Nýjar kvöldvökur - 01.01.1939, Blaðsíða 7

Björgvin Guðmundsson:
Um leikritið Fróðá.
Ekkert ætti að vera íslenzku þjóðinni meira gleði-
efni en vel unnin einstaklingsafrek á hvaða sviði
sem er, og þó alveg sérstaklega á sviði vísinda, lista
og bókmennta.
Það er nú einu sm'M svo, að við höfum enga að-
stöðu til að vekja á okkur heimsathygli fyrir risa-
vaxin mannvirki eða annað slíkt, sem stórveldin
hafa tök á að framkvæma. En á andlega sviðinu er
þessu háttað á annan veg. Þrátt fyrir fólksfæðina
höfum við ekki einungis rétt til, — heldur eigum við
blátt áfram að láta okkur dreyma andlega stórveld-
isdrauma. Að við getum verið þess megnug, þrátt
fyrir allt, að leggja veröldinni til andleg verðmæti
á borð við stórþjóðirnar, svo heimurinn líti upp til
vor sem menningarþjóðar, jafnframt því að slík
þjóðstefna hlýtur að gera þjóðina að andlegum aðli
í orðsins beztu merkingu.
Hver þjóð verður stærst í því, sem hún dýrkar
mest, því að einstaklingurinn sækist ætíð mest eftir
því, sem aflar honum trausts og álits. Helgasta gæfa
þjóðanna er því það, að dýrka lífræn og nytsöm
verðmæti. Og það er að mínum dómi lífs-
spursmál fyrir okkur að vakna til með-
vitundar og áhuga fyrir framanskráðum
menningargreinum, svo skapast geti jarð-
vegur fyrir sérgáfaða einstaklinga, til að
spretta upp úr og dafna í. Og það því
fremur, sem hér er um að ræða þau verð-
mæti, sem við erum líklegust til að fram-
leiða. En, því miður, hafa tilraunir okkar
í þá átt, að skapa slíkan jarðveg farið
mjög í handaskolum að svo komnu. Við
höfum varið of fjár í námsstyrki, en ekki
hugsað út í, að skapa lífsskilyrði eða
markað fyrir lista- eða vísindamanninn
að náminu loknu, sem þó var aðalatriðið.
Sama er um skáldastyrkina að segja, að
þeir koma að sáralitlum notum, meðan
N.-Kv. XXXII. árg, 1,—3. h.
Jóhann Frímann.
hugsunarháttur þjóðarinnar er óbreyttur,
því fá eða engin skáld hafa skap til að
yrkja æfina út, enda þó þeim sé borgað
fyrir það af opinberu fé, ef þau hafa jafn-
framt vitneskju um, að enginn vilji líta
við því, sem þau yrkja. Þetta styrkja-
brask minnir því helzt á bónda, sem sáir
í garðinn sinn að vorinu, en hlúir svo
ekki frekar að honum yfir sumarið né
hirðir uppskeruna að haustinu. Það, sem
leggja þarf áherzlu á í þessu sambandi, er
að vekja hókmenntalegan áhuga þjóðar-
innar sjálfrar, og er það einkum hlutverk
blaðanna og skólanna. En ef dæma skal
af dvínandi bóka- og listhneigð an. Qnn-
ings þrátt fyrir stór-auknar blaðaútgafur
og skólagöngur, freistast maður til að
l