Nýjar kvöldvökur - 01.06.1916, Page 45

SMÁSÖOUR OG LAUSAVÍSUR
165
sjónarmiði þröngsýninnar og bókstafstrúarinnar.
Menn verða að kunna að dæma, þegar eitthvert
mál er rætt eða rifið niður. Og það getur eng-
inn nema að hann hafi kynt sér báðar hliðar
til hlítar. Og það eitt vil eg segja, að holl-
ari og skynsamlegri uppbyggingu og andlegan
fróðleik veitir »Lífstiginn« hverjum manni en
»Tákn tímanna*, sem einhver sunnlenzkur kaupa-
sendill hefur verið að reynaað troða inn á hvert
einasta heimili hér í vor.
Málið á »Lífsstiganum« er ágætt og mörg
nýyrði heppileg; helzt mætti geta þess, að orð-
ið »innsæi« gefi ekki góða hugmynd um það,
sem kallað er iniuitlon-, það er öllu heldur held-
ur hugsæi, eða sá mátlur andans að geta séð
andleg sannindi, þannig að hömlur þær, er lík-
amleikinn gerir, standi þar ekki á milli. Orðið
er úr latínu, myndað af intueor, sem þýðir að
horfa á.
Einar Helgason:
Rósir.
Rvík. 1916.
Kver þetta er kenslubók í blómarækt, eink-
uni innanhúss, og er þar fyrst almenn leiðbein-
•ng um ýmsar tegundir moldar og áburðarteg-
undir, sem eiga við blóm, og síðan almennar
leiðbeiningar um blómrækt yfir höfuð. Svo er
talinn upp mesti fjöldi stofublóma og skraut-
jnrta, og fyrirsagnir um meðferð þeirra, hverr-
ar tegundar fyrir sig. Leiðbeiningar þessar eru
allar léttar og Ijósar og ætti hver maður, sem
hefur hug á þessu máli, að prýða hús sín blóm-
ntn, að geta það eftir þessu kveri.
Einar Helgason á miklar þakkir skilið af
landsmönnum fyrir þessi tvö síðustu rit sín,
Bjarkir og Rósir, og áhuga þann, sem hann
hefur á því að fá menn til ao prýða heimili
S|n. Það hafa því miður fáir hugmynd um
bað, ijvað fegurð bæði utan húss og innan
styður að því, að göfga og fegra hugsunarhátt
manna. Og tré í kringum hús og blóm með-
fram veggjunum og í pottum innan húss er
vafalaust ódýrasta híbýlaprýðin sem hægt er að
fá. Hún kostar lítið annað en stundarvinnu
við og við, þegar menn mundu ef til vill ann-
ars eyða tímanum til lítils eða einskis. Og
gleðin sem hún veitir er sönn og hrein og
vekur göfugar tilfinningar í brjósti manns.
/• /•
Smásögur og Iausavísur.
Eitt af því marga, sem vanrækt hefur verið
hér á landi, og það tilfinnanlega umfram það,
sem gerzt hefur erlendis, er að safna saman
smásögum, skrítlum og fyndnissvörum,
sem geymst hafa hér manna á milli á vörum
þjóðarinnar. Utlendar þjóðir eiga til stór söfn
af slíku, og útlend skemtiblöð hafa oft og ein-
att dálítinn kafla í hverju blaði af slíkum smá-
sögum. Oft eru þær að vísu lélegar og fyndn-
in ærið bragðdauf, en altaf hittast við og við
smellnar sögur og hnittileg tilsvör, sem eru
bæði skarpleg ag hlægileg, stundum viturleg
og vekjandi, og geta að minsta kosti verið til
gamans um stundar sakir.
Stundum hafa komið einhverjar af þessum
smásögum út í íslenzkum blöðum og tímarit-
um, en bæði hefur það verið ærið strjált og
oft ekki vel valið. Eg veit heldur ekki til þess
að nein af hinum betri smásögusöfnum séu hér
neinstaðar til, svo að menn hafa orðið að sætta
sig við hrafl það, sem er að fá í útlendum
blöðum, »111. Fam.-Journal« o. fl.
Nú er eitt sem er víst: íslendingar eru ekk-
ert heimskari eða ófyndnari en annað fólk, og
það gengur hér manna á milli heilmikill forði
af slíkum smásögum, bæði alment og einkum
þó af nafngreindum mönnum, bæði eldri og
yngri. Margar þessar smásögur og fyndnis-
svör eru auðvitað lítils virði, en margt af því
er líka svo smellið og skrítið, að það stendur
alls ekki á baki því bezta, sem finst í útlend-
um söfnum. Mörgum manni hrýtur oft óafvit-
andi meinfyndið svar af vörum, sem óðara
gleymist, en oft vill þó svo heppilcga til, að