Sjómannadagsblaðið - 06.06.1971, Page 22

Bræðrasynirnir. Frá vinstri: Þorsteinn Árni Gíslason, skipstjóri á vegum FAO í Mexíkó;
Eggert G. Þorsteinsson; Guðbjörn Þorsteinsson, bróðir Eggerts, skipstjóri á „Þorsteini“
RE-303; Eggert Gíslason, skipstjóri á „Gísla Árna“ og Þorsteinn Gíslason, skipstjóri á
Jóni Kjartanssyni, og jafnframt á vetrum kennari við Stýrimannaskólann..
áttu og aðferðir- til- að ná sem mestum
fiski. — Á'tti að skera beituna sm'átt eða
stórt, skáskera eða þverskera, á íhvaða
hraða átti að leggja línuna, á livaða mið
var bezt að róa á þessurn eða hinum tíma
vertíðar og síðan sögur af eigin reynslu
og annarra, heilt bókasafn geymt í trúu
minni þjálfuðu til að muna reynslu kyn-
slóðanna.
Á þessum uppvaxtarárum nuniim
þekktust vart annað en línan á Suður-
nesjum við þorskveiðar, þó að Vest-
mannaeyingar væru þá löngu byrjaðir
þorsknetaveiðar með góðum árangri.
það voru 'helzt trillur og smæstu bát-
arnir, sem gutluðu eitthvað með net í
Keflavík um tíma af vertíðinni, s\rona
um miðbik hennar.
Ég var þrettán ára gamall, sem sé
fermingarárið mitt, þegar ég beitti fyrst
línu við bát, sem faðir minn var skip-
stjóri á. (Áður hafði ég prófað það á
iminni skipum). Ég var upp á hálfan
iilut, sem áreiðanlega hefur verið Ifull-
borgað, því að ég hafði varla krafta tíl að
skera gaddfreðna síldina, og það tók mig
næstum allan veturinn að ná sæmileg-
um beitingahraða, auk þess sem ég var
heldur ekki einfær um að bera stamp-
inn frá mér, þegar ég hafði beitt í hann.
Flver stampur var merktur þeirn, sem
beitti í hann, og jafnframt var fylgzt
nákvæmlega með því hvernig veiddist
á Qóðir, sem hver og einn hafði beitt,
því að sé beitt af vandvirkni, fer línan
bæði greiðara í sjóinn og beitan tollir
betur á, heldur en tíf hroðvirknislega er
unnið að beitingunni. Það jók vitaskuld
vandvirknina, að þannig var fylgzt með
verkinu. Ég var tíkki nema þessa vertíð
og þá næstu í skjóli föður míns, því að
hann -fórst, eins og fyrr segir, í endaðan
nóvember haustið 1940. Þá fékk ég land-
imannspláss hjá föðurbróður mínum,
Gísla Árna, og þá upp á heilan hlut,
sem mér var þá þegar og alla tíð síðan
ljóst, að mér bar varla, því mig skorti
þrek til að halda til jafns við fullorðnu
mennina í löngum „törnum“. Utgerð-
armaðurinn, Loftur Loftsson, svo og
'frændi minn, Gísli, létu mig njóta föð-
ur míns og vildu einnig 9tyrkja móður
mína, þvi að tekjur mínar runnu að
sjálfsögðu óskiptar til heimilisins.
Báturinn, sem ég var landmaður við
þessar tvær vertíðar, hét Ingólfur og var
32 tonn að stærð og þá með stærstu
'bátunum í Keflavík.
Gísli -Árni frá Kothúsum, föður
bróðir minn, og faðir hinna aflasælu
og landskunnu Gíslasona, Eggerts,
Þorsteins og Áma, var mikill og far-
sæll skipstjórnarmaður. Hann var sér-
lega jafn aflamaður og seig alltalf á eftir
því sem meira leið á vertíðina. Oll vinna
varð léttari hjá honum en flestum öðr-
um, bæði um borð og í landi, því að
hann kom jafnan með fyrstu mönnum
að. Það gekk allt eins og 'klukka hjá
Gísla Árna, jafnt og áfallalaust, álla
Ihans skipstjórnartíð. Hann var talinn
þekkja allar grunnslóðir um'hverfis Garð-
skaga eins og buxnavasana sína, svo sem
oft var tekið til orða í þann tíð. Hann
náði iðuglega upp línu frá enda til enda,
þegar aðrir voru að slíta og týna línu
á sömu slóðum.
Maður einn, sem verið hafði skipverji
hjá Gisla frænda tók að sér skipstjórn á
öðrum báti og hugðist nú notfæra sér
það, sem hann halfði lært hjá Gísla. Það
gékk þó ekki sem skyldi í upphafi, og
eitt sinn er hann kom að landi, armædd-
ur mjög, spurði hann Gísla, hvernig í
andsk .... hann næði alltaf upp línunni
á þessu helv.... kargahrauni, sem hann
legði stundum á.
Þegar þetta var, voru engir matsvein-
ar á bátunum, heldur hafði ’hver maður
sinn „bitákassa". Kassi Gísla frænda var
hvítur og hann tók nú tíl að teikna á
'kassalokið fyrir þennan fyrrverandi skip-
verja sinn, hvemig hann hafði lagt lín-
una þessa leguna á undan. Þegar teikn-
ingunni var lökið, stóð hinn formaður-
inn upp, hrissti höfuðið og sagði:
— Þetta getur enginn nema þú, Gil'li
minn. Ég reyni að minnsta kosti ekki
aftur að leggja þama ...
Samfara því, að Gísli var ágætur afla-
maður, var hann nýtinn og sparaði út-
gerðarkostnaðinn með góðri meðferð á
veiðarfærum og öðm sem þurfti til út-
gerðarinnar.
Hann var oft hlutarhæstur í verstöð-
inni, þó að ’hann væri ekki hæstur með
afla. Hann gerði miklar kröfur til undir-
manna sinna og þá ekki síður til sjálfs
síns. Það er því örugglega engin tilvilj-
un, að synir hans hafa um áraraðir verið
aflakóngar íslenzka vélbátaflotans. Þar
sannast sem oftar orðtakið, að eplið fell-
ur sjaldan langt frá eikinni.
Uppeldi mitt leiddi að sjálfsögðu til
8 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ