fyrir vorum sjónum verður
algerður dauði — er þó talað um öðrum þræði að Nirvana
sé »hið ódauðlega svið*. Þetta verður ekki samrýmt, nema