Nýjar kvöldvökur - 01.04.1942, Síða 11

57
SAGA MÖÐRUDALS Á EFRA-FJALLI
yfir á Möðrudal, og er það jafnvel öllu lík-
fegra; hafi þá aðkomumaðurinn verið frá
Möðrudal, en ekki utan af Hólsfjöllum.
Væri allt líkara um undankomu hans aft-
Ur að Möðrudal frá Kjólsstöðum, heldur
en til byggðar á Hólsfjöllum frá Möðru-
^al, svo langa leið. — Legreiturinn hefði
verið sá sami, hvort sem var.
Beinagrindafjöldinn gæti verið af öðr-
ntn ástæðum, t. d. drepsóttum, og þarf
]afnvel ekki þeirrar skýringar við, þótt ó-
iíklegt sé, að lík hafi verið jarðsett svo
Þétt í Möðrudalskirkjugarði, þar sem nóg
var landrými og strjálar greftranir vegna
nrannfæðar.
Draumleiðsla Möðrudals-smalans.
Eitt sinn í þoku bar svo til að smalinn
1 Möðrudal glataði öllum kvíánum í hjá-
setunni. Leitaði hann ánna lengi dags í
þokunni þar til hann var orðinn ramviltur.
Ormagna af þreytu og hugarangri lagðist
^nnn til hvíldar undir stórum steini. Sofn-
a®i hann brátt. Dreymir hann þá, að upp
ykist steinninn, og kom þar út kona
fönguleg, bláklædd. Biður hún hann að
^igja sér. Sér hann þá fyrir sér bæ lítinn
þar sem steinninn var áður.
------ nann í bæinn og til baðstofu.
°na, ung, lá þar á gólfi með þungri jóð-
®°ft- Ekki sá hann þar fleira manna. Bað
°nan bláklædda hann að fara höndum
Urn konuna, kvað þá vel myndi duga, ella
j^yndi konan ekki geta orðið léttari. Hann
tfist svo gjöra eftir fyrirsögn hennar;
§reiddist þá brátt lausn sængurkonunnar.
því búnu leiddi konan bláklædda hann
j1 ^yra og mælti að skilnaði: „Lítil verða
aunin fyrir þá miklu hjálp, sem þú hefur
1 t okkur, en svo mæli eg um, að héðan
^ra skuli þoka ekki verða Möðrudals-
bu^<Urn ^ angurs; má það verða lítil um-
■ n •"— Að svo mæltu hvarf konan í bæ-
nn’°§ var hann þá breyttur í stein aftur.
egar smalinn vaknaði, var þokunni
eu reisulegan,
eíðir knnan 1
létt af. Engar sá hann þá menjar bæjarins.
Fann hann brátt ærnar með tölu á þeim
stöðvum, sem vant var að halda þeim í
hjásetunni. Þótti honum sem ekki hefði
verið einleikið um hvarf ánna í þokunni
og villuna, en var þó glaður úr því sem
komið var.
Þessi sögn er gott dæmi þess, hvernig
almenningur hefir, endur fyrir löngu, reynt
að skýra ýmis afbrigðileg fyrirbrigði.
Vegna þess, hvað Möðrudalur er langt frá
sjó, nær þokan, sem fylgir hafáttinni,
minna þangað en í aðrar byggðir á Aust-
urlandi. Fyrir þessum mismun veðrátt-
unnar hafa menn fyrrum gjört sér þá grein,
sem í sögunni felst.
Hinzti hvílustaður Möngu.
(Heimildir í frásögninni).
Þjóðsagnir eru á reiki um það, hver það
hafi verið, sem réð af afturgöngu Möðru-
dals-Möngu. Sumir telja, að það væri Jón
Sigurðsson. Sigf. Sigfússon nefnir til þess
Jón Árnason úr Dal, sem engin vissa er
fyrir, að nokkru sinni hafi búið í Möðru-
dal. Ætla verður þó, að sagnirnar hnígi að
því, að það væri sá, er fyrstur hóf ábúðina
eftir reimleikana. Hefði það þá átt að vera
Jón ríki.
Sigf. Sigfússon segir, að Jón Árnason
hafi komið Möngu fyrir með aðstoð
ákvæðaskálds, er Þorkell hét. Hafi hann
kveðið hana niður í Draugagili, þeir svo
gert þar dys hennar, velt bjargi yfir og rist
á rúnir, sem séu til sannindamerkis.
Jón bóndi í Möðrudal, Stefánsson, segir
frá niðurlögum Möngu á aðra leið.
í gamla bænum, frá tíð Sigurðar, var
kjallari undir búrinu. Glerrúða riffluð á
aðra hlið, en slétt á hina, nál. 30x15 sm.
að flatarstærð og 2 V2 sm. á þykkt, var í
búrgólfinu, til að veita skímu í kjallarann.
I þessum kjallara segist Jón hafa heyrt,
að Möngu hafi síðast verið komið fyrir, og
8