Eimreiðin - 01.04.1946, Síða 93

eimreíðin
RITSJÁ
157
dýrin okkar fengju þá aðhlynningu og
meðferð, sem ykji.vöxt þeirra og við-
gang í landinu. Með þessari bók mun
vakna nýr og máttugri áliugi en áður
fyrir því að vernda þennan glæsilega
dýrastofn og auka hann.
Bókin er prýdd fjölda niynda. og
eru þar á meðal nokkrar ljómandi
fallegar litmyndir frá öræfanáttúru
Austurlands.
Sv. S.
Jóhann Kúld: Á VALDI HAFSINS.
Rvk. 1946 (ísafoldarprentsm.).
Þetta er saga um fátækan æsku-
■nann úr sveit, sem stundar sjó-
mennsku frá Reykjavík, eftir að hafa
'erið hjá góðum og duglegum hónda
1 átthögunum og náð ástum eldri
dóttur hans. Ævikjörum einyrkjans
1 bændastétt er vel lýst í upphafi,
s'o og kjörum togarasjómanna, eins
°g þau voru á árunum um og eftir
beimsstyrjöldina fyrri. En bezt tekst
böf. upp í frásögninni af samvistum
®skumannsins Ólafs og ungu stúlk-
'mnar, Sigurborgar, og af hjúskap-
arlífi þeirra.
Sagan er aðeins fyrri liluli, og mun
Sl,Wi hlutinn koma út á næsta hausti.
Aiðfangsefni hennar virðist vera
baráttan milli moldarinnar og hafsins
u,n )>að, livor þessara tveggja höfuð-
skepna skuli ráða lífi aðalsöguper-
s°nanna. Þetta mun vafalaust koma
betur í ljós í siðari hlutanum. Þó
,uf allniikið gæti troðinna slóða eftir
l)ví sem á bókina líður, þá eru lýs-
lngar höf. oftast sannar og persón-
llrnar lieilsteypt ar. Stíll er látlaus og
'nálfar höf. víðast misfellulaust. Ekki
bann ég við orðalag eins og „að vera
"Pptekinn af ehv“, eða þetta „upptók
aBan huga drengsins“. Hirðuleysis-
prentvillur eru margar, en fáar
hættulegar.
Eftir höf. liafa áður komið út þrjár
bækur, íshafsævintýri (1939), Svífðu
seglum þönduin (1940) og Á hættu-
svæðinu (1942). Bækur þessar cru
allar frásagnir úr lífi liöf., einkum
sjóferðum hans. En bókin A valdi
hafsins mun vera fyrsta skáldsaga
liöf., og má óska honuiii til liamingju
með þessa byrjun.
Sv. S.
LÝÐV ELDISHá T'ÍÐIN 1944.
Bók þessi, sem þjóðhátíðarnefnd
hefur samið að tilhlutan alþingis og
ríkisstjórnar, en li. f. Leiftur út gef-
ið, er einhver skrautlegasta bókin,
sem út kom á liðna árinu. Hefst
hún á grein eftir Gísla Sveinsson,
forseta sameinaðs alþingis fullveld-
isárið. í grein þessari rekur hann sögu
fullveldismálanna á Islandi árin
1918—1944. Þá er grein uin þjóðar-
atkvæðagreiðsluna 20.—23. maí 1944
eftir Sigurð Ólason, liæstaréttarlög-
inanii. En síðan tekur við hin eig-
inlega frásögn af lýðveldishátíðinni
sjálfri, og er það langt mál og nokk-
uð sundurleitt. Fjöldi mynda prýðir
hókina. Auka þær mikið á gildi henn-
ar sem heimildarrits, en liefðu mátt
vera valdar af meiri sinekkvísi en
raun her vitni um. Þannig verka
matarmyndirnar á bls. 221—223 lield-
ur ólystilega á lesandann og eru
óþarfar. Myndirnar af meðlimum rík-
isstjórnarinnar (á bls. 37) eru fyr-
irferðarminni en af formönnum
stjórnmálaflokkanna á bls. 38, sem
að vísu kann að vera táknrænt fyrir
stjórnmálaástandið þetta fyrsta fnll-
veldisár. Ilefur þessa sama fyrir-
brigðis gætt í kvikmynd þeirri frá
lýðveldishátíðinni, sem þjóðhátíðar-