Skýrslur um landshagi á Íslandi - 01.01.1858, Page 113

U.U STÆP.Ð ÍSLAKDS.
101
N \
0 D

j ír~~—
c
V
Q
T íir jjessum jafnfarabaugi, er svarar
til hornsins BOE, er að gráðutali
jafn lengd landsins frá vestri til
austurs, og viljum vjer kalla hana
n°. Strvtunni BTD er nú hvolft yflr
heimskaiUið, og verður að haga
svo vídd hennar, að hiin snerti
jðrðina einmitt áhinumáður nefnda
jafnfarabaugi, er liggur yfir mitt
laudið, en til þess.þarf hálf víddin
að vera jofn breiddinni b, það er
og auðsjeð á myndinni, að hornið
DTO er jafnt horninu DCQ, því
hvort fyiir sig er 90° — LDCO;
fellur þá umgjörð strýtubotnsins allt í kring öldungis saman við
jafnfarabauginn, og línan OB, sem er geisli hans, verður og geisli
strýtubotnsins. Allir partar hringsins BEDB, er myndar umgjörð
strýtubotnsins, eru jafn-langt frá loppi strýtunnar, og heitir sú
fjariægð hliðarlína strýtunnar. þegar strýtan er skorin upp eptir
hliðarlínu, og breidd út á sljetlum fleti, verður úr lienni kringlukafli,
geiri, toppur strýlunuar veröur miðdepill, og Idiðarlínau geisli,
umgjörð botnsins verður hringkafli; hún gelur ekki orðið heill
hriugur, eða með öðrum orðuin, strýtuflöturinn getur ekki orðið
heil kringla, vegna þess að hliðarJína strýtunnar, sem nú er geisli
hringkaflaus, er stærri en línan OB, er áöur var geisli bolnsins,
en lengd boglínunnar er hin sama og áður; en þá kennir rúmmáls-
fræðiu, aö gráðutal jafn-langra boga sje i öfugu hlutfalli við lengd
geislanna, ogmáþannig eptir hlutfallajöfnuði reikna sjer til gráðu-
tal miðdepilshornsins á flata brjeflnu, BTE, er vjer viljurn kalla
ni°. Geisli strýlubotnsins og hliðariína strýtunnar eru kuunugar
stærðir, og eru þær bundnar við breiddína b, þannig, að
DO = rcos b, og DT = rcot b,
°g liggur það í augum uppi, þegar litið er á myndina; r þýðir
línuna CQ eða jarðgeislann; þá er eptir hlutfallinu, setn áður er
nefnt